Τετάρτη 31 Μαρτίου 2010

Ομιλία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου εις την προδοσία του Ιούδα


1. - Πραγματικά δέν ἔχω τί νά πῶ γιά τή σημερινή πανήγυρη. Διότι ἡ μέν πανήγυρη παρακινεῖ τή γλώσσα μου στό νά κατηγορήσω τόν Ἰούδα, ἐνῶ ἡ φιλανθρωπία τοῦ Σωτήρα μου τήν γυρίζει πίσω. Καί εἶμαι κυριευμένος ἀπό αὐτά τά δύο, ἀπό μίσος ἐναντίον τοῦ προδότη, καί ἀγάπη γιά τόν Κύριο. Τό μίσος ὅμως τό νικάει ἡ ἀγάπη, διότι εἶναι μεγαλύτερη καί δυνατότερη. Γι᾽ αὐτό, ἀφήνοντας κατά μέρος τόν προδότη, ἐξυμνῶ τόν εὐεργέτη, ὄχι ὅσο εἶναι ἄξιος, ἀλλ᾽ ὅσον ἐπιτρέπουν οἱ δυνάμεις μου νά Τόν ἐξυμνήσω.
     Πῶς ἄφησε τούς οὐρανούς καί κατέβηκε στή γῆ; Πῶς Ἐκεῖνος πού γεμίζει ὁλόκληρη τήν κτίση, ἦρθε πρός ἐμένα, καί ἔγινε γιά χάρη μου ἄνθρωπος σάν καί μένα; Πῶς πῆρε μαθητή Του ἐκεῖνον πού γνώριζε ὅτι θά γίνει προδότης καί ἔδωσε ἐντολή στόν ἐχθρό Του νά Τόν ἀκολουθεῖ σάν φίλος; Πῶς δέν Τόν ἐνδιέφερε ἡ προδοσία, ἀλλά φρόντιζε γιά τή σωτηρία ἐκείνου πού θά Τόν πρόδιδε; Διότι, λέγει, «Ὅταν βράδυασε καθόταν ὁ Ἰησοῦς μαζί μέ τούς δώδεκα μαθητές Του καί, ἐνῶ ἔτρωγαν αὐτοί, εἶπε• Ἀλήθεια σᾶς λέγω, ἕνας ἀπό σᾶς θά μέ παραδώσει» (Ματθ. 26, 20-21). Προεῖπε τήν προδοσία γιά νά ἐμποδίσει τό παρανόμημα. Τήν προεῖπε χωρίς ν᾽ ἀναφέρει τό πρόσωπο τοῦ προδότη, ἀλλά δέν μπόρεσε αὐτό ν᾽ ἀποτρέψει τήν παρανομία τοῦ μαθητῆ, αὐτή πού ἀγνοοῦσαν ἐκεῖνοι πού κάθονταν στό ἴδιο τραπέζι. Ποιός εἶδε τέτοια φιλανθρωπία κυρίου; Καί προδίνεται καί ἀγαπᾶ τόν προδότη. Ποιός περιφρονεῖται καί δείχνει εὐσπλαχνία; Ποιός πουλιέται καί κάθεται στό ἴδιο τραπέζι μέ τόν κακό ἔμπορο, δείχνοντας ὅλη τή φροντίδα του πρός ἐκεῖνον πού τόν ἐπιβουλεύεται;
     «Καί ἐνῶ ἔτρωγαν αὐτοί, εἶπε• Ἀλήθεια σᾶς λέγω, ὅτι ἕνας ἀπό σᾶς θά μέ παραδώσει». Σάν ἄνθρωπος ἔτρωγε καί σάν Θεός μιλοῦσε γιά τό μέλλον. Γιά χάρη μου κάμνει ἐκεῖνα πού ταιριάζουν στήν φύση μου. Ἐπειδή ὅλοι οἱ μαθητές ταράχθηκαν μέ τά λόγια αὐτά καί δέχονταν τούς φοβερούς ἐλέγχους τῆς συνειδήσεώς τους καί μετέτρεψαν τήν ὥρα τοῦ δείπνου σέ ὥρα λύπης, λέγοντας ὁ καθένας, «Μήπως εἶμαι ἐγώ, Κύριε;» (Ματθ. 26, 22), θέλοντας μέ τά λόγια τῆς ἐρωτήσεως, νά βροῦν τήν ἡσυχία ἀπό τήν κακή ὑπόνοια. Καθησυχάζοντας ὁ Σωτήρ τίς ψυχές ἐκείνων πού ἦταν ἄδικα ταραγμένοι, φανερώνει μέ τήν ἀπάντηση τόν ἀγνοούμενο: «ἐκεῖνος πού βούτηξε», λέγει, «μαζί μου τό χέρι του στό πιάτο, αὐτός θά μέ παραδώσει. Καί ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου βέβαια πηγαίνει ὅπως εἶναι γραμμένο γι᾽ αὐτόν, ἀλλοίμονο ὅμως στόν ἄνθρωπο ἐκεῖνο ἀπό τόν ὁποῖο παραδίνεται ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου• θά ἦταν καλύτερα γι᾽ αὐτόν τόν ἄνθρωπο ἐάν δέν εἶχε γεννηθεῖ» (Ματθ. 26, 23-24). Βοηθάει ἐκεῖνον πού δέν λυπήθηκε τήν ψυχή του. Ἐπέμενε νά δείχνει τό ἐνδιαφέρον γιά ἐκεῖνον πού ἀπό παλιά ἀδιαφόρησε γιά τόν ἑαυτό του, δίνοντας καί σ᾽ ἐκεῖνον τήν εὐκαιρία γιά μετάνοια, καί καθησυχάζοντας τήν ἀγωνία τῶν ὑπολοίπων μαθητῶν. Ὅμως καθόλου καλύτερος δέν ἔγινε μέ ὅλα αὐτά ὁ προδότης.
     Ἔπρεπε δηλαδή αὐτός μετά ἀπό τά φοβερά ἐκεῖνα λόγια νά φύγει ἀμέσως ἀπό τό δεῖπνο. Ἔπρεπε νά ζητήσει τή μεσολάβηση τῶν Μαθητῶν. Ἔπρεπε νά γονατίσει καί ν᾽ ἀγκαλιάσει τά γόνατα τοῦ Σωτήρα καί νά Τόν παρακαλέσει μ᾽ αὐτά περίπου τά λόγια: «ἁμάρτησα, φιλάνθρωπε, ἁμάρτησα, παρανόμησα, πωλώντας γιά λίγο τίμημα τόν ἀτίμητο μαργαρίτη. Παρανόμησα παραδίνοντας γιά λίγα χρήματα τόν ἀδαπάνητο πλοῦτο. Συγχώρησε ἐμένα τόν ἔμπορο τῆς ζημίας καί τῆς ἀπώλειας. Συγχώρησέ με πού ὁ λογισμός μου κυριεύθηκε ἀπό τόν χρυσό. Συγχώρησέ με πού ἐξαπατήθηκα πολύ ἐλεεινά ἀπό τούς Φαρισαίους». Τίποτε ἀπό τά λόγια αὐτά δέν εἶπε οὔτε σκέφθηκε. Ἀντίθετα μέ σκληρή φωνή φανέρωνε τή θρασύτητα τῆς ψυχῆς του λέγοντας: «Μήπως εἶμαι ἐγώ, Κύριε;» (Ματθ. 26, 25). Πώ, πώ ἀδιαντροπιά γλώσσας, πώ, πώ ψυχή σκληρή. Ρωτάει σάν νά μή γνωρίζει ἐκεῖνα πού ὁ ἴδιος ἐμελέτησε, καί νόμιζε ὅτι διαφεύγουν τήν προσοχή τοῦ «ἀκοιμήτου ὀφθαλμοῦ». Στήν ψυχή του φύλαγε τή δολιότητα καί μέ τή γλώσσα πρόφερνε τά λόγια ἐκεῖνα πού ἔδειχναν ἄγνοια. Μέ τή σκέψη διέπραξε τήν προδοσία, καί μέ τό στόμα, ὅπως νόμισε, ἔκρυβε τήν ἁμαρτία. Χρησιμοποίησε τά ἴδια λόγια μέ τούς ἄλλους Μαθητές. Δέν χρησιμοποίησε ὅμως καί τήν ἴδια συμπεριφορά. Ἐνῶ ἦταν λύκος ὡς πρός τίς προθέσεις, ἀπάντησε μέ τή φωνή τῶν προβάτων.
     2. - Τί ἀπαντᾶ λοιπόν πρός αὐτόν ὁ Σωτήρας; «Σύ τό εἶπες». Μέ φωνή γεμάτη ἀπό μακροθυμία ἔλεγξε τή σκηνοθεσία τοῦ πονηροῦ. Μποροῦσε βέβαια νά πεῖ πρός αὐτόν: «Τί λές σιχαμερέ καί πονηρέ; τί λές, δοῦλε τῶν χρημάτων καί γνήσιε συνεργάτη τοῦ διαβόλου; Τολμᾶς νά ὑποκρίνεσαι ἄγνοια; Τολμᾶς νά κρύβεις ἐκεῖνα πού δέν μποροῦν νά κρυβοῦν; Μήπως δέν τό ἤξερα πού κατέστρωνες τά πανοῦργα σχέδιά σου ἐναντίον τῆς θεότητας; Μήπως δέν σέ εἶδα μέ τόν ὀφθαλμό τῆς θεότητας νά ἐπισκέπτεσαι τούς ἀρχιερεῖς; Μήπως δέν σέ ἄκουα, ἄν καί ἤμουν ἀπών, νά λές, "Τί θέλετε νά μοῦ δώσετε, γιά νά σᾶς παραδώσω αὐτόν;" (Ματθ. 26, 15). Μήπως δέν γνωρίζω καί πόσο μέ πούλησες; Γιατί λοιπόν μετά τόν ἔλεγχο ἐξακολουθεῖς νά δείχνεις τήν ἴδια ἀδιαντροπιά; Γιατί προσπαθεῖς νά καλύψεις ἐκεῖνα πού θέλεις νά κάνεις; Σ᾽ ἐμένα ὅλα εἶναι φανερά». Ἐνῶ μποροῦσε ἔτσι ν᾽ ἀπαντήσει ὁ Χριστός, ὅμως δέν μίλησε ἔτσι, ἀλλά μίλησε μέ ἁπλότητα, ἀνεξικακία καί καλωσύνη, «Σύ τό εἶπες», διδάσκοντάς μας ἔτσι πῶς νά συμπεριφερόμαστε πρός τούς ἐχθρούς μας. Ὅμως μετά ἀπό τόση θεραπεία ἐξακολούθησε ὁ Ἰούδας νά ἀσθενεῖ, ὄχι ὅμως ἐξ αἰτίας τῆς ἀδιαφορίας τοῦ ἰατροῦ, ἀλλ᾽ ἐξ αἰτίας τῆς ἀδιαφορίας τοῦ ἀσθενῆ. Διότι ὁ Κύριος τοῦ πρόσφερε ὅλα τά φάρμακα τῆς σωτηρίας, ὅμως αὐτός δέν θέλησε νά τή δεχθεῖ , ἀλλά, γνωρίζοντας μόνο τή φιλαργυρία, ἀγάπησε περισσότερο τόν χρυσό παρά τόν Χριστό, καί ἔγινε ἀγαπητός καί προσιτός σ᾽ ἐκείνους πού τοῦ πρόσφεραν τό μισθό.
«Καί, ἀφοῦ πλησίασε ὁ Ἰούδας, εἶπε στό Χριστό: "Χαῖρε, δάσκαλε", καί φίλησε αὐτόν» (Ματθ. 26, 49). Παράξενος αὐτός ὁ τρόπος τῆς προδοσίας, πού συνοδεύεται ἀπό φίλημα καί προσφώνηση. «Ὁ Ἰησοῦς τότε εἶπε σ᾽ αὐτόν• Φίλε, γιατί ἦρθες» (Ματθ. 26, 50). Γιατί μοῦ λές νά χαίρομαι, τή στιγμή πού προτίμησες νά μέ λυπήσεις; Γιατί μέ τά λόγια ἐνδιαφέρεσαι γιά μένα, ἐνῶ μέ πληγώνεις μέ τίς πράξεις σου; Μέ ὀνομάζεις δάσκαλο, ἐνῶ δέν εἶσαι μαθητής; Γιατί καταχρηστεύεις τούς κανόνες τῆς ἀγάπης; Γιατί κάμνεις σύμβολο προδοσίας τό σύμβολο τῆς εἰρήνης; Ποιόν μιμήθηκες καί ἔκανες αὐτό; Ἔτσι εἶδες προηγουμένως τήν πόρνη νά φιλᾶ τά πόδια μου; Ἔτσι εἶδες τούς δαίμονες νά ὑποτάσσονται; Γνωρίζω ποιός σοῦ ὑπέδειξε τήν ὁδό τοῦ δολεροῦ φιλήματος: Ὁ διάβολος σέ συμβούλεψε τόν τρόπο αὐτοῦ τοῦ ἐναγκαλισμοῦ, καί σύ πείσθηκες στά λόγια τοῦ κακοῦ συμβούλου καί πραγματοποιεῖς τό θέλημά του.«Φίλε, γιατί ἦρθες;» Πραγματοποίησε τίς κακές συμφωνίες πού ἔχεις κάνει μέ τούς Φαρισαίους. Ἐκτέλεσε τό συμβόλαιο τῆς πωλήσεως. Ὑπόγραψε ἐκεῖνο πού ὑπαγόρευσες. Παράδωσε Ἐκεῖνον πού ἑκούσια παραδίδεται. Ἀπόκτησε πλέον μαζί μέ τό βαλάντιο τῶν χρημάτων καί τό βαλάντιο τῆς ἀδικίας. Παραχώρησε τή θέση σου στό ληστή πού πρόκειται νά τήν πάρει μέ τήν ὁμολογία του, ἐκείνη πού ἔχασες ἐσύ μέ τήν προδοσία.
     «Τότε πλησίασαν τόν Ἰησοῦ καί τόν συνέλαβαν» (Ματθ. 26, 50). Καί ἔτσι πραγματοποιοῦνται τά προφητικά ἐκεῖνα λόγια• «Μέ περικύκλωσαν ὅπως οἱ μέλισσες τήν κηρήθρα καί κατακάηκαν ὅπως καίγονται τά ἀγκάθια ἀπό τή φωτιά» (Ψαλμ. 117, 12), καί ἀλλοῦ πάλι• «Μέ περικύκλωσαν πολλοί σκύλοι, καί μέ ἀπέκλεισαν ὅπως οἱ καλοθρεμμένοι ταῦροι» (Ψαλμ. 21, 17). Ἀλλ᾽ ὅμως πόσο μεγάλη εἶναι ἡ ἀνεξικακία, πού ταιριάζει μόνο σ᾽ Αὐτόν. Στόν οὐρανό τά Χερουβίμ καί τά Σεραφίμ δέν τολμοῦν νά ἀντικρύσουν τήν ὑπερβολική δόξα Του καί γι᾽ αὐτό μέ τίς πτέρυγές τους, σάν ἀκριβῶς μέ χέρια, καλύπτουν τά πρόσωπά τους. Στή γῆ, ἀνεχόταν τό σῶμα Του νά συλληφθεῖ, ἀπό χέρια παράνομα.
     Εἴδατε Ποιοῦ μακρόθυμου καί φιλάνθρωπου Κυρίου δοῦλοι γίνατε; Γίνεσθε λοιπόν τέτοιοι πρός τούς ἐχθρούς σας, τούς συνδούλους σας, ὅπως εἴδατε τόν Κύριο νά συμπεριφέρεται πρός τούς ἐχθρούς Του. Διότι πρόκειται καί σεῖς νά προσκληθεῖτε σέ πνευματικό δεῖπνο. Πρόκειται νά καθίσετε σ᾽ αὐτό μαζί μέ τόν Κύριο. Ἄς μή βρεθεῖ ἀνάμεσά σας κανένας Ἰούδας ὡς πρός τή συμπεριφορά. Ὅλοι πλησιάστε τήν Τράπεζα μέ γαλήνη καί εἰρήνη. Ὅλοι ἄς τρέξουμε κοντά στόν Σωτήρα μέ καθαρή συνείδηση. Διότι Αὐτός εἶναι ἡ νηστεία τῶν πιστῶν καί τό συμπόσιο. Αὐτός εἶναι ὁ χορηγός τῆς τροφῆς καί ἡ ἴδια ἡ τροφή. Αὐτός εἶναι ὁ Ποιμένας καί τό πρόβατο. Σ᾽ Αὐτόν ἀνήκει ἡ δόξα στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Η Άκρα Ταπείνωσις του Κυρίου μας

   
  Κατά τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Πέμπτη παρελάβομεν παρά τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων νά ἑορτάζομεν τέσσερα γεγονότα: Τόν ἱερόν νιπτήρα, τόν Μυστικόν Δεῖπνον (δηλαδή τήν παράδοσιν τῶν φρικτῶν Μυστηρίων τῆς Θείας Εὐχαριστίας), τήν ὑπερφυᾶ προσευχήν καί τήν προδοσίαν αὐτήν.
Ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης μᾶς διασώζει τό γεγονός τῆς «νίψεως τῶν ποδῶν» τῶν μαθητῶν ἀπό τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό (Ἰωάν. ιγ' 5-17), τό ὁποῖο καί ἐνσωματώνει εἰς τήν διήγησιν τοῦ Πασχαλίου (Μυστικοῦ) Δείπνου.Διά νά κατανοήσουμε εἰς βάθος τήν ἐνέργεια τοῦ Κυρίου αὐτή θά πρέπει νά γνωρίσουμε τήν Ἰουδαϊκή παράδοσι καί συνήθεια. Ὁ πασχάλιος δεῖπνος ἦτο τελετουργικός δεῖπνος. Ὁ Μωσαϊκός Νόμος προέβλεπε ἅπαντα τά τῆς τελέσεώς του, τόν ἀριθμό τῶν συμμετεχόντων, τά ἐσθιόμενα καί τά λοιπά θέματα τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Πάσχα. Οἱ Ἰουδαῖοι ἔτρωγον τόν ἐπίσημον αὐτόν δεῖπνον ἀνακεκλιμένοι, ἐξαπλωμένοι σέ ἀνάκλιντρα. Ἐπειδή δέ ἐφοροῦσαν σανδάλια, ἡ οἰκοδέσποινα ἔπρεπε νά πλύνει τά σκονισμένα ἀπό τήν ὁδοιπορία γυμνά πόδια τῶν φιλοξενουμένων, προκειμένου νά ἀνακλιθοῦν καθαροί καί ξεκούραστοι εἰς τόν δεῖπνον (βλ. Λουκᾶ ζ' 44). Τό ἔργο αὐτό εἰς ἄλλες περιπτώσεις ἀνῆκε εἰς τούς ὑπηρέτες καί τούς δούλους. Εἰς τήν περίπτωσιν ὅμως τοῦ πασχαλίου δείπνου τοῦ Κυρίου καί τῶν μαθητῶν Του ἡ πρᾶξις αὐτή τοῦ Κυρίου ἔχει βαθυτάτη σημασία, τήν ὁποίαν ἐξάλλου δέν ἀποσιωπᾶ ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης.
1. Ἡ καθαρότης τῆς ψυχῆς.
      Οἱ ἑρμηνευτές, ἀρχαῖοι καί νεώτεροι διατυπώνουν τήν ἄποψι, ὅτι ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης προβάλλει μιά καθολικότερη «θεολο–γία περί τῶν Μυστηρίων». Ἰδιαιτέρως θέλει νά τονίσει τή στενή καί ἀδιάρρηκτη σχέσι τῶν δύο Μυστηρίων, τοῦ Βαπτίσματος καί τῆς θείας Εὐχαριστίας, διά τῶν ὁποίων καί πραγματοποιεῖται ἡ ἐνσωμάτωσι τοῦ ἀνθρώπου εἰς τό «Σῶμα τοῦ Χριστοῦ», εἰς τήν Ἐκκλησίαν. Ὅπως διά νά συμμετάσχει καί νά συνανακλιθεῖ κάποιος εἰς τόν Ἰουδαϊκόν πασχάλιον δεῖπνον ἔπρεπε νά εἶναι «λελουμένος» ἔτσι καί διά νά συμμετάσχει κάποιος εἰς τόν δεῖπνον τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ θά πρέπει νά εἶναι βαπτισμένος, ἄλλως εἶναι ἀνωφελής ἡ συνεστίασις. Ὅπως δέ ὁ ἤδη «λελουμένος» Ἰουδαῖος ἔπρεπε νά ἔχει καθαρούς τούς πόδας του διά νά ἀνακλιθεῖ μετά τῶν συνδαιτυμόνων κατά τόν λόγον τοῦ Κυρίου «ὁ λελουμένος οὐκ ἔχει χρείαν εἰ μή τούς πόδας νίψασθαι» (Ἰωάν. ιγ' 10), οὕτως καί ὁ Χριστιανός πρίν μετάσχει τοῦ θείου δείπνου ὀφείλει νά καθαρισθεῖ εἰς τό Μυστήριον τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Μάλιστα δέ ὁ Κύριος ὑπῆρξε κατηγορη–ματικός εἰς τό θέμα αὐτό, ὥστε νά μήν ἐπιτρέψει ἀντιρρήσεις καί παρανοήσεις. Ὁ Πέτρος ἀντιστάθηκε εἰς τόν Χριστόν, ὅταν Ἐκεῖνος ἐπῆγε νά τοῦ πλύνει τούς πόδας. Ὁ δέ Χριστός τοῦ εἶπε αὐστηρά: «Ἐάν μή νίψω σε, οὐκ ἔχεις μέρος μετ᾽ ἐμοῦ» (Ἰωάν. ιγ' 8). Μέ ἁπλά λόγια τοῦ εἶπε:«Κοντά μου δέν σέ θέλω ἄπλυτο». Τήν ἀνάγκη τῆς καθαρότητος τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου διά νά κοινωνήσει τοῦ Ἁγίου Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῦ ἐτόνισε καί ἄλλοτε ὁ Κύριος μέ τήν γνωστή παραβολή τῶν κεκλημένων εἰς τούς γάμους τοῦ υἱοῦ τοῦ βασιλέως (Ματθ. κβ' 1-14).
     Τό συμπέρασμα ἐξ ὅλων τούτων εἶναι ὅτι κατά τήν διδασκαλίαν καί τήν πράξιν τοῦ Κυρίου, ὅποιος θέλει νά κοινωνήσει καί νά μεταλάβει Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ θά πρέπει νά εἶναι βαπτισμένος καί καθαρός, ἄλλως «ὁ ἐσθίων καί πίνων ἀναξίως κρίμα ἑαυτῷ ἐσθίει καί πίνει, μή διακρίνων τό σῶμα τοῦ Κυρίου» (Α' Κορινθ. ια' 29). Δέν πρέπει δέ νά μᾶς φαίνεται παράξενο καί ἰδιότροπο αὐτό. Ὅπως ἐμεῖς ἀποστρεφόμαστε τούς ἀκαθάρ–τους καί δυσώδεις κατά τό σῶμα, ἔτσι καί ὁ Θεός ἀποστρέφεται τούς πονηρούς καί ἐμπαθεῖς. Βεβαίως ὁ Θεός καταδέχεται ὅλους, ἐφ᾽ ὅσον ὅμως προηγουμένως πλυθοῦν καί καθαρισθοῦν.
2. Πρότυπο αὐταπάρνησης.
     Ἡ Ἐκκλησία εἰς τήν πρᾶξιν αὐτήν τοῦ Κυρίου εἶδεν τήν ἄκραν ταπείνωσιν τοῦ Θεοῦ. Σημειώνομεν, ὅτι οἱ ἱεροί συγγραφεῖς δέν θεωροῦν τόν Σταυρόν καί τόν θάνατον τοῦ Κυρίου ταπείνωσίν Του, ἀλλά δόξαν Του. Ὁ Ἰωάννης π.χ. λέγει, ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἐδοξάσθη διά τοῦ Σταυροῦ (Ἰωάν. ζ' 39). Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁμιλῶν περί τοῦ σταυρικοῦ θανάτου τοῦ Χριστοῦ χαρακτηρίζει τοῦτον «Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν» (Α' Κορινθ. α' 24).Ὅταν κάποτε οἱ μαθητές Του εἶχαν ζητήσει πρωτοκαθεδρίες, τιμές, ἀξιώματα καί διακριτική μεταχείρισι, τούς εἶχε ὁμιλήσει τότε διά τήν ἀρετήν τῆς ταπεινώσεως καί τῆς διακονίας ὡς βασικῶν γνωρισμάτων τῶν ἰδικῶν Του ἀνθρώπων. Εἰς τήν ἐρώτησην: «Τίς γάρ ἐστίν μείζων, ὁ ἀνακείμενος ἤ ὁ διακονῶν;» ὁ Χριστός δίδει τήν ἀπάντησιν, ὅτι διά τήν λογικήν τοῦ Θεοῦ μείζων εἶναι ὁ διακονῶν, ὁ ὑπηρέτης κι ὄχι ὁ ἀνακείμενος. (Λουκᾶ κβ' 24-30). Ἔκπληκτοι οἱ Μαθητές ἄκουσαν ἀπό τόν Διδάσκαλό τους σέ μιά ὥρα πού ἡ ἀτμόσφαιρα ἦταν συναισθηματικά φορ–τισμένη καί ξεχείλιζε ἀπό προφητική ἔμπνευσι ὅτι: «Οἱ δοκοῦντες ἄρχειν τῶν ἐθνῶν κατακυριεύουσιν αὐτῶν καί οἱ μεγάλοι αὐτῶν κατεξουσιάζουσιν αὐ–τῶν• οὐχ οὕτω δέ ἔσται ἐν ὑμῖν, ἀλλ᾽ ὅς ἐάν θέλῃ γενέσθαι μέγας ἐν ὑμῖν, ἔσται ὑμῶν διάκονος, καί ὅς ἐάν θέλῃ ὑμῶν γενέσθαι πρῶτος, ἔσται πάντων δοῦλος• καί γάρ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλά διακονῆσαι, καί δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν» (Μάρκ. ι' 42-45).
     Μ᾽ ὅσα ἔπραξε ὁ Κύριος μᾶς ἐδίδαξε ὅτι ἔχομεν καθῆκον νά προσφέρουμε καθημερινές διακονίες, ὑπηρεσίες καί νά ταπεινούμεθα πρός τούς γύρω μας συνανθρώπους. Κι ὄχι μόνο πρός τούς φίλους καί τούς οἰκείους, ἀλλά καί πρός τούς ἀντιθέτους καί τούς ἐχθρούς, ὅπως τονίζει ὁ Ἰησοῦς: Ματθ. ε' 44, καί Λουκ. στ' 27 καί ἑξῆς. Ὁ Χριστός εἶναι πρότυπον αὐτα–παρνήσεως καί ταπεινώσεως. Ἡ δέ ταπείνω–σις κατά τήν θεολογίαν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου χαρίζει ἰσοθεΐαν (Φιλιπ. β' 5-11). Ὁ δέ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλο– νίκης ὁ Παλαμᾶς εἰς τόν λόγον του εἰς τήν γέννησιν τοῦ Χριστοῦ διδάσκει ὅτι ἡ συγκατάβασις αὕτη τοῦ Θεοῦ Λόγου δέν προεξένησεν εἰς Αὐτόν κάποια ὕφεσιν ἤ ἐλάττωσιν, ἀλλά μάλιστα, προσθήκην δόξης καί ὕψους μείζονος.
3. Ἡ περίπτωση τοῦ Ἰούδα.
     Εἰς τό περιστατικόν αὐτό «τῆς νίψεως τῶν ποδῶν» τῶν μαθητῶν ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό ἀνακαλύπτουμε καί μιά τρίτη σημασία. Εἶναι ἡ περίπτωσις τοῦ Ἰούδα. Καθώς ὁ Ἰησοῦς «ἔνιψε τούς πόδας» τῶν ἄλλων μαθητῶν, ἀσφαλῶς, θά «ἔνιψε καί τούς πόδας» τοῦ Ἰούδα (Ἰωάν. ιγ' 12) ὡς πρᾶξιν ὑπερτάτης ταπεινώσεως καί συγχωρήσεως, ἀφοῦ ἐγνώριζε ἀπό πρίν ποιός θά εἶναι ὁ μελλοντικός προδότης Του (Ἰωάν. στ' 64, 70 καί ἑξῆς). Αὐτό δέ εἶχε τό νόημα μιᾶς τελευταίας προσπαθείας διά νά σώσει τόν παραπαίοντα μαθητήν Του. Ἀλλά ὁ Ἰούδας παρά τήν «νίψιν τῶν ποδῶν» προετίμησε νά μείνει ἐσωτερικῶς «ἀκάθαρτος» καί δι᾽ αὐτό ἄν κι ἔγινε «συνέστιος» καί «ὁμοτράπεζος» τοῦ Πασχαλίου Δείπνου δέν ὠφελήθη διότι ἦτο «πονηρός» καί «ἀξιοκατάκριτος». Ἔμεινε ὁ ἴδιος μιά τραγική ἐξαίρεσι, μεταξύ τῶν καθαρῶν ὁ «ἀκάθαρτος» καί μεταξύ τῶν φίλων ὁ «προδότης».
     Αὐτά δηλώνουν περί τοῦ Ἰούδα οἱ λόγοι τοῦ Χριστοῦ: «Ὑμεῖς καθαροί ἐστε, ἀλλ᾽ οὐχί πάντες• ᾔδει γάρ τόν παραδιδόντα αὐτόν• διά τοῦτο εἶπεν• οὐχί πάντες καθαροί ἐστε» (Ἰωάν. ιγ' 10-11).Εἰς τήν ποιμαντικήν διάστασίν των ὅλα αὐτά σημαίνουν, ὅτι πολλοί μετέχουν εἰς τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, δέχονται τά ἴδια «στοιχεῖα», ἀλλά δέν σώζονται ὅλοι.Καί τοῦτο, ἐπειδή δέν ἐκκεντρίζονται εἰς τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί δέν δέχονται τό παράδειγμά Του εἰς τήν ζωή των• «καί ὑμεῖς ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν πόδας. Ὑπόδειγμα γάρ δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθώς ἐγώ ἐποίησα ὑμῖν καί ὑμεῖς ποιῆτε. Ἀμήν, ἀμήν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἔστι δοῦλος μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ, οὐδέ ἀπόστολος μείζων τοῦ πέμψαντος αὐτόν. Εἰ ταῦτα οἴδατε, μακάριοί ἐστε ἐάν ποιῆτε αὐτά» (Ἰωάν. ιγ' 14-17).

Η μακροθυμία του Εσταυρωμένου

   
Η υπέρτατη θυσία του Θεανθρώπου Κυρίου και πάλι μπροστά μας. Ο Κύριος Ιησούς «ως αρνίον εσφαγμένον» κρέμαται πάνω στο Σταυρό για τη σωτηρία και τη λύτρωση του ανθρώπου και του κόσμου. Καρφωμένος πάνω στο Σταυρό προσφέρει απλόχερα την αγάπη του. Ενώ το Πανάγιον Αίμα του βάφει το σταυρό και το χώμα, αυτός μένει ειρηνικός και σιωπηλός. Υβρίζεται, εμπαίζεται, χλευάζεται, αλλά γεμάτος αγάπη μακροθυμεί και συγχωρεί. Συγχωρεί όλους τους σταυρωτές του. Μακροθυμεί για όλους και περιμένει τη μετάνοια και την επιστροφή τους. Αυτό το μεγαλείο της θεϊκής μακροθυμίας και αγάπης θαυμάζει και υμνεί ο πιστός, όταν βλέπει τον Κύριο πάνω στο σταυρό. Το μεγαλείο της ανεξικακίας Του, της μεγάλης Του θεϊκής αγάπης.
    Αλλά αγαπητοί μου, ας συμπορευθούμε με τον Ιησού στο πάθος Του και ας παρακολουθήσουμε τα συγκλονιστικά εκείνα γεγονότα, που αποκαλύπτουν την άφατο και πολλή του Κυρίου μας μακροθυμία και αγάπη.
1. Το πρώτο γεγονός, που αποδεικνύει τη μεγάλη του Κυρίου μακροθυμία και αγάπη, έλαβε χώρα στον κήπο της Γεθσημανή. Ο Χριστός απέναντι στον Ιούδα. «Και έτι αυτού λαλούντος, ιδού Ιούδας είπε- χαίρε ραββί, και κατεφίλησεν αυτόν»... Είναι το φίλημα της προδοσίας. Ούτε οι εμπτυσμοί, ούτε τα ραπίσματα, ούτε το μίσος των Ιουδαίων και Ρωμαίων δεν φθάνουν τη φρίκη του φιλήματος αυτού. Το μίσος και η μανία του Ιούδα ξεσπούν εναντίον του Κυρίου, σαν θύελλα. Και πώς αντιδρά ο Κύριος στην υποκριτική συμπεριφορά του Ιούδα; Δείχνει την απέραντη αγάπη στον Ιούδα, δείχνει τη μακροθυμία του, ενώ είχε τη δυνατότητα νε ενεργήσει διαφορετικά. Τον ρωτάει τι θέλει, τι ζητάει, και αφήνει τον εαυτό του στη διάθεση των στρατιωτών που ακολουθούν τον Ιούδα. Πώς λοιπόν να μη θαυμάζουμε την μακροθυμία του Κυρίου και μαζί με την Αγία του Εκκλησία να μην ψάλουμε το «Δόξα τη μακροθυμία σου Κύριε, δόξα σοι»;
2. Το δεύτερο γεγονός έλαβε χώρα στο αρχοντικό του αρχιερέα Άννα. Είναι η σκηνή του ραπίσματος του Κυρίου από μέρους ενός δούλου. Ο Αρχιερέας ζητά να μάθει από τον Κύριο για το έργο του και την αποστολή του. Ο Χριστός του απαντά ότι φανερά εδίδαξα, μπροστά στο λαό μίλησα. Ρώτησε καλύτερα αυτούς που μ' έχουν ακούσει. Κι αμέσως ένας δούλος του Αρχιερέα κτυπά τον Κύριο στο πρόσωπο και του λέει «έτσι αποκρίνονται στον Αρχιερέα;». Τι καταπληκτικό! Ο δούλος ραπίζει το Δεσπότη, ο υπηρέτης τον Κύριο των κυρίων. Και η αντίδραση του Χριστού μας; Ήρεμα, απλά και ταπεινά απαντά στον δούλο ως εξής: «ει κακώς ελάλησα, μαρτύρησον περί του κακού, ει δε καλώς, τι με δέρεις;». Υπομένει και μακροθυμεί. Συγχωρεί και περιμένει. Ο δούλος δεν απάντησε στον Κύριο. Εμείς όμως ας του ψάλουμε για μια ακόμη φορά «Δόξα τη μακροθυμία σου Κύριε, δόξα σοι».
3. Και μετά τον υπηρέτη του Αρχιερέα ο όχλος. Μετά την καταδικαστική απόφαση του Συνεδρίου, ο όχλος εμπαίζει και χλευάζει τον Κύριο. Αυτός ο όχλος που τόσα θαύματα είδε από τον Ιησού και τόσες ευεργεσίες. Βασανίζει τον Χριστό. Την αρχή κάνει ένας Γραμματέας των Ιουδαίων. Μετά όλοι μαζί αρχίζουν να φτύνουν το Χριστό. Το θείο και άγιο πρόσωπο του Κυρίου γεμίζει ακαθαρσίες. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες δεν αρκούνται σε αυτά, αλλά τον κτυπούν και τον μαστιγώνουν. Αλλά ο Ιησούς σιωπά. Σιωπά και μακροθυμεί. Μόνον εμείς θα λύσουμε τη σιωπή και θα του ψάλουμε τον ύμνο «Δόξα τη μακροθυμία σου Κύριε, δόξα σοι».
4. Αλλά η μακροθυμία του Κυρίου μας φθάνει στον ύψιστο βαθμό, όταν βρίσκεται κρεμασμένος πάνω στο Σταυρό. Εδώ και με τη σιωπή, αλλά και την ομιλία του εκδηλώνει την άφατο μακροθυμία του. «Πάτερ, άφες αυτοίς- ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» προσεύχεται στον ουράνιο Πατέρα του για τους σταυρωτές του. Αρχιερείς, Ιερείς, άρχοντες, λαός. Όλοι τον χλευάζουν, όλοι τον κοροϊδεύουν. Αλλά αυτός σιωπά. Τόσοι εμπαιγμοί, τόσοι χλευασμοί! Κι όμως ο Κύριος δεν αισθάνεται κακία γι' αυτούς. Είναι τόσο προκλητικές οι βλασφημίες, ώστε αναγκάζεται να διαμαρτυρηθεί ο δεύτερος ληστής. Το βλέμμα του Κυρίου τους αγκαλιάζει όλους και τους περιμένει να έλθουν κοντά του, να τον ακολουθήσουν, διότι τους αγαπά και θέλει τη σωτηρία και τη λύτρωσή τους. Άλλωστε γι' αυτούς ανέβηκε στο σταυρό. Αγαπά και μακροθυμεί ο Κύριος καρφωμένος στο Σταυρό. Δείχνει για μια ακόμη φορά το μέτρο της πραγματικής και αληθινής ζωής.
     Αγαπητοί μου, η μακροθυμία ήταν η χαρακτηριστικότερη αρετή του Κυρίου στην πορεία του εδώ στη γη. Μακρόθυμος και πολυέλεος ο Κύριος, προσφέρει τη μακροθυμία και το έλεός του. Η πολλή του μακροθυμία και αγάπη κορυφώθηκε πάνω στο Σταυρό. Ταπεινοί και ευλαβείς προσκυνητές του εσταυρωμένου Κυρίου, αυτές τις άγιες ημέρες, ας θελήσουμε να γεμίσουμε την καρδιά και τη ζωή μας από την μακροθυμία και αγάπη του, και να την κάνουμε ζωή, βίωμα, πραγματικότητα. Κι ας του ψάλουμε όλοι μαζί μ' ένα στόμα και με μια ψυχή: «ΔΟΞΑ ΤΗ ΜΑΚΡΟΘΥΜΙΑ ΣΟΥ, ΚΥΡΙΕ, ΔΟΞΑ ΣΟΙ». Αμήν.

Λαός μου, τί ἐποίησά σοι καί τί μοι ἀνταπέδωκας;

   
«Τάδε λέγει Κύριος τοῖς Ἰουδαίοις· Λαός μου, τί ἐποίησά σοι ἤ τί σοι παρηνώχλησα; τούς τυφλούς σου ἐφώτισα, τούς λεπρούς σου ἐκαθάρισα, ἄνδρα ὄντα ἐπί κλίνης ἠνωρθωσάμην. Λαός μου, τί ἐποίησά σοι, καί τί μοι ἀνταπέδωκας; Ἀντί τοῦ μάννα χολήν∙ ἀντί τοῦ ὕδατος ὄξος· ἀντί τοῦ ἀγαπᾶν με σταυρῷ με προσηλώσατε. Οὐκέτι στέγω λοιπόν· καλέσω μου τά ἔθνη κἀκεῖνα με δοξάσουσι σύν τῷ Πατρί καί τῷ Πνεύματι· κἀγώ αὐτοῖς δωρήσομαι ζωήν τήν αἰώνιον».
    Αὐτά λέγει ὁ Κύριος στούς Ἰουδαίους: Λαέ μου, τί σου ἔκανα ἤ σέ τί σέ ἐνώχλησα; Στούς τυφλούς σου χάρισα τό φῶς, τούς λεπρούς σου καθάρισα (ἀπό τή λέπρα), σήκωσα ἄντρα πού ἦταν στό κρεβάτι (παράλυτος). Λαέ μου, τί σοῦ ἔκανα καί τί μου ἀνταπόδωσες; Ἀντί τοῦ μάννα, μοῦ ἔδωσες χολή, καί ἀντί τοῦ ὕδατος (στήν ἔρημο) μοῦ ἔδωσες ξύδι, καί ἀντί νά μέ ἀγαπᾶτε, μέ καρφώσατε στό σταυρό. Λοιπόν, δέ σᾶς ὑποφέρω πιά· θά καλέσω τούς εἰδωλολάτρες (πού εἶναι κι αὐτοί παιδιά μου) κι ἐκεῖνοι (ἀφοῦ πιστέψουν σέ μένα) θά μέ δοξάσουν μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεύμα· κι ἐγώ θά δωρήσω σ᾽ αὐτούς τήν αἰώνια ζωή.
     Τό ἀντίφωνο παρεισάγει τόν Ἰησοῦ νά διαλέγεται μέ τούς Ἑβραίους. Ἔχοντας μέσα του μεγάλο πόνο ψυχῆς γιά τή σκληράδα καί τήν ἀχαριστία τους, τούς ρωτᾶ: Λαέ μου, τί κακό σοῦ ἔκανα καί κατά τί σέ στεναχώρησα; Ἐγώ σοῦ ἔκανα πολλές εὐεργεσίες. Θεράπευσα τούς ἀρρώστους σου καί σήκωσα τόν παράλυτο ἀπό τό κρεβάτι του. Τί σοῦ ἔκανα, ὥστε νά δικαιολογεῖται ἡ ἀχάριστη συμπεριφορά σου; Ὅταν εἴσασταν στήν ἔρημο περιπλανώμενοι, ἐγώ σᾶς χόρτασα μέ τό μάννα, καί ὅταν διψούσατε, σᾶς πότισα μέ δροσερό νερό ἀπό τήν σκληρή πέτρα. Καί τώρα τί κάνετε ἐσεῖς γιά μένα; Μοῦ δώσατε χολή καί ξύδι. Καί ἀντί νά μοῦ δείξετε εὐγνωμοσύνη καί ἀγάπη, μέ σταυρώσατε.
Μήν παίζετε μέ τήν ἀνοχή καί τή μακροθυμία μου. Σ᾽ ὅλα τά πράγματα ὑπάρχουν ὅρια, καί στή δική μου ἀντοχή. Δέν σᾶς ἀνέχομαι πιά. Σᾶς ἀρνοῦμαι. Καί στή θέση σας θά καλέσω σάν περιούσιο λαό μου τούς εἰδωλολάτρες, οἱ ὁποῖοι θά μέ δεχτοῦν ὡς Μεσσία τους, θά μέ πιστέψουν καί θά μέ δοξάσουν μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Καί σ᾽ αὐτούς θά χαρίσω τήν αἰώνια ζωή τῆς θείας βασιλείας μου.
     Φοβερό! Καί ὅμως ὁ Θεός μπορεῖ ν᾽ ἀρνηθεῖ τό πλάσμα του! Ἡ ἄπειρη ἀγαθοδωρία του «στερεύει» μπροστά στήν πεισμοσύνη, τή σκληράδα καί τήν ἀχαριστία τοῦ πλάσματος. Ἡ θεία ἀγαθοσύνη δέν εἶναι μονόδρομος. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος χάσει τόν ἀνθρωπισμό του, ὅταν ἡ ψυχή του πατηθεῖ ὅπως τό ἄγονο ἔδαφος τῆς παραβολῆς, ὅταν πεισματικά ὑποδουλωθεῖ στήν ἁμαρτία καί σπείρει μέσα του τό θάνατο, τότε μοιάζει μέ τό ξερό κλαδί, πού τό κόβουν οἱ ἄνθρωποι καί τό ρίχνουν στή φωτιά νά καεῖ. Ἡ κόλαση δέν προέρχεται προηγουμένως ἀπό τό Θεό. Εἶναι ἡ φυσική κατάληξη τοῦ πλάσματος, πού ἀρνήθηκε τό Θεό, καί τό ὁποῖο μέ τή σειρά του τό ἀρνεῖται ὁ Θεός!
     Κύριε, λύτρωσέ μας ἀπό τήν πεισμονή τοῦ πνευματικοῦ θανάτου!

Το πασχαλινό μήνυμα του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας.

Κ Ο Σ Μ Α Σ
ΧΑΡΙΤΙ ΘΕΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΤΗΣ ΑΓΙΩΤΑΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

Προς το Χριστεπώνυμον Πλήρωμα της καθ’ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως

Αγαπητοί συμπρεσβύτεροι και αγαπητοί αδελφοί
«Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι, προσκυνήσωμεν Άγιον Κύριον
Ιησούν τον μόνον Αναμάρτητον…»

Το θαύμα των θαυμάτων του Χριστού μας, την εκ νεκρών Ανάστασίν Του, εορτάζουμε και ζούμε σήμερα. Πλησιάζουμε τον Πανάγιο Τάφο Του και διαπιστώνουμε ότι είναι κενός. «Ηγέρθη ουκ έστιν ώδε», είπε ο Άγγελος στις Μυροφόρες (Μρκ. ιστ’, 6).
Κανείς άλλος ψευτοθεός στον κόσμο, που θέλησε να ονομάση τον εαυτό του Θεό και σωτήρα, δεν άφησε τον τάφο του κενό μετά την ταφή του. Μόνο του Χριστού μας ο τάφος είναι κενός στα Ιεροσόλυμα και εκπέμπει φως σωτήριο, γιατί μόνο ο Χριστός είναι Θεός αληθινός, ο Οποίος «εφανερώθη εν σαρκί, εδικαιώθη εν πνεύματι, ώφθη αγγέλοις, εκηρύχθη εν έθνεσιν, επιστεύθη εν κόσμω, ανελήφθη εν δόξη» (Α’ Τιμ. γ’, 16).
Ανέστη, για να συναναστήση όλο το γένος των ανθρώπων.Από της στιγμής της Αναστάσεως έως σήμερα, πολέμιοι του Χριστού μας και της Αναστάσεώς Του, επιπόλαιοι σε επιχειρήματα, ανόητοι, μικρόψυχοι, τυλιγμένοι από το σκοτάδι του εγωισμού και των παθών τους, υποδουλωμένοι σε δαιμονικές και αντίχριστες σκοπιμότητες, συκοφαντούν την Ανάστασι του Κυρίου, την αμφισβητούν και δυστυχώς παρασύρουν ευόλισθους αδελφούς μας.
Η Ανάστασι του Χριστού μας είναι γεγονός χιλιομαρτυρημένο και βεβαιωμένο. Δεν φοβήθηκε καμιά έρευνα όσο σκληρή, εμπαθής και εξονυχιστική και αν ήταν. Όσοι αμφισβήτησαν την Ανάστασι του Κυρίου, ειλικρινά όμως ερεύνησαν τα γεγονότα, κατέληξαν στην μεγαλύτερη ομολογία: «Αληθώς ανέστη ο Χριστός». Όπως το θεόπνευστο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων βεβαιώνει, ο Κύριος «παρέστησεν εαυτόν ζώντα μετά το παθείν αυτόν εν πολλοίς τεκμηρίοις» (Πρξ. α’, 3), απέδειξε την Ανάστασί Του με πολλές αποδείξεις. Όχι μόνο σαράντα ολόκληρες μέρες εμφανιζόταν στους μαθητές Του κι έτρωγε μάλιστα μαζί τους, αλλά παρουσιάστηκε και σε περισσότερους από «πεντακοσίους αδελφούς», δηλαδή σε πλήθος ολόκληρο.
Αν οι άγιοι Απόστολοι δεν έβλεπαν τον Χριστό αναστημένο, πως φαντάστηκαν ότι θα κυριεύσουν την οικουμένη; Μήπως τρελλάθηκαν;Πως χωρίς αξιόπιστα κριτήρια αποφάσισαν να βγουν σε τόσους πολέμους, να τα βάλουν με στεριές και θάλασσες και δώδεκα αδύναμοι και σχεδόν αγράμματοι άνθρωποι να αγωνισθούν με τόση γενναιότητα, για να μεταβάλουν όλης της οικουμένης τα έθνη, που ήταν τόσα χρόνια νεκρωμένα από την αμαρτία και το σπουδαιότερο να χύσουν το αίμα τους για την αγάπη Του; Και αν είχαν μεγάλη προθυμία όσο ζούσε ο Χριστός, αυτή δεν θα έσβηνε μόλις εκείνος απέθανε;
Όσο κι αν Τον επίστεψαν και τον ακολούθησαν ζωντανό, δεν θα Τον υπάκουαν, αν δεν Τον έβλεπαν αναστημένο μετά την Σταύρωσι και τον θάνατο• για κανένα λόγο δεν θα εκήρυσσαν το όνομα ενός νεκρού.Έπειτα, στο κήρυγμα της Αναστάσεως, που έγινε από τον Απόστολο Πέτρο την ημέρα της Πεντηκοστής επίστευσαν τρεις χιλιάδες. Όλοι αυτοί ζούσαν στα Ιεροσόλυμα. Εκεί έγινε η ανάκρισι, η δίκη, η Σταύρωσι. Είδαν τον Κύριο να πεθαίνη ως άνθρωπος στο Σταυρό, να ενταφιάζεται. Όταν όλοι αυτοί και τόσοι άλλοι άκουσαν για την Ανάστασι, κανείς μα κανείς δεν την αρνήθηκε.
Όλα τα γεγονότα των είκοσι αιώνων μέσα στην ορθόδοξη Εκκλησία μας είναι μια ατελείωτη και αδιάσειστη απόδειξι της Αναστάσεως. Είναι μια ομολογία μοναδική ότι Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας, ομολογία που διακηρύσσει ότι ο Αναστάς Χριστός είναι Θεός αληθινός, Δημιουργός και Λυτρωτής του κόσμου, ο μόνος που μπορεί να φωτίση, να ανακαινίση, να ανορθώση, να σώση τον άνθρωπο. Ο Αναστάς Χριστός «Φως εστι και σκοτία εν αυτώ ουκ εστιν ουδεμία» (Α’, Ιωαν. α ,5).Αγαπητοί, «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι, προσκυνήσωμεν Άγιον Κύριον Ιησούν τον μόνον Αναμάρτητον».
Σήμερα Κυριακή της λαμπροφόρου Αναστάσεως, αφού δούμε, ζήσουμε την Ανάστασι του Χριστού μας, ας φανούμε γενναίοι και όχι δειλοί. Ας κλείσουμε τα αυτιά της ψυχής και του σώματος στις φωνές των σκοτεινών νάνων, που νομίζουν ότι μπορούν να αμφισβητήσουν την Ανάστασι και τον Αναστάντα Κύριο. Ας τολμήσουμε ανυποχώρητα να προσκυνήσουμε, να αποδεχθούμε τον Αναστάντα Κύριο και οδηγό της ζωής μας. Ας Του παραδώσουμε νουν, επιθυμία και καρδιά να ενοικήση, ας αφήσουμε ανεπιφύλακτα τη ζωή μας να τη φωτίζη το φως της Αναστάσεως. Ας Του ζητήσουμε να έλθη στην οικογένειά μας, στην σύγχρονη ταραγμένη οικογένεια να την φωτίζη, να την καθοδηγή, να την ενώνη, να την σκέπη.
Ας Του παραδώσουμε την νεότητα, τα παιδιά μας για να γεμίζη με Φως Αναστάσεως, χαράς και θριάμβου την κάθε παιδική και νεανική ψυχή, να την απομακρύνη από παγίδες, από αποτυχίες, από νεανικά ναυάγια.Ας Του ζητήσουμε να έλθη στην κοινωνία μας, στην πατρίδα μας, για να μας χαρίση αληθινή αγάπη, ενότητα, ελευθερία από το χάος στο οποίο οδηγούμαστε. Ο Αναστάς Κύριος τόσες φορές ελύτρωσε την πατρίδα μας, ο Αναστάς Κύριος και τώρα μόνο Αυτός, αν το θελήσουμε, μπορεί να μας λυτρώση.
Εύχομαι όλοι μας, κληρικοί, λαϊκοί, άρχοντες και πιστός λαός, να γεμίσουμε την καρδιά μας με θερμή πίστι στην Ανάστασι και τον Αναστάντα Χριστό μας. Το Φως της Αναστάσεως να φωτίση όλους μας κι εμείς με τον Αναστάντα να ζήσουμε ζωή φωτός, χαράς, ευτυχίας, αναστάσεως, αιωνιότητος.
Αδελφοί, Χριστός Ανέστη!
Μετά πατρικών ευχών
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΚΟΣΜΑΣ

Τρίτη 30 Μαρτίου 2010

Ερμηνεία του Τροπαρίου της Κασσιανής που ψάλλεται τη Αγία & Μεγάλη Τρίτη

Τoυ π Σπυρίδωνα Ιωάννου
Εφημερίου Ιερού Ναου Αποστόλου Φιλίππου
Γραμματικούς

    Ένα πνευματικό διαμάντι αγαπητοί αδελφοί μου προβάλλει απόψε η Εκκλησία μας στα τροπάρια που μόλις ακούσαμε. Ένα αστραφτερό διαμάντι που λάμπει στον ουρανό αλλά αστράφτει και στη γή. Είναι η αμαρτωλή γυνάικα που μετανόησε και έγινε αγία. Ένα τέτοιο διαμάντι μας παρουσιάζει η Εκκλησία μας την Μεγάλη Τετάρτη, που ο όρθρος της ψάλλεται το βράδυ της Μεγ Τρίτης. Είναι μια πόρνη, μια γυναίκα που σχεδόν όλη της την ζωή την πέρασε μεσα στην αμαρτία. Μια ψυχή βουτηγμένη στο βούρκο, που στο τέλος όμως ανέβηκε τόσο ψηλά. Ώστε ακτινοβόλησε και ακτινοβολέι ακόμη και σήμερα. Πέρασαν 2000 χρόνια και όμως εξακολουθεί το παράδειγμα αυτής της γυναικός να παραδειγματίζει κάθε ανθρώπινη ψυχή.
     Δύο διαστρεβλώσεις υπάρχουν γύρω από το θέμα της αποψινής βραδιάς. Η εποχή μας εξάλλου έχει και αυτό το χαρακτηριστικό : την παραποίηση της αλήθειας και την αλλοίωση των γεγονότων. Πρώτη διαστρέβλωση είναι το πρόσωπο της πόρνης γυναικός που άλειψε τα πόδια του Κυρίου με το πολύτιμο μύρο της, που τα σκούπισε με τα μαλλιά της και τα ξέπλυνε με τα δάκρυά της. Αν ρωτήσουμε κάποιους σήμερα ποια ήταν αυτή η πόρνη, οι περισσότεροι θα απαντήσουν : Η Μαρία η Μαγδαληνή. Και το υιοθετούν αυτό και οι καλοπροαίρετοι άνθρωποι αλλά ακόμη και οι άνθρωποι της Εκκλησίας. Εχουν ταυτίσει την Μαρία την Μαγδαληνή με την πόρνη. Αλλά ας ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα. Η Μαρία η Μαγδαληνή δεν υπήρξε διεφθαρμένη και πόρνη ποτέ. Ηταν μια ύπαρξις που έπασχε και την θεράπευσε ο Χριστός όπως μας το αναφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς στο 8ο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του : « Μαρία καλουμένη Μαγδαληνή αφης δαιμόνια επτα εξελυλήθει ». Ηταν μια δαιμονισμένη η οποία θεραπεύτηκε από τον Κυριο όπως τόσοι άλλοι ανθρώποι. Μετά τη θεραπεία της ήταν μια από τις ευγενείς και άγιες Μυροφόρες γυναίκες. Και ποια ήταν η πόρνη που άλειψε με μύρο τα πόδια του Χριστού για την οποία μας μιλάνε τα αποψινά τροπάρια ; άγνωστη και ανώνυμη. Σε κανένα τροπάριο σήμερα δεν ακούσαμε το όνομά της, αλλά αναφερόταν ως αμαρτωλή γυνη και ως πόρνη. Δεν αναφέρεΙ το όνομά της ο ιερός υμνωδός, σαν να μη θέλει να διαπομπεύσει την αξιολύπητη αυτή γυναίκα, για να μην την διασύρει. Αποφεύγει να ανακαλύψει το ονομά της. Ας βγάλουμε από το μυαλό μας λοιπόν ότι η Μαρια η Μαγδαληνή ήταν η πόρνη που άλειψε με μύρο τα αχραντα πόδια του Κυρίου .
     Δεύτερη διαστρέβλωση είναι το πρόσωπο της Κασσιανής που ακούσαμε το υπέροχο τροπάριό της. Επιπόλαιοι και ανιστόρητοι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι η Κασσιανή ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή, κάποιοι άλλοι λένε πως ήταν η πόρνη που προαναφέραμε, η αμαρτωλή και διεφθαρμένη εκείνη ύπαρξη. Λάθος !!! Η Κασσιανή, ή Κασία είναι μια οσία μοναχή του Βυζαντίου, προικισμένη με καταπληκτικό και ποιητικό ταλέντο. Αντι για τα βασιλικά ανάκτορα που της προσφέρανε τότε, αυτή προτίμησε το ταπεινό σχήμα της μοναχής, γράφοντας εξαίσιους ύμνους μεταξύ των οποίων και το τροπάριο που ακούσαμε σήμερα.Αλλά ας εξηγήσουμε με απλά λόγια το τροπάριο της . Λέει λοιπόν το τροπάριο : Κύριε, ἡ γυναῖκα ποὺ ἔπεσε σὲ πολλὲς ἁμαρτίες, ἀφοῦ συναισθάνθηκε τὴ Θεότητά σου, ἀναλαμβάνει τάξη (ἔργο) μυροφόρου καί κλαίοντας, σοῦ προσφέρει μύρα πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ σου. Ἀλίμονο σὲ μένα, λέγουσα, ὅτι ζῶ σὲ μιὰ νύχτα ζοφερὴ καὶ ἀσέληνη, ὅτι μὲ τρυπᾶ τὸ κεντρὶ τῆς ἀκολασίας, μὲ πνίγει ὁ ἔρωτας τῆς ἁμαρτίας. Δέξε, Κύριε, τὶς πηγὲς τῶν δακρύων μου, ἐσὺ ποὺ ἀνυψώνεις σὲ νεφέλες τὸ θαλάσσιο ὕδωρ. Λύγισε πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδιᾶς μου, ἐσὺ ποὺ μὲ τὴν ἄφατή σου κένωση (ταπείνωση), ἔκανες ν' ἀνοίξουν οἱ οὐρανοὶ (γιὰ νὰ κατέβεις στὴ γῆ). Θὰ γεμίσω τὰ ἄχραντα πόδια σου μὲ ασπασμούς, κατόπιν θὰ τὰ σκουπίσω τὰ πόδια σου μὲ τα μαλλιά μου. Τὸν ήχο των βημάτων σου τῶν ὁποίων ἡ Εὔα, ἀφοῦ ἄκουσε τὸ δειλινὸ στὸν παράδεισο, ἀπὸ τὸ φόβο της κρύφτηκε. Τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν μου καὶ τὶς ἀβύσσους τῶν κρίσεών σου, ποιὸς μπορεῖ νὰ ἐξιχνιάσει, ψυχοσώστη Σωτῆρα μου; Μή με τὴ δούλη σου παραβλέψεις, ἐσὺ ποὺ ἔχεις ἀμέτρητο ἔλεος.
     Η βαθύτερη δηλαδή έννοια του τροπαρίου αυτού θα μπορούσαμε να την πούμε με μία λέξη ότι είναι η μετάνοια. Αυτό είναι και το νόημα τόσο της Μεγάλης Εβδομάδας όσο και όλης της Μεγ Τεσαρ/στής. Κοιτώντας ο καθένας μέσα του, όσο πιο βαθεία μπορεί θα ανακαλύψει όλα εκείνα τα αμαρτήματα που πέτρωσαν την καρδιά του, και τον έκαναν να φύγει μακριά από την αγκαλιά του στοργικού Πατέρα. Κανένα αμάρτημα δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο ανάμεσά μας και ανάμεσα στον Θεό. Γιατι η μετάνοια είναι βίωμα ψυχής, είναι δάκρυ, είναι πόνος για τον πόνο που χαρίζουμε στο Θεό με κάθε αμαρτία μας. « Γιατί χαρα εν τω ουρανώ γίνεται επ ενί αμαρτωλό μετανοούντι ». Για κάθε πληγή, για κάθε καρφί και για κάθε αγκάθι που μπήγουμε στο Τίμιο Σώμα του Χριστού & Θεού μας, πρέπει μέσα μας να νοιώσουμε την συντριβή, την μεταμέλεια, την ανάγκη να συγχωρεθούμε. Και να τρέξουμε όχι μόνο απλά να απαριθμήσουμε τα χιλιάδες αμαρτήματά μας, αλλά να τρέξουμε και να αγκαλιάσουμε , να κλάψουμε και να θρηνήσουμε για όλα όσα κάναμε στον Νυμφίο της Εκκλησίας μας. Και εκέινος είναι απολύτως βέβαιο, γνωρίζοντας την αδυναμία μας, θα μας σηκώσει από την πτώση μας, θα μας αγκαλιάσει, θα μας παρηγορήσει και το κυριότερο θα μας συγχωρέσει όπως και την σημερινή αμαρτωλή γυναίκα. Και θα μας δεχτεί σαν δικά Του παιδιά, που αν και φέυγουν και ξεμακραίνουν, ωστόσο επιστρέφουν με δάκρυα, με μετάνοια και ικεσία . Γι αυτούς υπέφερε ο Κύριός μας, γι αυτούς πληγώθηκε και πόνεσε, γι αυτούς εδωσε το Αγιο Του Αίμα, και για αυτούς χάρισε την ίδια του τη ζωή.ΑΜΗΝ

Δευτέρα 29 Μαρτίου 2010

H παραβολή των δέκα Παρθένων του ιερού Ευαγγελίου


    Τη αγία και μεγάλη Τρίτη της των δέκα παρθένων παραβολής, της εκ του ιερού Ευαγγελίου, μνείαν ποιούμεθα». Αυτό είναι το συναξάρι της δεύτερης ημέρας της Μεγάλης Εβδομάδος. Ο Νυμφίος της Εκκλησίας και της ψυχής μας, «ο ωραίος κάλλει παρά πάντας βροτούς», οδεύει προς το εκούσιο Πάθος Του, καλώντας κοντά Του όλους εμάς τους πιστούς Του, για να μας κάνει κοινωνούς των σωτηριωδών παθημάτων Του και του θριάμβου της Αναστάσεώς Του.
     Οι θείοι Πατέρες όρισαν την αγία αυτή ημέρα να θυμηθούμε μια από τις πιο παραστατικές και διδακτικές παραβολές του Κυρίου μας: την παραβολή των Δέκα Παρθένων. Κι' είχαν το σκοπό τους. Η συνοδοιπορία με το Χριστό μας προς το Θείο Πάθος δεν θα πρέπει να είναι τυπική και απλά συναισθηματική, αλλά να είναι ολοκληρωτική συμμετοχή στην εν Χριστώ πορεία και να συνοδεύεται από οντολογική αλλαγή του είναι μας. Η ενθύμηση της παραβολής των δέκα παρθένων είναι μια άριστη πνευματική άσκηση για να μην διαφεύγει από τη σκέψη μας η επερχόμενη μεγάλη, επιφανής και συνάμα φοβερή ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου μας.
     Την παραβολή των δέκα Παρθένων διασώζει ο ευαγγελιστής Ματθαίος στο 25ο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του. Με την ευκαιρία μιας καταπληκτικής εσχατολογικής ομιλίας Του ο Κύριος είπε και την εξής παραβολή: Η Βασιλεία των ουρανών μοιάζει με δέκα παρθένες οι οποίες αφού πήραν μαζί τους τα λυχνάρια τους πήγαν να υποδεχθούν τον νυμφίο. Πέντε από αυτές ήταν σώφρονες και φρόντισαν να έχουν μαζί τους απόθεμα λαδιού για τα λυχνάρια τους, ενώ οι άλλες πέντε ήταν ανόητες και δεν φρόντισαν να έχουν μαζί τους το αναγκαίο απόθεμα λαδιού. Επειδή δε αργούσε ο νυμφίος και η νύχτα προχωρούσε έπεσαν να κοιμηθούν. Τα μεσάνυχτα ακούστηκε μια γοερή κραυγή η οποία ανήγγειλε τον ερχομό του νυμφίου. Οι παρθένες σηκώθηκαν για να προαπαντήσουν τον νυμφίο. Οι μεν σώφρονες παρθένες που είχαν απόθεμα λαδιού άναψαν τα λυχνάρια τους, οι δε μωρές ζητούσαν απεγνωσμένα από τις σώφρονες να τους δώσουν λίγο λάδι. Εκείνες τους απάντησαν πως μόλις αρκεί για τα δικά τους τα λυχνάρια και καλά θα κάνουν να πάνε να αγοράσουν. Οι ανόητες παρθένες έτρεξαν να αγοράσουν λάδι, αλλά εν τω μεταξύ ο νυμφίος έφθασε και μπήκε στο χώρο του γάμου με τις πέντε φρόνιμες και έκλεισε την πόρτα. Οι ανόητες παρθένες έφθασαν μετά και άρχισαν να φωνάζουν Κύριε, Κύριε άνοιξέ μας. Αυτός τους απάντησε αλήθεια σας λέγω πως δεν σας γνωρίζω και έμειναν τελικά έξω του νυμφώνος. Κλείνει την παραστατική αυτή παραβολή του ο Κύριος με την εξής σωτήρια προτροπή: «Γρηγορείτε ουν, ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδε την ώραν εν η ο Υιός του ανθρώπου έρχεται» (Ματθ.κε΄13 ) και «γρηγορείτε ουν΄ ουκ οίδατε γαρ πότε ο κύριος της οικίας έρχεται, οψέ ή μεσονυκτίου ή αλεκτροφωνίας ή πρωί΄ μη ελθών εξαίφνης εύρη υμάς καδεύδοντας»(Μάρκ.13:35).
      Η παραβολή αυτή έχει ως σκοπό να θυμίσει στους πιστούς πως η Δευτέρα και ένδοξη Παρουσία του Κυρίου θα γίνει ξαφνικά, θα έρθει «ως κλέπτης εν νυκτί» (Α΄Θεσ.5:2). Γι' αυτό θα πρέπει οι πιστοί να είναι πάντοτε, ανά πάσα στιγμή έτοιμοι, για την υποδοχή Του, διαφορετικά θα μείνουν έξω από τη βασιλεία του Θεού και θα χαθούν. Έτσι οι θείοι Πατέρες έκριναν σκόπιμο να αφιερώσουν μια ημέρα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος στην ανάμνηση της εσχατολογικής αυτής παραβολής των δέκα παρθένων. Το κατανυκτικό κλίμα αυτών των αγίων ημερών είναι η καλλίτερη στιγμή για να υπενθυμίσει η αγία μας Εκκλησία στους πιστούς το φοβερό και απρόοπτο της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου. Επίσης η εγρήγορση είναι συνυφασμένη με το Πάθος του Θεανθρώπου. Ο Ίδιος ο Κύριος κατά τη δραματική νύκτα της συλλήψεως Του στον κήπο της Γεθσημανή τόνιζε στους μαθητές του «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε» (Μάρκ.14:38)!

      Μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδος η μνεία της Δευτέρας Παρουσίας και η ανάγκη της συνεχούς ετοιμασίας για την τρομερή εκείνη ημέρα, είναι επιτακτική. Ο επίγειος βίος μας είναι καθοριστικός για τον επέκεινα της ζωής αυτής προορισμού μας. Οι φρόνιμες παρθένες φρόντισαν να είναι έτοιμες για την υποδοχή του Νυμφίου, σε αντίθεση με τις μωρές και νωθρές παρθένες, οι οποίες είχαν διασπάσει την προσοχή τους σε άλλες δευτερευούσης σημασίας έννοιες και δεν φρόντισαν να έχουν τα απαραίτητα εφόδια για την υποδοχή του Νυμφίου και να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στη λαμπρή γαμήλια ευφροσύνη.
     Οι παρθένες είναι οι ψυχές μας και η προμήθεια λαδιού για το λυχνάρι είναι ο επίγειος συνεχής αγώνας για να κάνουμε το θέλημα του Θεού, να κάνουμε έργα ευποιίας, να παραμερίζουμε από την ύπαρξή μας συνεχώς όλα εκείνα τα στοιχεία που είναι παρείσακτα στη φύση μας και αντιστρατεύονται την πνευματική μας πρόοδο και τελείωση. Το λυχνάρι είναι η παρρησία μας μπροστά στο Θεό. Οι φρόνιμες παρθένες συμβολίζουν τις αγαθής προαίρεσης ψυχές, οι οποίες ζουν αδιάκοπα την λαχτάρα της ένωσής τους με το Νυμφίο της Εκκλησίας, τον σωτήρα Χριστό. Γι' αυτό αγωνίζονται αέναα να αποκτούν αρετές και πνευματική προκοπή και να περιθωριοποιούν όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία αντιστρατεύονται την ένωσή τους με το Θεό. Οι μωρές παρθένες συμβολίζουν τις ράθυμες, αδιάφορες και εν πολλοίς εχθρικά προς το Χριστό διατελούσες ψυχές. Είναι εκείνες οι ψυχές οι οποίες απορροφημένες από την υλιστική ευδαιμονία, αδιαφορούν για την πνευματική πρόοδο και την εν Χριστώ σωτηρία.
     Το φοβερό γεγονός της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου θα γίνει, όπως αναφέραμε ξαφνικά και σε χρόνο ανύποπτο και θα πληρώσει με χαρά ανείπωτη τις φρόνιμες και αγαθές ψυχές και θα φέρει φόβο και αγωνία τις μωρές ψυχές. Οι μεν πρώτες θα επιβραβευτούν για την σώφρονα στάση τους και θα εισέλθουν στην ατέρμονη βασιλεία του Θεού, ενώ οι δεύτερες εξ' αιτίας της αμέλειά τους θα αποκλειστούν από τη βασιλεία του Θεού και θα βυθισθούν στην κατάσταση της παντοτινής λύπης και της τιμωρίας, «εις το πυρ το αιώνιον το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού»(Ματθ.25:41)
     Ως συνοδοιπόροι του Θείου Πάθους θα πρέπει να έχουμε συνεχώς στραμμένη τη σκέψη μας πως θα ενώσουμε την ψυχή μας με το Νυμφίο Χριστό. Τα φτηνά και εφήμερα πράγματα πρέπει να τα θέτουμε σε δεύτερη μοίρα, αν θέλουμε κι' εμείς να βρεθούμε στην ομάδα των φρονίμων παρθένων κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Ο δρόμος του Θείου Πάθους δείχνει και σε μας το δικό μας δρόμο, ο οποίος είναι ατραπός μαρτυρίου, ο οποίος όμως οδηγεί στη εν Χριστώ λύτρωση και στην αιώνια ζωή.

Από την Αποστολική Διακονία
της Εκκλησίας της Ελλάδος

Κυριακή 28 Μαρτίου 2010

O Νυμφίος της Εκκλησίας μας


Toυ π Σπυρίδωνα Ιωάννου
Εφημερίου Ι Ν Αποστ Φιλίππου
Γραμματικους Αιτωλ/νίας
 
    Περάσαμε αγαπητοί αδελφοί με την χάρη του Τριαδικού μας Θεού και εφέτος, μέσα από το αγωνιστικό στάδιο της Μ. Τεσσαρακοστής. Διήλθαμε την ανακαινιστική οδό της μετανοίας. Κολυμβήσαμε στο πέλαγος της νηστείας. Την ψυχωφελή πληρώσαμε Τεσσαρακοστή. Και σήμερα Κυριακή των Βαΐων, αναφωνούντες κι εμείς το «Ωσανά, ευλογημένος, ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου» μετά Βαΐων και κλάδων, εισερχόμεθα στην Αγία και Μ. Εβδομάδα. Προχωράμε στην κορύφωση του μεγίστου των Μυστηρίων. Της αφάτου δι’ ημάς Θείας οικονομίας. Στο μεγαλείο του Σταυρού, στο θαύμα του ζωογόνου Τάφου, στο θρίαμβο της Αναστάσεως.
Η Αγία και Μ. Εβδομάδα διανοίγεται και πάλι μπροστά μας. Το αποκορύφωμα και το επιστέγασμα της πνευματικής πορείας που ξεκινήσαμε την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου και που όλες αυτές τις ημέρες, έχοντας σ’ αυτήν στραμμένο το βλέμμα μας, με πόθο ιερό και καρδιά γεμάτη κατάνυξη ,φτάνουμε στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, στην εβδομάδα των Αγίων και Αχράντων Παθών.
Από τις 52 εβδομάδες που έχει όλος ο χρόνος μόνο η εβδομάδα των Παθών του Κυρίου, ονομάζεται Μεγάλη και Αγία. Γιατί; Ούτε τα ημερονύχτιά της είναι μεγαλύτερα, ούτε οι ώρες της. Ο ιερός Χρυσόστομος εξηγώντας την μοναδική αυτή ονομασία τονίζει: «Μεγάλη» λέγεται διότι «μεγάλα τινά και απόρρητα τυγχάνει τα υπάρξαντα ημίν εν αυτή αγαθά». Αληθώς Μέγας είναι Εκείνος που αποτελεί το κέντρο αναφοράς, λατρείας και τιμής κατά τη διάρκειά της. Μικροί και αδύναμοι οι άνθρωποι. Συγκλονισμένοι παρακολουθούν και συμμετέχουν στο δράμα του Γολγοθά, όπου πάσχει ο Μεγάλος Θεός. Ακόμη τα γεγονότα που συνέβησαν και που η αγία μας Ορθοδοξία αναπαριστά μέσα απ' την λατρεία της είναι μοναδικά και μεγάλα.
Πολλά γεγονότα, αναρίθμητα, έχει καταγράψει η ανθρωπίνη Ιστορία, μικροτέρας ή μεγαλυτέρας σημασίας για τις τύχες του κόσμου. Τα γεγονότα όμως που έλαβαν χώρα την Μεγάλη Εβδομάδα δεν μπορούν να συγκριθούν με όποιο άλλο ιστορικό συμβάν. Καμιά άλλη μάχη δεν μπορεί να συγκριθεί με τη μεγάλη μάχη που δόθηκε στο Γολγοθά και στο «κενό μνημείο» γιατί του διαβόλου καταλύθηκε τυραννία. Ο Παράδεισος ανοίχτηκε. Ο ουρανός προσπελάσιμος έγινε. Οι άνθρωποι με τους αγγέλους αναμείχτηκαν. Το μεσότοιχο του φραγμού σηκώθη. Είναι δηλαδή η Εβδομάδα αυτή αδελφοί μου μεγάλη γιατί μέσα σ’ αυτήν συγκαιφαλαιούται το θαύμα του Χριστιανισμού, τελεσιουργείται και τελειώνεται το μέγα και μοναδικό Μυστήριο της Θείας συγκαταβάσεως, κορυφώνεται η δόξα της Ορθοδοξίας. Είναι μεγάλη γιατί ο ίδιος ο Θεός, για χάρη δική μας οδηγείται στα άγια και σωτήρια και φρικτά πάθη. «Τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην. Και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον». Είναι μεγάλη γιατί…μεγάλη και η δική μας υποκρισία, ο εγωισμός, η αγνωμοσύνη, η κακία και η αχαριστία. Σήμερα με ενθουσιασμό φωνάζουμε «Ωσαννά», αύριο αλλόφρονες θα κραυγάζουμε «Σταυρωθήτω» .
Θριαμβευτική και μεγαλόπρεπος η είσοδος του Ιησού στα Ιεροσόλυμα. Πλήθη αναρίθμητα συγκεντρώθηκαν για να ζητωκραυγάσουν τον Κύριο της ζωής και του θανάτου. Τον ανακαινιστή του κόσμου, τον αναμορφωτή της ζωής, τον αναμενόμενο Μεσσία. Τέτοια ήταν η υποδοχή ώστε, «Εισελθόντος αυτού εις Ιεροσόλυμα εσείσθη πάσα η πόλις».Αυτός προχωρεί. Εισέρχεται στη αγία πόλη. Εισέρχεται «καθήμενος επί πώλον όνου» πάνω σε ένα ταπεινό γαιδουράκι,γνωρίζοντας ότι στην κορυφή του Γολγοθά τον περιμένει ο Σταυρός. Γνωρίζοντας ότι όλος αυτός ο κόσμος, όλος αυτός ο ενθουσιασμός , αμέσως μετά άρδην θα μετατραπούν. Το μίσος, ο φθόνος, ο φανατισμός, η εκδίκηση, θα μεταβάλουν το «Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου», σε «Αρον άρον σταύρωσον Αυτόν».
Αλλά, η ιστορία αυτή είναι τόσο παλιά, μα και τόσο καινούρια. Ο Χριστός σταυρώθηκε μεν πριν 2000 χρόνια, αλλά έκτοτε συνεχίζει καθημερινά να ξανασταυρώνεται. Το «Ωσαννά» και το «Σταυρωθήτω», στο πρόσωπο του Χριστού είναι δυο έννοιες που ποτέ δεν ξεχώρισαν, ποτέ δεν έπαψαν να συνοδεύουν το Χριστό, και παράλληλα να είναι η πτώση και η ανάσταση η δική μας.
Ακούει και σήμερα ο Χριστός το «Σταυρωθήτω», από πολλούς και διαφόρους «Χριστοκάπηλους». Από αυτούς που το ευαγγέλιο στέκεται εμπόδιο στα άνομα σχέδια τους. Από αυτούς που βάζουν μέσα σε καλούπια τη διδασκαλία Του, που τον χρησιμοποιούν σύμφωνα με τα συμφέροντα τους, και τον εκμεταλλεύονται για τις προσωπικές τους επιδιώξεις. Ακούει το «Σταυρωθείτω» από αυτούς που δεν διστάζουν να τον ανταλλάξουν με το χρυσό στην πρώτη ευκαιρία, από αυτούς που εύκολα τον ξεπουλάνε και τον αποστρέφονται μη τυχόν και διακινδυνεύσουν τον ευδαιμονισμό τους, κάτι δικό τους.
Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, απ’ τους διώκτες της πίστεως, τους καταφρονητές της Εκκλησίας. Χιλιάδες οι στομφώδεις διαλέξεις, οι πομπώδεις στα τηλεοπτικά παράθυρα αμπελοφιλοσοφίες, ατέλειωτη η αμφισβήτηση από γνωστούς και μη εξαιρετέους αρνητές και Χριστομάχους . Σε τόνους μετριέται η μελάνη που καθημερινά χύνεται, με στόχο μοναδικό να σπιλωθεί το όνομα Του, να υβριστεί η θεότητα Του, να συκοφαντηθεί και να γελοιοποιηθεί η εκκλησία Του. Δηλητήριο δραστικότατο, περιτυλιγμένο με το χρυσόχαρτο, άλλοτε της ελευθερίας, άλλοτε της δημοκρατίας, άλλοτε της τέχνης, που προσπαθεί να δηλητηριάσει τις ψυχές και να κρημνίσει την πίστη.
Μα ο Χριστός ξανασταυρώνεται και από μας τους ίδιους . Ως πρόβατον επί σφαγή ήχθη, σαν αρνάκι που το πάνε στην σφαγή πήγε ο Χριστός, « εαυτόν παρεδίδου υπερ της του κόσμους ζωής » χωρίς να βγάλει λέξη, χωρίς να παραπονεθεί για όλα όσα του καταμαρτυρούσαν και τελικά σταυρώθηκε και πέθανε για εμάς που τον καταδικάσαμε, που τον κατακρίναμε και τον κατακρίνουμε και σήμερα, που τον βλασφημούμε αυτόν και της Εκκλησία Του, που τον συκοφαντήσαμε, που τον πουλήσαμε για 30 αργύρια. που τον θανατώσαμε.
Κοιτάξτε το πρόσωπο του Κυρίου μας απόψε. Που είναι ο γλυκής Ιησούς, που είναι ο γελαστός, ο πράος Κύριος; Δεν υπάρχει !!! Υποφέρει απόψε ο Νυμφίος της Εκκλησίας. Στο κεφάλι του φορά αντι για βασιλικό στέμμα όπως του άξιζε, ακάνθινο στέφανο, αντι για σκήπτρο βασιλικό κρατά έναν κάλαμο αφου τον χτυπούσαν αλύπητα στο σώμα του με αυτό, Αντι για βασιλικό μανδύα φορά αιματωβαμένη πορφυρα αυτός που περιέβαλε τον ουρανόν εν νεφέλαις. Νυμφίος ο Χριστός μας απόψε, και νύμφη : καθε ανθρώπινη ψυχή.
Ας γονατίσουμε αγαπητοί αδελφοί μου αυτήν την Αγία εβδομάδα. Ας κλάψει ο καθένας για τα δικά του πάθη και τις δικές του αμαρτίες, ας θρηνήσει για τις πράξεις του ο καθένας μας, κληρικοί λαικοί, πλούσιο και φτωχοί… ώστε να υποδεχτούμε την Σταύρωση και την Ανάστασή του με καθαρή ψυχή και καρδιά ανανεωμένοι και εσωτερικά αναγεννημένοι. Να σταυρώσουμε τις σκέψεις μας και τα αμαρτωλά εργα μας. Οφείλουμε και εμείς δηλαδή με κεκαθαρμενες διανοίες να συμπορευθούμε και να συσταυρωθούμε με τον Χριστό. Μην περάσει η εβδομάδα αυτή αγαπητοί σαν μια κοινή εβδομάδα και μετά γυρίσουμε πάλι στα ίδια. Μην περάσει η εβδομάδα αυτή και δούμε τα γεγονότα Της με μάτι με ένα μάτι τυπικό, με ένα ματι απαθείας ή συμφεροντολογικά και μετά επιστρέψουμε στα ίδια και χειρότερα.. Οφείλουμε να δούμε την Μεγ Εβδομάδα με μάτι πίστεως, πίστεως πραγματικής και όχι επιφανειακής. Γιατί μόνο με το μάτι της πίστεως θα μπορέσουμε ν ατενίσουμε το μυστήριο που κρύβει ο Σταυρός και η Ανάσταση. ΑΜΗΝ

Θα αναγνωσθεί την Κυριακή των Βαίων εσπέρας στον Ιερό Ναό Αποστόλου Φιλίππου Γραμματικούς

Παρασκευή 26 Μαρτίου 2010

Πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών Μεγάλης Εβδομάδος στη Γραμματικού Αιτωλ/νίας

To Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ιερού Ναού Αποστόλου Φιλίππου Γραμματικούς Αιτωλοακαρνανίας ανακοινώνει στους ευσεβείς Χριστιανούς μας το πρόγραμμα των Ιερών Ακολουθιών που θα τελεσθούν στον άνωθι Ιερό Ναό τις προσεχείς ημέρες της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ
  • Την Κυριακή των Βαίων εσπέρας περί ώραν 19:30μμ η ακολουθία του Νυμφίου
  • Την Μ. Δευτερα περι ώραν 07:00πμ Προηγιασμένη Θεία λειτουργία
  • Μεγάλη Δευτερα εσπέρας περί ώραν 19:30μμ η ακολουθία του Νυμφίου
  • Μεγάλη Τρίτη εσπέρας περί ώραν 19:30μμ η ακολουθία του Νυμφίου
  • Μεγάλη Τετάρτη πρωί περί ώραν 10:00πμ το μέγα και Ιερό Μυστήριο του Ευχελαίου
  • Μεγάλη Τετάρτη εσπέρας περί ώραν 19:30 μμ η ακολουθία του Νιπτήρος
  • Μεγάλη Πέμπτη περί ώραν 07:00πμ ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου
  • Μεγάλη Πέμπτη εσπέρας περί ώραν 19:00μμ η ακολουθία των Αγίων και Αχράντων Παθών του Κυρίου - έξοδος του Εσταυρωμένου μετά το Ε Ευαγγέλιον περί ώραν 21:15μμ
  • Μεγάλη Παρασκευή πρωί ώραν 08:00πμ η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών, ο Εσπερινός μετά της Ιεράς Αποκαθηλώσεως περί ώραν 10:30πμ - εναπόθεση ιερού Επιταφίου
  • Μεγάλη Παρασκευή εσπέρας η ακολουθία του Επιταφίου περί ώρν 19:30μμ- έξοδος του Επιταφίου και περιφορά κύκλωθεν του Ιερού Ναού περί ώραν 21:15-21:30μμ
  • Μεγάλο Σάββατο πρωί περί ώραν 07:00πμ ο όρθρος και η Θεία Λειτουργία της πρώτης Αναστάσεως
  • Μεγάλο Σάββατο περί ώραν 23:00μμ η ακολουθία του όρθρου και η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως του Ιησού Χριστου. Η Ανάσταση περί ώραν 00:00 νυκτερινήν
  • Κυριακή του Πάσχα ώραν 18:00 μμ ο εσπερινός της Αγάπης
  • Δευτέρα του Πάσχα περί ώραν 07:00 πμ η ακολουθία του όρθρου και Θεία Λειτουργία του Αγ Ιωάννου του Χρυσοστόμου
  • Δευτέρα απόγευμα περί ώραν 18:00μμ η ακολουθία του Εσπερινού
  • Τρίτη του Πάσχα, εορτή των νεοφανών Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου & Ειρήνης Θεία Λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου
Καλή ευλογημένη και αγιασμένη Μεγάλη Εβομάδα !!!

Πέμπτη 25 Μαρτίου 2010

Η Έξοδος του Μεσολογγίου μέσα στο ψηφιδωτό του χρόνου

   
Τρία χρόνια μετά την αποτυχημένη απόπειρα κατάληψης του Μεσολογγίου από τους Κιουταχή και Ομέρ Βρυώνη, ο Σουλτάνος επανήλθε με νέο σχέδιο. Ανέθεσε και πάλι στον νικητή της Μάχης του Πέτα, Κιουταχή, να καταλάβει την πόλη, συνδυάζοντας αυτή τη φορά την επιχείρηση με την εκστρατεία του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Με μια πανίσχυρη στρατιά 20.000 ανδρών, ο Κιουταχής ξεκίνησε από τα Τρίκαλα στα τέλη Φεβρουαρίου του 1825 και στις 15 Απριλίου 1825 έφθασε προ του Μεσολογγίου.
Αμέσως άρχισε την πολιορκία της πόλεως, η οποία μπορεί να χωρισθεί σε δύο περιόδους: α) 15 Απριλίου έως 12 Δεκεμβρίου 1825 και β) 25 Δεκεμβρίου 1825 έως τις 11 Απριλίου 1826. Χωρίς σημαντική βοήθεια από τους υπόλοιπους Έλληνες, λόγω του εμφυλίου πολέμου, και έχοντας να αντιμετωπίσουν υπέρτερες εχθρικές δυνάμεις, οι 12.000 ψυχές του Μεσολογγίου αντιστάθηκαν καρτερικά επί ένα χρόνο. Την οργάνωση της άμυνας ανέλαβε τριμελής επιτροπή υπό τους Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο, Δημήτριο Θέμελη και Γεώργιο Καναβό.
     Το φρούριο της πόλεως μετά την πρώτη πολιορκία είχε βελτιωθεί, κατόπιν των προσπαθειών του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, του Βύρωνα και του μηχανικού Μιχαήλ Κοκκίνη. Η τάφρος έγινε βαθύτερη, ο μικρός περίβολος ενισχύθηκε με πύργους και πολύγωνα προτειχίσματα, πάνω στα οποία τοποθετήθηκαν 48 τηλεβόλα και 4 βομβοβόλα. Η νησίδα Βασιλάδι, μεταξύ της λιμνοθάλασσας και της θάλασσας, έγινε ένα είδος προκεχωρημένου οχυρού. Εκεί τοποθετήθηκαν 6 πυροβόλα και συγκεντρώθηκαν 2.000 γυναικόπαιδα για να μην επιβαρύνουν τη φρουρά της πόλης. Εντός του Μεσολογγίου υπήρχαν 10.000 άτομα, εκ των οποίων 4.000 άνδρες, άριστοι πολεμιστές από την Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία και ακόμη 1.000 άνδρες, δυνάμενοι να φέρουν όπλα.
     Κατά την πρώτη φάση της πολιορκίας (15 Απριλίου - 12 Δεκεμβρίου 1825) το Μεσολόγγι πολιορκήθηκε μόνο από τις δυνάμεις του Κιουταχή. Οι επιθέσεις τους συντρίβονταν εύκολα ή δύσκολα από τους υπερασπιστές της πόλης. Εξάλλου, ο από θαλάσσης αποκλεισμός δεν ήταν ισχυρός και επανειλημμένως διασπάσθηκε από τον στόλο του Μιαούλη, ο οποίος ενίσχυε με πολεμοφόδια και τρόφιμα τους πολιορκούμενους. Στις 24 Ιουλίου, 1000 ρουμελιώτες πολεμιστές υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη ανάγκασαν τον Κιουταχή να αποσύρει τις δυνάμεις του στις υπώρειες του όρους Ζυγός, χαλαρώνοντας την πολιορκία του Μεσολογγίου. Αλλά και ο τουρκικός στόλος, παρενοχλούμενος από τον ελληνικό, αναγκάσθηκε να ζητήσει καταφύγιο στην αγγλοκρατούμενη Κεφαλληνία.
    Στις 5 Αυγούστου ο Κίτσος Τζαβέλλας, επικεφαλής δυνάμεως Σουλιωτών πολεμιστών, εισήλθε στην πόλη, αναπτερώνοντας το ηθικό των πολιορκουμένων. Όμως, στις αρχές Νοεμβρίου, ο κοινός στόλος Τούρκων και Αιγυπτίων αποβίβασε 8.000 αιγύπτιους στρατιώτες κι ένα μήνα αργότερα κατέφθασε στην περιοχή ο Ιμπραήμ που είχε σχεδόν καταστείλει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Τούρκοι, Τουρκαλβανοί και Αιγύπτιοι αριθμούσαν 25.000 άνδρες, με σύγχρονο πυροβολικό, που διοικούσαν γάλλοι αξιωματικοί. Οι Έλληνες είχαν να αντιπαρατάξουν 4.000 μαχητές.

     Στις 25 Δεκεμβρίου 1825 άρχισε η δεύτερη φάση της πολιορκίας του Μεσολογγίου. Όπως και στην πρώτη πολιορκία, πάλι υπήρξε διάσταση απόψεων μεταξύ των δύο πασάδων. Ο αιγύπτιος Ιμπραήμ επεχείρησε με τις δικές του δυνάμεις να καταλάβει το Μεσολόγγι στις 16 Ιανουαρίου 1826. Απέτυχε, όμως, και αναγκάσθηκε να συμπράξει μετά του Κιουταχή. Οι δύο στρατοί κατέστησαν ασφυκτική την πολιορκία με ανηλεή κανονιοβολισμό του Μεσολογγίου και με την κατάληψη των στρατηγικής σημασίας νησίδων Βασιλάδι (25 Φεβρουαρίου) και Κλείσοβας (25 Μαρτίου). Μετά την πτώση των δύο νησίδων, η θέση των πολιορκουμένων κατέστη δεινή, μετά και την αποτυχία του Μιαούλη να διασπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό.
     Η κατάσταση πλέον μέσα στην πόλη είχε φθάσει σε οριακό σημείο. Τρόφιμα δεν υπήρχαν και οι πολιορκούμενοι (γυναίκες, παιδιά, τραυματίες, γέροντες και μαχητές) σιτίζονταν με φύκια, δέρματα, ποντίκια και γάτες! Υπό τις συνθήκες αυτές, που καθιστούσαν αδύνατη την αποτελεσματική υπεράσπιση της πόλης, αποφασίστηκε σε συμβούλιο οπλαρχηγών και προκρίτων στις 6 Απριλίου η έξοδος και ορίστηκε γι' αυτή, η νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου προς Κυριακή των Βαΐων (9 προς 10 Απριλίου). Τα μεσάνυχτα, σύμφωνα με το σχέδιο, χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, υπό τους Δημήτριο Μακρή, Νότη Μπότσαρη και Κίτσο Τζαβέλα, με την ελπίδα να διασπάσουν τις εχθρικές γραμμές, επωφελούμενοι από τον αιφνιδιασμό των πολιορκητών. Νωρίτερα είχαν σκοτώσει τους τούρκους αιχμαλώτους, ενώ στην πόλη παρέμειναν τραυματίες και γέροι.

     Όμως, το σχέδιο της εξόδου, είτε προδόθηκε, είτε δεν εφαρμόστηκε σωστά κι έτσι οι δυνάμεις του Ιμπραήμ κατέσφαξαν με τα γιαταγάνια τούς μαχητές της ελευθερίας. Στο μεταξύ, μέσα στο Μεσολόγγι είχαν αρχίσει οι σφαγές από τους Τουρκοαιγύπτιους, που είχαν εισβάλει από άλλο σημείο της πόλης. Σε πολλά σημεία σημειώθηκαν δραματικές σκηνές: ο δημογέροντας Χρήστος Καψάλης, όταν κυκλώθηκε από τους εισβολείς στο σπίτι του, όπου είχαν συγκεντρωθεί τραυματίες, γέροντες και γυναικόπαιδα, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη, ενώ ο μητροπολίτης Ρωγών Ιωσήφ ανατίναξε τον Ανεμόμυλο, στην τελευταία πράξη αντίστασης, όταν κυκλώθηκε από τους εχθρούς. Το πρωί της 10ης Απριλίου, ανήμερα των Βαΐων, η οθωμανική ημισέληνος κυμάτιζε στα χαλάσματα του Μεσολογγίου.Οι πληροφορίες για τις απώλειες των Ελλήνων κατά την πολιορκία και την έξοδο είναι αντιφατικές. Πιθανότερο φαίνεται ότι από τους 3.000 που πήραν μέρος στην έξοδο, οι 1.700 έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι. Ανάμεσα στους νεκρούς, ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, ο Μιχαήλ Κοκκίνης, ο Αθανάσιος Ραζηκότσικας, ο Νικόλαος Στορνάρης, ο γερμανός εκδότης της εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά» Ιάκωβος Μάγιερ και άλλοι γερμανοί φιλέλληνες. Γύρω στα 6.000 γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν για να πουληθούν στη Μεθώνη και στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας. Οι απώλειες για τους τουρκοαιγύπτιους εισβολής ανήλθαν σε 5.000 άνδρες.
    Η Επανάσταση μετά την πτώση του Μεσολογγίου είχε σχεδόν κατασταλεί. Η φλόγα της, όμως, παρέμεινε άσβεστη, καθώς η ήττα μετατράπηκε σε νίκη. Ένα νέο κύμα φιλελληνισμού αναδύθηκε μετά την αμαύρωση του Αγώνα, εξαιτίας του εμφύλιου σπαραγμού. Αυτό με τη σειρά του επηρέασε εμμέσως την ευρωπαϊκή διπλωματία για τα εθνικά δίκαια των Ελλήνων. Πολλά έργα, ζωγραφικά, λογοτεχνικά και άλλα, απαθανάτισαν τη θυσία των Μεσολογγιτών. Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός έγραψε την ημιτελή ποιητική του σύνθεση «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», με τους γνωστούς στίχους :

Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει
Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει.
Τα μάτια η πείνα εμαύρισε' στα μάτια η μάνα μνέει'
Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει:
«Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ΄έχω γω στο χέρι;
Οπού συ μου ΄γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει»

Αμέσως μετά την κατάληψη του Μεσολογγίου, ο Κιουταχής με τον στρατό του κατευθύνθηκε προς την Ανατολική Στερεά Ελλάδα, με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη της Αττικής. Ο Ιμπραήμ επανήλθε στην Πελοπόννησο για να εξαλείψει και τις τελευταίες εστίες αντίστασης σε Μάνη και Αργολίδα.
Το Μεσολόγγι απελευθερώθηκε στις 11 Μαΐου 1829. Το 1937 αναγνωρίστηκε ως «Ιερά Πόλις» και η Κυριακή των Βαΐων ορίστηκε ως επέτειος της εξόδου.

Ιερά Πόλις Μεσολογγίου : «Τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι»


H ΈΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

Η Ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου αποτελεί ίσως την κορυφαία και την πιο συγκινητική στιγμή του Αγώνα της Εθνικής μας παλιγγενεσίας. Η έξοδος ήταν η κατάληξη ενός άνισου με όρους αριθμητικής σύγκρισης, αγώνα μεταξύ αναρίθμητων Τούρκων και λιγοστών Ελλήνων και φιλελλήνων υπερασπιστών της ιερής πόλης του Μεσολογγίου.
Η θυσία του Μεσολογγίου που επί 12 ολόκληρους μήνες αντιστάθηκε ηρωικά, προώθησε το ελληνικό ζήτημα, όσο καμιά άλλη ελληνική νίκη: πλημμύρισε τους άλλους Έλληνες και τους Ευρωπαίους με αισθήματα θαυμασμού για τους άνδρες της φρουράς και τον ηρωικό πληθυσμό του Μεσολογγίου. Πραγματικά σπάνια συναντά κανείς στις σελίδες της ιστορίας παραδείγματα παρόμοιας υπεράνθρωπης ψυχικής αντοχής οι φλόγες του Μεσολογγίου και η συνειδητή θυσία των αγωνιστών θέρμαναν τις καρδιές των πολιτισμένων λαών και τους ξεσήκωσαν σε μία αληθινή σταυροφορία για την απελευθέρωση ψυχικής αντοχής.
Οι φλόγες του Μεσολογγίου και η συνειδητή θυσία των αγωνιστών θέρμαναν τις καρδιές των πολιτισμένων και τους ξεσήκωσαν σε μια αληθινή σταυροφορία για την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους.
Ο εθνικός μας ποιητής ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ , εμπνεύστηκε το κορυφαίο έργο της ποίησης του, τους «Ελευθέρους Πολιορκημένους», από τον αγώνα των εγκλωβισμένων στο Μεσολόγγι και την ηρωική τους έξοδο, παρουσιάζοντας τους αγωνιστές να φτάνουν στο επίπεδο της αγιοποίησης μέσα από το διαρκή αγώνα για την ελευθερία και τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς τους. Πολύ χαρακτηριστικά αφήνει να διαφανεί ένα ανυπέρβλητο εθνικό και ανθρωπιστικό μήνυμα από τη θυσία των μαρτύρων της Εξόδου: η προσήλωση στο χρέος της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας είναι αυτή που καταξιώνει τον άνθρωπο ως ανώτερη ύπαρξη επιβεβαιώνοντας το ηθικό του βάθος και τη δυνατότητα για την προσέγγιση της αυτοσυνειδησίας.
Σήμερα που οι λέξεις ΕΘΝΟΣ και ΠΑΤΡΙΔΑ τείνουν να μπούν στο περιθώριο καθώς το παγκόσμιο αρχίζει να υπερκαλύπτει το εθνικό, ως Έλληνες οφείλουμε να σκεπτόμαστε το εθνικό και ιστορικό μας χρέος απέναντι στους προγόνους μας, έχοντας ως οδηγό ζωής στην ψυχή μας τους μάρτυρες της Εξόδου του Μεσολογγίου.
Η σημερινή επέτειος όπως και κάθε επέτειος, πρέπει να είναι αφορμή για να βγάλουμε μερικά χρήσιμα συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον της εθνικής μας ιστορίας. Πρέπει να αναζητήσουμε, πόσο μέλλον έχει το παρελθόν μας και πόσο σημαντικό είναι για μας, σήμερα να το αναδείξουμε και να το προστατεύσουμε, όχι ως μουσειακό είδος αλλά ως ζώσα πραγματικότητα, ως πρότυπο προς μίμηση.
Όλες οι μορφές αυτοεπιβεβαίωσης συνδέονται με μία έντονη ανάγκη συνέχειας. Είναι η αναγκαιότητα να ενταχθεί σε μια συνέχεια η οποία βυθίζει τις ρίζες της σ’ένα απόμακρο παρελθόν και μπορεί έτσι καλύτερα να εγγυηθεί πώς έχει και μέλλον. Μέλλον έχει μόνο όποιος κατορθώνει να είναι ελεύθερος μέσα σε ένα κόσμο που επικρατεί το δίκαιο του ισχυρότερου.
Ίσως όλα αυτά να ακούγονται κοινότυπα και να θεωρούνται αυτονόητα. Σε καιρό όμως ειρήνης και ελευθερίας η υπόμνηση των αυτονοήτων εξασφαλίζει το υπέρτατο αυτονόητο αγαθό, την ίδια τη ζωή και τις αξίες της.Έχοντας κατά νου , το εθνικό και ανθρωπιστικό μήνυμα της Εξόδου, ας το κάνει ο καθένας μας οδηγό για την καθημερινή του ζωή. Η ηθική και εθνική ελευθερία είναι τα προαπαιτούμενα της αξιοπρέπειας που δυστυχώς τόσο λείπει από τις συμπεριφορές της εποχής μας.

Πρόγραμμα εορτασμού της 184ης επετείου Εξόδου της Φρουράς των Ελευθέρων Πολιορκημένων της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου

ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΜΑΡΤΙΟΥ 2010 – ΙΕΡΑ ΠΟΛΙΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

10:00-11:00: • Υποδοχή Εκπροσώπων Ξένων κρατών και Εκπροσώπου της Κυβέρνησης,
• Απονομή τιμητικής διάκρισης στον αείμνηστο Ολλανδό –Μεσολογγίτη PAUL DE GRAAF,
Στην αίθουσα τελετών του Μουσείου Ιστορίας Τέχνης (Κεντρική Πλατεία)
11:15: Επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο των Φιλελλήνων στον Κήπο των Ηρώων.
11:30: Καταθέσεις στεφάνων στο Τύμβο στον Κήπο των Ηρώων ,από Δημάρχους Ιστορικών Πόλεων, Συλλόγους ,Φορείς και λοιπές Οργανώσεις εκτός Μεσολογγίου.
12:00: Μεταφορά της Εικόνας της Εξόδου, του Ιερού Λαβάρου και του Τίμιου Σταυρού Αγιασμού του Επισκόπου Ιωσήφ Ρωγών, από το Μουσείο Ιστορίας & Τέχνης στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος.
12:00: Εκκίνηση 28ου Ιστιοπλοϊκού Αγώνα Θυσίας Πατρών – Μεσολογγίου που διοργανώνει ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πατρών.
12:30: Επιμνημόσυνη δέηση στον τόπο θανάτου του Λόρδου Βύρωνος τιμώντας την 186η επέτειο του θανάτου του. Κατάθεση στεφάνων από τον Εκπρόσωπο της Κυβέρνησης, τον Πρέσβη της Μεγάλης Βρετανίας, Ανώτερο Διοικητή Φρουράς 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, το Νομάρχη Αιτωλοακαρνανίας και τον Δήμαρχο Ιεράς Πόλεως.
12:45: Επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Ιωάννη – Ιακώβου Μάγερ, τιμώντας την 184η επέτειο του θανάτου του. Κατάθεση στεφάνων από τον Εκπρόσωπο του Δήμου της Κυβέρνησης, Πρέσβη της Ελβετίας , Εκπρόσωπο του Δήμου του Schofflisdorf, τον Ανώτερο Διοικητή Φρουράς 2/39 Συντάγματος Ευζώνων , Νομάρχη Αιτωλοακαρνανίας και τον Δήμαρχο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.
16:30 Εκκίνηση του 64ου δρόμου Θυσίας από το Ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Συμεών.
18:30 Απονομή επάθλων στους νικητές του 28ου Ιστιοπλοϊκού Αγώνα Θυσίας στην Αίθουσα Τελετών Μουσείου Ιστορίας Τέχνης.
19:00 Μέγας Εσπερινός στο Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, στον οποίο θα χοροστατήσει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ.κ. Κοσμάς.
19:30 Πέρας προσέλευσης Επισήμων.
20:00 Εκκίνηση πομπής από τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος και μετάβαση στον Κήπο των Ηρώων.
• Δέηση και κατάθεση στεφάνων από την Ελληνική Κυβέρνηση, Βουλή των Ελλήνων, Ένοπλες Δυνάμεις, Σώματα Ασφαλείας, Ακαδημία Αθηνών, εκπρόσωπο Α.Ε.Ι., Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου, ΤΕΔΚ Νομού Αιτωλοακαρνανίας, Νομάρχη Αιτωλοακαρνανίας, Δήμαρχο Αιτωλικού και Δήμαρχο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου. • Πανηγυρικός από τον Δήμαρχο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου κύριο Γιάννη Αναγνωστόπουλο. • Αναπαράσταση της ανατίναξης του Χρήστου Καψάλη. Συμμετέχει η χορωδία του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ι.Π. Μεσολογγίου υπό τη διεύθυνση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή κ. Σπύρου Χολέβα. Στο ρόλο του Καψάλη ο κ. Γιάννης Μαγδαληνός.
22:30: Δεξίωση στη Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Μεσολογγίου από τον Ανώτερο Διοικητή Φρουράς 2/39 Συντάγματος Ευζώνων (Ιδιαίτερη Πρόσκληση)

ΚΥΡΙΑΚΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2010 – ΙΕΡΑ ΠΟΛΙΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ
6:30: Εωθινό κανονιοβολισμοί και κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών της Ιεράς Πόλεως
7:00: Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος.
10:00: Άφιξη και υποδοχή του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κυρίου Κάρολου Παπούλια στην αίθουσα τελετών του Μουσείου Ιστορίας και Τέχνης.
10:45: Δοξολογία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ.κ. Κοσμά.
11:00: Εκκίνηση πομπής από τον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος και μετάβαση στον Κήπο των Ηρώων.
• Τρισάγιο στους Αθάνατους Νεκρούς.
• Κατάθεση στεφάνου στον Τύμβο των Ηρώων από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κύριο Κάρολο Παπούλια.
• Πανηγυρικός από τον Εκπρόσωπο της Ελληνικής Κυβέρνησης.
• Το Μοιρολόι « Να ζει το Μεσολόγγι» από την Σοπράνο Ιωάννα Εμμανουήλ –Αποστολάκου, Πτυχιούχο Μονωδίας και μέλος της Χορωδίας του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ι.Π. Μεσολογγίου, συμμετέχει τμήμα της Χορωδίας, υπό τη διεύθυνση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή κ. Σπύρου Χολέβα.
• Βράβευση νικητών του 64ου Δρόμου Θυσίας.
14:00: Επίσημο γεύμα από τον Δήμαρχο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου (Ιδιαίτερη Πρόσκληση)
18:30: Επιστροφή της Εικόνας της Εξόδου, με πομπή από τον Κήπο των Ηρώων στο Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης
• Υποστολή της Σημαίας στην Κεντρική Πλατεία Μάρκου Μπότσαρη. Πέρας εκδηλώσεων για την 184η Επέτειο της Εξόδου της Φρουράς των Ελεύθερων Πολιορκημένων.

Ἑρμηνεία τῆς Εἰκόνας της Αναστάσεως του Λαζάρου

 
    Ἡ Εἰκόνα εἶναι ζωγραφισμένη τό 1546 ἀπό τόν Θεοφάνη καί εἶναι βασισμένη στήν Εὐαγγελική περικοπή πού ἀναφέρεται στό θαῦμα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου ἀπό τόν Χριστό (Ἰωάν. 11, 144).
Ἡ ἑορτή τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου ἀνάγεται στά πρῶτα χριστιανικά χρόνια καί θεωρεῖται ὡς προτύπωση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί μελλούσης ἀναστάσεως -κατά τήν Δευτέραν Παρουσίαν- ὅλων τῶν ἀνθρώπων.
   Ἡ παράσταση εἰκονίζεται ἀνάμεσα σέ δυό βουνά. Στό ἕνα ἀπό αὐτά βρίσκεται λαξευμένος ὁ τάφος τοῦ Λαζάρου. Οἱ κορυφές τῶν βουνῶν κλίνουν πρός τά μέσα, σάν νά προσπαθοῦν νά περικλύσουν τό μυστήριο, τό ὁποῖο, ἄν καί ἄλογα, παρατηροῦν μέ ἔντονο ἐνδιαφέρον, προσπαθώντας νά κατανοήσουν τά τελούμενα καί νά προσκυνήσουν τόν Κύριο τοῦ θανάτου καί τῆς ζωῆς. Σύμφωνα μέ ἄλλους ἑρ μηνευτές, ἡ κλίση τῶν βουνῶν εἰκονίζει τό χῶρο τοῦ θανάτου, πού βασίλευε πρίν ἀπό τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ.Ὁ Χριστός μέ μεγαλοπρέπεια καί θεϊκή δύναμη, πορεύεται μαζί μέ τούς Μαθητές πρός τόν τάφο τοῦ Λαζάρου. Βρίσκεται ἀκόμα ἐν κινήσει, καθώς ἀντι λαμβανόμαστε ἀπό τό ὑψωμένο δεξί Του πόδι, ἐνῶ μέ τό δεξί Του χέρι πού τό τείνει ἔντονα πρός τά ἐμπρός, ἀπευθύνει τό λόγο πρός τόν νεκρό Λάζαρο «ἐν δυνάμει καί ἐξουσία» καί τόν προστάζει νά βγεῖ ἀπό τόν τάφο.
     Ὁ Χριστός εἶναι ντυμένος μεγαλόπρεπα μέ τό κλασσικό ἐσωτερικό πορφυρό χιτῶνα, πού συμβολίζει τή Θεϊκή-βασιλική Του φύση. 'Εξωτερικά φοράει τό σκουροπράσινο ἔνδυμα, μέ τό ὁποῖο συμβολίζεται ἡ ἀνθρώπινη φύση, αὐτή πού προσέλαβε, γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο. Αὐτά τά χρώματα εἶναι τά δυό βασικά πού συναντοῦμε καί στά ἐνδύ ματα τῆς Θεοτόκου, μέ τήν διαφορά ὅτι σ' Ἐκείνην τά χρώματα τῶν ἐνδυμάτων εἶναι ἀντίστροφα, δηλαδή τό πρά σινο μέσα καί τό κόκκινο ἐξωτερικά. Αὐτό δείχνει ὅτι ἡ Θεοτόκος ἦταν συνη θισμένος ἄνθρωπος (φύση χοϊκή-πρά σινο ἐσωτερικό ἔνδυμα), ἡ Ὁποία ὅμως μέ τήν ἅγια ζωή Της, θεώθηκε «κατά χάριν»(Θεϊκή φύση κόκκινο-ἐξωτερικό ἔνδυμα). Μέ τό ἐσωτερικό ἔνδυμα δηλώνεται ἡ «φύσις» καί μέ τό ἐξωτερικό «τό πρόσλημα».
     Στήν εἴσοδο τοῦ κενοῦ πλέον μνη μείου ξεπροβάλλει ὁ Λάζαρος ζωντα νός καί ὀρθός, φέροντας φωτοστέφανο -δεῖγμα τῆς ἅγιας ζωῆς του- χλωμός καί μέ καταβεβλημένο πρόσωπο, πού προδίδει τήν ἐξ Ἅδου προέλευσή Του.Ὁ Λάζαρος εἶναι ζωσμένος ἀκόμα τά συνήθη στούς Ἰουδαίους νεκρικά ὀθό νια καί τά σουδάρια, ἀπό αὐτά προσπαθεῖ ἐναγώνια νά τόν ἐλευθερώσει κάποιος νέος. Κάποιος ἄλλος ἀπό αὐτούς πού παραβρίσκονταν τήν ὥρα τοῦ, ἐνῶ ἄλλος κρατάει ἀκόμα τήν βαριά ταφόπετρα πού μόλις εἶχε ἀνασύρει.Στά πόδια τοῦ Χριστοῦ προσπίπτουν μέ καταφανή ὀδύνη οἱ ἀδελφές τοῦ Λαζάρου Μάρθα καί Μαρία, ἔχοντας καλυμμένα τά χέρια τους, σέ ἔνδειξη τιμῆς καί σεβασμοῦ πρός τόν Μεγάλο Ἑπισκέπτη. Ἡ στάση καί τῶν δυό ἀδελφῶν, σεμνή καί τεθλιμμένη, ἄν καί μέ διαφορετική θέση τοῦ σώματος, φανε ρώνει τήν εὐγνώμονα καί σεβαστική πρός τόν Κύριον στάση τῆς καρδιᾶς τους.
     Ὁ Χριστός συνοδεύεται ἀπό τούς Ἀποστόλους, οἱ ὁποῖοι ἦσαν παρόντες καί βεβαιοῦντες τό θαῦμα. Στό βάθος διακρίνονται τά κτίρια τῆς πόλης. Ἔτσι καταδείχνεται ὅτι τό θαῦμα ἔγινε ἔξω τῆς πόλεως, ὅπου συνήθως, σέ ἰδιόκτητα ἀγροκτήματα, ἦταν καί οἱ τάφοιΚοντά στά κτίρια παριστάνεται ἡ σκηνή τῆς προσέλευσης πλήθους ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι παραβρέθηκαν τήν ὥρα τοῦ θαύματος. 'Από αὐτούς ὁ πρῶτος καλύπτει μέ τήν ἄκρη τοῦ ἐνδύματός του τή μύτη του. Ἔτσι παριστάνεται ζωγραφικά καί ἡ βαριά μυρωδιά πού σκόρπιζε ἡ ἀρχή τῆς ἀποσύνθεσης τοῦ νεκροῦ σώματος τοῦ Λαζάρου καί ἐπιβεβαιώνεται ὅτι τό θαῦμα εἶναι «μέγα» καί ἔγινε δημοσία.Τό πλῆθος τοποθετεῖται πίσω ἀπό τήν κλίση τοῦ βράχου ἔτσι, ἐνῶ ἡ εἰκόνα ἔχει πολλά πρόσωπα, ὅμως διαχωρίζεται ἰσόμετρα καί γι' αὐτό δέν κουράζει τό θεατή μέ τόν ὄγκο της.
    Μέ τήν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου προεικονίζεται καί προαναγγέλεται τόσο ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ πού θά ἀκολουθήσει σέ λίγο, ὅσο καί ἡ ἐκ νεκρῶν ἀνάσταση κάθε ἀνθρώπου, καθώς λέει καί τό τροπάριο τῶν Αἴνων πού ψάλλουμε ἐκείνη τήν ἡμέρα.

Τετάρτη 24 Μαρτίου 2010

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου = η θέωση της Παναγίας

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
 Ναυπάκτου & Αγίου Βλασίου κκ ΙΕΡΟΘΕΟΥ

   
      Η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου είναι Δεσποτικοθεομητορική εορτή. Αυτό σημαίνει ότι είναι Δεσποτική επειδή αναφέρεται στον Δεσπότη Χριστό, ο οποίος συνελήφθη στην γαστέρα της Θεοτόκου, και θεομητορική εορτή επειδή αναφέρεται στο πρόσωπο εκείνο που συνετέλεσε στην σύλληψη και την ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού, δηλαδή την Παναγία.
     Η Θεοτόκος Μαρία έχει μεγάλη αξία και σπουδαία θέση στην Εκκλησία, ακριβώς γιατί ήταν το πρόσωπο εκείνο που περίμεναν όλες οι γενεές, και αυτή έδωσε στον Λόγο του Θεού την ανθρώπινη φύση. Έτσι, το πρόσωπο της Θεοτόκου συνδέεται στενά με το Πρόσωπο του Χριστού. Και η αξία της Παναγίας δεν οφείλεται μόνον στις αρετές της, αλλά κυρίως στον καρπό της κοιλίας της. Γι’ αυτό, η Θεοτοκολογία συνδέεται στενώτατα με την Χριστολογία. Όταν κάνουμε λόγο για τον Χριστό δεν μπορούμε να αγνοήσουμε αυτήν που του έδωσε σάρκα, και όταν κάνουμε λόγο για την Παναγία, αναφερόμαστε ταυτόχρονα και στον Χριστό, γιατί από Αυτόν αντλεί Χάρη και αξία. Αυτό φαίνεται καθαρά στην ακολουθία των Χαιρετισμών, στην οποία υμνείται η Θεοτόκος, αλλά πάντοτε εν συνδυασμώ με το ότι είναι μητέρα του Χριστού: "Χαίρε ότι υπάρχεις βασιλέως καθέδρα, χαίρε ότι βαστάζεις τον βαστάζοντα πάντα".
Αυτός ο σύνδεσμος Χριστολογίας και Θεοτοκολογίας φαίνεται και στην ζωή των αγίων. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των αγίων, που είναι τα πραγματικά μέλη του Σώματος του Χριστού, είναι ότι αγαπούν την Παναγία. Είναι αδύνατον να υπάρχη άγιος ο οποίος δεν την αγαπά.
     Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι η αρχή όλων των Δεσποτικών εορτών. Στο απολυτίκιο της εορτής ψάλλουμε: "σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις...". Το περιεχόμενο της εορτής αναφέρεται στο γεγονός κατά το οποίο ο αρχάγγελος Γαβριήλ – ο άγγελος εκείνος με τον οποίο συνδέονται όλα τα γεγονότα που έχουν σχέση με την ενανθρώπηση του Χριστού – επισκέφθηκε με εντολή του Θεού την Παναγία και την πληροφόρησε ότι έφθασε ο καιρός της σαρκώσεως του Λόγου του Θεού, και ότι αυτή θα γίνη η μητέρα Του. (βλ. Λουκά α', 26-56).Η λέξη "ευαγγελισμός" αποτελείται από δύο επί μέρους λέξεις, ήτοι εύ και αγγελία, και δηλώνει την καλή είδηση, την καλή αγγελία. Πρόκειται για την πληροφορία που δόθηκε δια του αρχαγγέλου ότι ο Λόγος του Θεού θα ενανθρωπήση για την σωτηρία του ανθρώπου. Ουσιαστικά πρόκειται για την εκπλήρωση της υποσχέσεως του Θεού, που δόθηκε μετά την πτώση του Αδάμ και της Εύας (βλ. Γεν. γ', 15), η οποία λέγεται πρωτευαγγέλιο. Γι’ αυτό, η πληροφορία της ενανθρωπήσεως του Λόγου του Θεού είναι η μεγαλύτερη είδηση μέσα στην ιστορία.

     Κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, το ευαγγέλιο του Θεού είναι πρεσβεία του Θεού και παράκληση στους ανθρώπους δια του σαρκωθέντος Υιού Του. Παράλληλα είναι και η καταλλαγή των ανθρώπων με τον Πατέρα, ο Οποίος δίνει ως μισθό την αγέννητη θέωση σε αυτούς που υπακούουν στον Χριστό. Η θέωση λέγεται αγέννητη γιατί δεν γεννάται, αλλά φανερώνεται στους αξίους. Επομένως, η θέωση που προσφέρεται δια του ενανθρωπήσαντος Χριστού δεν είναι γέννηση, αλλά φανέρωση δια της ενυποστάτου ελλάμψεως σε αυτούς που είναι άξιοι αυτής της αποκαλύψεως.Η καλή αγγελία, το ευαγγέλιο, ο ευαγγελισμός είναι διόρθωση των γεγονότων που έγιναν στην αρχή της δημιουργίας του ανθρώπου, στον αισθητό Παράδεισο της Εδέμ. Εκεί από γυναίκα άρχισε η πτώση και τα αποτελέσματά της, εδώ από γυναίκα άρχισαν όλα τα αγαθά. Έτσι, η Παναγία είναι η νέα Εύα. Εκεί υπήρχε ο αισθητός Παράδεισος, εδώ η Εκκλησία. Εκεί ο Αδάμ, εδώ ο Χριστός. Εκεί η Εύα, εδώ η Μαρία. Εκεί ο όφις, εδώ ο Γαβριήλ. Εκεί ο ψιθυρισμός του δράκοντος-όφεως στην Εύα, εδώ ο χαιρετισμός του αγγέλου στην Μαρία (Ιωσήφ Βρυένιος). Με αυτόν τον τρόπο διορθώθηκε το σφάλμα του Αδάμ και της Εύας.
     Ο αρχάγγελος Γαβριήλ απεκάλεσε την Παναγία "κεχαριτωμένη". Της είπε: "Χαίρε, κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σού, ευλογημένη συ εν γυναιξίν" (Λουκ. α', 28-29). Η Παναγία αποκαλείται "κεχαριτωμένη" και χαρακτηρίζεται "ευλογημένη", αφού ο Θεός είναι μαζί της.Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, και άλλους αγίους Πατέρας, η Παναγία είχε ήδη χαριτωθή, και δεν χαριτώθηκε την ημέρα του Ευαγγελισμού. Παραμένοντας μέσα στα άγια των αγίων του Ναού έφθασε στα άγια των αγίων της πνευματικής ζωής, που είναι η θέωση. Εάν το προαύλιο του Ναού προοριζόταν για τους προσηλύτους και εάν ο κυρίως Ναός για τους ιερείς, τα άγια των αγίων προορίζονταν για τον αρχιερέα. Εκεί εισήλθε η Παναγία, δείγμα ότι έφθασε στην θέωση. Είναι γνωστόν ότι στην χριστιανική εποχή ο νάρθηκας προοριζόταν για τους κατηχουμένους και τους ακαθάρτους, ο κυρίως ναός για τους φωτισθέντας, τα μέλη της Εκκλησίας, και τα άγια των αγίων γι’ αυτούς που έφθασαν στην θέωση.Έτσι, η Παναγία είχε φθάσει στην θέωση και πριν ακόμη δεχθή την επίσκεψη του αρχαγγέλου. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποίησε μια ειδική μέθοδο Θεογνωσίας και Θεοκοινωνίας, όπως ερμηνεύει θαυμάσια και θεόπνευστα ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Πρόκειται για την ησυχία, την ησυχαστική οδό. Κατάλαβε η Παναγία ότι δεν μπορεί κανείς να φθάση στον Θεό με την λογική, την αίσθηση, την φαντασία και την ανθρώπινη δόξα, αλλά δια του νού. Έτσι νέκρωσε όλες τις δυνάμεις της ψυχής που προέρχονται από την αίσθηση, και δια της νοεράς προσευχής ενεργοποίησε τον νού. Με αυτόν τον τρόπο έφθασε στην έλλαμψη και την θέωση. Και γι’ αυτό αξιώθηκε να γίνη Μητέρα του Χριστού, να δώση την σάρκα της στον Χριστό. Δεν είχε απλώς αρετές, αλλά την θεοποιό Χάρη του Θεού.
     Η Παναγία είχε το πλήρωμα της Χάριτος του Θεού, συγκριτικά με τους ανθρώπους. Βέβαια, ο Χριστός, ως Λόγος του Θεού, έχει όλο το πλήρωμα των Χαρίτων, αλλά και η Παναγία έλαβε το πλήρωμα της Χάριτος από το πλήρωμα των Χαρίτων του Υιού της. Γι’ αυτόν τον λόγο σε σχέση με τον Χριστό είναι κατώτερη, αφού ο Χριστός είχε την Χάρη κατά φύσιν, ενώ η Παναγία κατά μετοχήν, σε σχέση όμως με τους ανθρώπους είναι ανώτερη.Η Παναγία είχε το πλήρωμα της Χάριτος, εκ του πληρώματος των Χαρίτων του Υιού της, προ της συλλήψεως, κατά την σύλληψη και μετά την σύλληψη. Πρό της συλλήψεως το πλήρωμα της Χάριτος ήταν τέλειο, κατά την σύλληψη ήταν τελειότερο, και μετά την σύλληψη ήταν τελειότατο (άγ. Νικόδημος αγιορείτης). Με αυτόν τον τρόπο η Παναγία ήταν παρθένος κατά το σώμα και παρθένος κατά την ψυχή. Και αυτή η σωματική της παρθενία είναι ανώτερη και τελειότερη από την ψυχική παρθενία των αγίων, που επιτυγχάνεται με την ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος.
     Κανείς άνθρωπος δεν γεννάται απηλλαγμένος από το προπατορικό αμάρτημα. Η πτώση του Αδάμ και της Εύας και οι συνέπειες αυτής της πτώσεως κληρονομήθηκαν σε όλο το ανθρώπινο γένος. Φυσικό ήταν και η Παναγία να μην είναι απηλλαγμένη από το προπατορικό αμάρτημα. Ο λόγος του Αποστόλου Παύλου είναι σαφής: "πάντες ήμαρτον και υστερούνται της δόξης του Θεού" (Ρωμ. γ', 23). Στο αποστολικό αυτό χωρίο φαίνεται ότι το αμάρτημα νοείται ως στέρηση της δόξης του Θεού, και ακόμη ότι κανείς δεν είναι απηλλαγμένος από αυτό. Έτσι, λοιπόν, και η Παναγία γεννήθηκε με το προπατορικό αμάρτημα. Πότε όμως απαλλάχτηκε από αυτό; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό πρέπει να ελευθερωθή από σχολαστικές αντιλήψεις.Κατ’ αρχάς πρέπει να πούμε ότι το προπατορικό αμάρτημα ήταν η στέρηση της δόξης του Θεού, η αλλοτρίωση από τον Θεό, η απώλεια της Θεοκοινωνίας. Αυτό όμως είχε και σωματικές συνέπειες, γιατί στο σώμα του Αδάμ και της Εύας εισήλθε η φθορά και ο θάνατος. Όταν στην Ορθόδοξη Παράδοση γίνεται λόγος για κληρονόμηση του προπατορικού αμαρτήματος, δεν εννοείται η κληρονόμηση της ενοχής της προπατορικής αμαρτίας, αλλά κυρίως οι συνέπειές της, που είναι η φθορά και ο θάνατος. Όπως όταν αρρωσταίνη η ρίζα του φυτού, αρρωσταίνουν και τα κλαδιά και τα φύλλα, το ίδιο έγινε με την πτώση του Αδάμ. Ασθένησε όλο το ανθρώπινο γένος. Η φθορά και ο θάνατος που κληρονομεί ο άνθρωπος είναι το εύκρατο κλίμα της καλλιέργειας των παθών, και με αυτόν τον τρόπο σκοτίζεται ο νούς του ανθρώπου.

    Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο η πρόσληψη από τον Χριστό, με την ενανθρώπησή Του, αυτού του θνητού και παθητού σώματος, χωρίς την αμαρτία, συνετέλεσε στο να διορθωθούν οι συνέπειες του αμαρτήματος του Αδάμ. Θέωση υπήρχε και στην Παλαιά Διαθήκη, όπως και φωτισμός του νού, αλλά δεν είχε καταργηθή ο θάνατος, γι’ αυτό και οι θεόπτες Προφήτες πήγαιναν στον Άδη. Με την ενανθρώπηση του Χριστού και την Ανάστασή Του, θεώθηκε η ανθρώπινη φύση και έτσι δόθηκε η δυνατότητα σε κάθε άνθρωπο να θεωθή. Επειδή με το άγιο Βάπτισμα γινόμαστε μέλη του θεωθέντος και αναστημένου Σώματος του Χριστού, γι’ αυτό και λέμε ότι δια του αγίου Βαπτίσματος απαλλάσσεται ο άνθρωπος από το προπατορικό αμάρτημα.Όταν προσαρμόσουμε αυτά στην περίπτωση της Παναγίας, μπορούμε να καταλάβουμε την σχέση της με το προπατορικό αμάρτημα και την ελευθέρωσή της από αυτό. Η Παναγία γεννήθηκε με το προπατορικό αμάρτημα, είχε όλες τις συνέπειες της φθοράς και του θανάτου στο σώμα της. Με την είσοδό της στα άγια των αγίων έφθασε στην θέωση. Αυτή όμως η θέωση δεν ήταν αρκετή για την απαλλαγή από τις συνέπειές του, που είναι η φθορά και ο θάνατος, ακριβώς γιατί δεν είχε ενωθή η θεία με την ανθρώπινη φύση στην υπόσταση του Λόγου. Έτσι, την στιγμή που με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος η θεία φύση ενώθηκε με την ανθρώπινη φύση, στην γαστέρα της Παναγίας, η Παναγία πρώτη γεύεται την ελευθέρωσή της από το λεγόμενο προπατορικό αμάρτημα και τις συνέπειές του. Άλλωστε, την στιγμή εκείνη έγινε αυτό που απέτυχε να κάνη ο Αδάμ και η Εύα με τον ελεύθερο προσωπικό τους αγώνα. Γι’ αυτό, η Παναγία την στιγμή του Ευαγγελισμού έφθασε σε μεγαλύτερη κατάσταση από εκείνην στην οποία βρισκόταν ο Αδάμ και η Εύα πριν την πτώση. Αξιώθηκε να γευθή το τέλος του σκοπού της δημιουργίας, όπως θα δούμε σ’ άλλες αναλύσεις.
    Γι’ αυτό, για την Παναγία δεν χρειάστηκε να γίνη Πεντηκοστή, δεν χρειάστηκε να βαπτισθή. Αυτό που βίωσαν οι Απόστολοι την ημέρα της Πεντηκοστής, που έγιναν μέλη του Σώματος του Χριστού δια του Αγίου Πνεύματος, και αυτό που έγινε σε όλους εμάς κατά το μυστήριο του Βαπτίσματος, έγινε για την Παναγία την ημέρα του Ευαγγελισμού. Τότε απαλλάχθηκε από το προπατορικό αμάρτημα, όχι με την έννοια ότι απαλλάχθηκε από την ενοχή, αλλά ότι απέκτησε την θέωση στην ψυχή και το σώμα, λόγω της ενώσεώς της με τον Χριστό.Μέσα στα πλαίσια αυτά πρέπει να ερμηνευθή και ο λόγος του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, ότι την ημέρα του Ευαγγελισμού η Παναγία έλαβε το Άγιον Πνεύμα, το Οποίο την καθάρισε και της έδωσε δύναμη δεκτική της θεότητος του Λόγου, συγχρόνως δε και γεννητική. Δηλαδή, η Παναγία έλαβε από το Άγιο Πνεύμα καθαρτική χάρη, αλλά και δεκτική και γεννητική του Λόγου του Θεού, ως ανθρώπου.

Τρίτη 23 Μαρτίου 2010

Αγωνιστείτε αδέρφια

Η συμβολή της Εκκλησίας στην παλιγγενεσία του 1821



      Σε όλη την διάρκεια της Οθωμανικής δουλείας, η ορθόδοξη Εκκλησία υπήρξε η κιβωτός της σωτηρίας του ελληνικού Γένους και η δύναμη εκείνη που, με το ποιμαντικό και εθνικό έργο της, προετοίμασε τον υπόδουλο ελληνισμό να αγωνισθεί και να κερδίσει την ελευθερία του. Αμέσως μετά την υποταγή του Βυζαντίου στους Οθωμανούς, η Εκκλησία διαισθάνθηκε τον κίνδυνο του εξαφανισμού του ελληνικού Γένους και γι’ αυτό αναζήτησε με αίσθημα ευθύνης αποτελεσματικούς τρόπους αντιστάσεως. Αντιλήφθηκε ότι μόνο η διατήρηση της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης θα ενίσχυε την υπομονή, τη συνοχή και την καρτερία του Γένους στα δεινά της μακράς δουλείας• η εμμονή δηλαδή στην πίστη των πατέρων θα διατηρούσε την ιστορική συνέχεια και την αυτοσυνειδησία του ελληνικού έθνους. Έτσι με όλες τις περιορισμένες, λόγω της σκλαβιάς, δυνάμεις της, η Εκκλησία καλλιέργησε το χριστιανικό ήθος και τον ορθόδοξο λειτουργικό τρόπο ζωής. Διατήρησε τη γλώσσα και την ιστορία μαζί με την ελπίδα της ελευθερίας. Η ελληνορθόδοξη πίστη και παράδοση συνιστούν πλέον την ταυτότητα του υπόδουλου ελληνισμού και την ειδοποιό διαφορά έναντι των μουσουλμάνων Οθωμανών.     
     Αν η Εκκλησία δεν αναλάμβανε τότε να διαπαιδαγωγήσει εκκλησιαστικώς και εθνικώς τα υπόδουλα τέκνα της, όλα αυτά θα ήταν αδύνατον να επιτευχθούν μέσα στο σκοτάδι της αμάθειας που επέφερε η οθωμανική δουλεία. Με τα «κρυφά σχολειά» κατ’ αρχάς, αλλά και με άλλα μεγαλύτερα σχολεία, όταν το επέτρεψαν οι περιστάσεις, προσέφερε τις δυνατότητες μαθήσεως της παλαιάς ελληνικής παιδείας, εκαλλιέργησε και διατήρησε την εθνική συνείδηση και σφυρηλάτησε το εθνικό και θρησκευτικό φρόνημα των υποδούλων Ελλήνων. Έτσι η σχέση ελληνικής παιδείας και Εκκλησίας κατέστη αδιάρρηκτη, η δε «πάτριος πίστις» αποτέλεσε «το μόνον προτιμώτατον και αναγκαιότατον» αγαθό εθνικής σωτηρίας. Για τα ιδανικά αυτά θυσιάσθηκε πλήθος νεομαρτύρων και εθνομαρτύρων, δεκάδες χιλιάδες κληρικοί μαρτύρησαν «υπέρ πίστεως και πατρίδος» και ο μαρτυρικός τους θάνατος συνετέλεσε τα μέγιστα στην προετοιμασία του Γένους για την παλιγγενεσία του 1821 αλλά και στη τροφοδότηση της αγωνιστικότητας και της ελπίδας.