Σάββατο 31 Μαρτίου 2018

Ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής των Βαίων μετά της ερμηνείας του

Πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. Ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ.
Ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. Λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι· διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; Εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ' ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν.
Εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς· ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. Τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ' ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε. Ἔγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν Ἰουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν Ἰησοῦν μόνον, ἀλλ' ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. Ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, ὅτι πολλοὶ δι' αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ἰουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν Ἰησοῦν.
Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολὺς ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται ᾿Ιησοῦς εἰς ῾Ιεροσόλυμα, ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ, καὶ ἔκραζον· ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. Εὑρὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ' αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον· μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών· ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου.
Ταῦτα δὲ οὐκ ἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὸ πρῶτον, ἀλλ' ὅτε ἐδοξάσθη ὁ Ἰησοῦς, τότε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ' αὐτῷ γεγραμμένα, καὶ ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ. Ἐμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλος ὁ ὢν μετ' αὐτοῦ ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν. Διὰ τοῦτο καὶ ὑπήντησεν αὐτῷ ὁ ὄχλος, ὅτι ἤκουσαν τοῦτο αὐτὸν πεποιηκέναι τὸ σημεῖον.

Απόδοση στη νεοελληνική:

Έξι ἡμέρες πρὶν ἀπὸ τὸ Πάσχα, ἦλθε ὁ Ίησοῦς εἰς τὴν Βηθανίαν, ὅπου ἦτο ὁ Λάζαρος, ὁ ὁποῖος εἶχε πεθάνει καὶ τὸν ὁποῖον ἀνέστησε ἐκ νεκρῶν. Ἐκεῖ τοῦ ἔκαναν δεῖπνον καὶ ἡ Μάρθα ὑπηρετοῦσε, ὁ δὲ Λάζαρος ἦτο μεταξὺ ἐκείνων ποὺ ἦσαν μαζί του στὸ τραπέζι.
Ἡ Μαρία τότε ἐπῆρε μίαν λίτραν γνησίου πολυτίμου μύρου νάρδου, ἄλειψε τὰ πόδια τοῦ Ἰησοῦ καὶ τὰ εσφόγγισε μὲ τὰ μαλλιά της, καὶ τὸ σπίτι ἐγέμισε ἀπὸ τὴν μυρωδιὰ τοῦ μύρου. Λέγει τότε ἕνας ἀπὸ τοὺς μαθητάς του, ὁ Ἰούδας, ὁ υἱὸς τοῦ Σίμωνος ὁ Ἰσκαριώτης, ἐκεῖνος ποὺ θὰ τὸν παρέδιδε, «Γιατὶ δὲν ἐπουλήθηκε αὐτὸ τὸ μύρον γιὰ τριακόσια δηνάρια καὶ δὲν ἐδόθηκε εἰς τοὺς πτωχούς;». Αὐτὸ τὸ εἶπε ὄχι ἀπὸ ἐνδιαφέρον διὰ τοὺς πτωχούς, ἀλλὰ διότι ἦτο κλέπτης καὶ εἶχε τὸ ταμεῖον καὶ ἀφαιροῦσε ἐκεῖνα ποὺ ἔβαζαν μέσα.
Τότε εἶπε ὁ Ἰησοῦς, «Ἄφησέ την· διὰ τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τὸ ἐφύλαξε· διότι τοὺς πτωχοὺς τοὺς ἔχετε πάντοτε μαζί σας, ἐνῷ ἐμὲ δὲν μὲ ἔχετε πάντοτε. Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους ἔμαθαν ὅτι εἶναι ἐκεῖ, καὶ ἦλθαν ὄχι μόνον διὰ τὸν Ἰησοῦν, ἀλλὰ καὶ διὰ νὰ ἰδοῦν τὸν Λάζαρον, τὸν ὁποῖον ἀνέστησε ἐκ νεκρῶν. Οἱ ἀρχιερεῖς τότε ἀπεφάσισαν νὰ θανατώσουν καὶ τὸν Λάζαρον, διότι ἐξ αἰτίας του πολλοὶ ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους ἔφευγαν καὶ ἐπίστευαν στὸν Ἰησοῦν.
Τὴν ἑπομένην ἡμέραν πολὺς κόσμος ποὺ εἶχε ἔλθει εἰς τὴν ἑορτήν, ὅταν ἄκουσαν ὅτι ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, ἐπῆραν κλάδους ἀπὸ φοίνικας καὶ ἐβγῆκαν πρὸς προϋπάντησίν του καὶ ἔκραζαν, «Ὡσαννά, εὐλογημένος νὰ εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἔρχεται εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ». Ὁ δὲ Ἰησοῦς εὑρῆκε ἕνα μικρὸν ὄνον, καὶ ἐκάθησε ἐπάνω του, καθὼς εἶναι γραμμένον, «Μὴ φοβᾶσαι, θυγατέρα Σιών, νά, ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθισμένος εἰς ἕνα πουλάρι ὄνου».
Τὰ λόγια αὐτὰ δὲν τὰ κατάλαβαν τότε οἱ μαθηταί του, ἀλλ’ ὅταν ἐδοξάσθηκε ὁ Ἰησοῦς, τότε θυμήθηκαν ὅτι αὐτὰ ἦσαν γραμμένα γι’ αὐτόν καὶ ὅτι τοῦ τὰ ἔκαναν. Ὁ δὲ κόσμος ποὺ ἦταν μαζί του ἔδινε μαρτυρίαν ὅτι ἐφώναξε τὸν Λάζαρον ἀπὸ τὸ μνῆμα καὶ τὸν ἀνέστησε ἐκ νεκρῶν. Διὰ τοῦτο καὶ τὸν ὑποδέχθηκε ὁ κόσμος διότι ἄκουσαν ὅτι ἔκανε αὐτὸ τὸ θαῦμα.

Κυριακή των Βαίων

Η Κυριακή μετά το Σάββατο του Λαζάρου είναι η Κυριακή των Βαΐων. Πρόκειται για την τελευταία Κυριακή της Σαρακοστής και ταυτόχρονα την πρώτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Ημέρα αφιερωμένη στην είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ. Όπως μας αναφέρουν οι Ευαγγελιστές, την επόμενη ημέρα της αναστάσεως του Λαζάρου, ο Ιησούς ζήτησε από τους μαθητές του, να του βρουν ένα γαϊδουράκι. Πάνω σε αυτό σκόπευε να πάει στην Ιερουσαλήμ. Εκείνες τις ημέρες είχε μαζευτεί πολύς κόσμος στην πόλη, για τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα. Το Εβραϊκό Πάσχα ήταν γιορτή που γινόταν σε ανάμνηση της απελευθέρωσης των Εβραίων από τους Αιγύπτιους. Πάνω στο γαϊδουράκι, λοιπόν, εισήλθε ο Ιησούς στην Ιερή Πόλη. Ο λαός είχε ήδη μάθει για την Ανάσταση του Λαζάρου, αφού η Βηθανία απήχε μόλις 2,5 χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ. Τόσο το θαύμα στην Βηθανία, όσο και η υπόλοιπη «δράση» του Ιησού, οδήγησαν τον λαό να τον υποδεχθεί όπως όριζε το εθιμοτυπικό της υποδοχής βασιλέων. Έστρωσαν κλαδιά (βάγια στα εβραϊκά) φοινίκων στους δρόμους από όπου περνούσε ο Χριστός με το γαϊδουράκι και Τον επευφημούσαν τραγουδώντας «Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάν.12:13). Από τα βάια, πήρε το όνομα της η ημέρα αυτή. Με την είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ ξεκινά το Θείο Δράμα. Επειδή όμως ταυτόχρονα γιορτάζεται η είσοδος του ως Βασιλέας στην Ιερουσαλήμ, η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να γιορτάσουν καταλύοντας την νηστεία και επιτρέποντας την βρώση ψαριών.
Στις μέρες μας, την Κυριακή των Βαΐων, όλες οι εκκλησίες στολίζονται με βάια. Επειδή στον ελλαδικό χώρο οι φοίνικες δεν απαντώνται συχνά, για τον στολισμό χρησιμοποιούνται κλαδάκια δάφνης, ιτιάς, ελιάς ή μυρτιάς. Τα κλαδάκια αυτά μετά το πέρας της λειτουργίας, μοιράζονται στους πιστούς. Ο λαός μας πιστεύει ότι τα βάια αυτά, έχουν ιαματικές και αποτρεπτικές για το κακό ιδιότητες. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας με τα βάια αυτά, «χτυπούν» τις έγκυες γυναίκες πιστεύοντας ότι θα γεννήσουν έτσι πιο εύκολα. Σε άλλες, κρεμούν τα βάια στις πόρτες των σπιτιών σαν φυλακτό. Σε δύο περιοχές, όμως, η Κυριακή των Βαΐων, έχει ξεχωριστή σημασία. Στην Κέρκυρα, γίνεται μεγάλη λιτανεία του Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα. Η λιτανεία αυτή ξεκίνησε το 1630. Οι Κερκυραίοι τιμούν έτσι τον Άγιο τους, που απάλλαξε το νησί από την Πανώλη το 1629. Ιδιαίτερους εορτασμούς έχουμε και στο Μεσολόγγι. Την Κυριακή των Βαΐων του 1826, έγινε η μεγάλη Έξοδος του Μεσολογγίου. Οι γιορτές γίνονται προς τιμή των αγωνιστών που έπεσαν εκείνη την ημέρα.

H έξοδος του Μεσολογγίου

Αξίζει να επισκέπτεται κάποιος συχνά το Μεσολόγγι. Την "Ιεράν Πολιν Μεσολογγίου" όπως 'εχει καταγραφεί όχι μόνο στις επίσημες αποφάσεις τας Ελληνικής Πολιτείας, αλλά και στην καρδιά όλων την Ελλήνων και Φιλελλήνων. Ειδικά αυτές τις ημέρες του Απριλίου, όταν η χαρμολύπη κυριαρχεί στις εκκλησιαστικές μας Ακολουθίες και όταν προετοιμαζόμαστε να τιμήσουμε τα Πάθη και την Ανάσταση του Θεανθρώπου! Αξίζει να επισκέπτεται κάποιος το Μεσολόγγι και να θυμάται την ηρωική Έξοδο την Ελευθέρων Πολιορκημένων πού έγινε μετά τα μεσάνυκτα του Σαββάτου του Λαζάρου, ξημερώνοντας η Κυριακή των Βαΐων του 1826. Αξίζει να ξαναδιαβάζουμε την ιστορία του Μεσολογγίου με τις δύο πολιορκίες και με την θαυμαστή αντίσταση των αγωνιστών και των αμάχων. Αξίζει να ξαναμελετούμε το εξαίσιο ποίημα του Διονυσίου Σολωμού , τούς «Ελεύθερους Πολορκημένους», το οποίο έμεινε ανολοκλήρωτο παρά τα τρία σχεδιάσματα πού ξέρουμε.
«Δεν τούς βαραίνει ο πόλεμος, μα έγινε πνοή τους»!
"Κάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης του Μεσολογγίου", γράφει πολύ σωστά η ειδική πινακίδα πού έχει τοποθετήσει ο Δήμος στην είσοδο της Ιεράς Πόλεως. Τα μηνύματα και τα διδάγματα από το ήθος και τον αγώνα των πολιορκημένων είναι πανανθρώπινα. Όπως Οικουμενική είναι η διάσταση της Ιστορίας μας, της Ελληνορθοδόξου παραδόσεώς μας, διότι πανανθρώπινες αξίες ενέπνευσαν τις μεγαλύτερες στιγμές του Ελληνισμού. Στο πολιορκημένο Μεσολόγγι του 1825 - 1826 συγκεντρώνονται γενναίοι και γενναίες όχι μόνο από την πόλη και τις γύρω περιοχές. Εκπροσωπούνται οι Σουλιώτες με τον Νότη Μπότσαρη και πολλούς άλλους, οι Θεσσαλοί με τον Επίσκοπο και Εθνομάρτυρα Ρωγών Ιωσήφ, οι Μακεδόνες με τον αγωνιστή και ιστοριογράφο Νικόλαο Κασομούλη και με ένα από τα πολλά παιδιά του Σερραίου Εμμανουήλ Παπά. Οι νησιώτες με τον Μιαούλη και τον στόλο προσπαθούν να βοηθήσουν από την θάλασσα, άλλοτε το καταφέρνουν, άλλοτε όχι. Οι Επτανήσιοι μας χάρισαν τον Σολωμό, τον ποιητή πού κατέστησε κτήμα ες αεί για κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο τα μηνύματα του Μεσολογγίου. Και οι Φιλέλληνες ήσάν εκεί. Στην πρώτη φάση της πολιορκίας με τον Λόρδο Βύρωνα , A οποίος πέθανε το 1824. Στην δεύτερη φάση έχουν λαμπρό εκπρόσωπο τον Ιωάννη Ιάκωβο Μάγερ, τον Ελβετό τυπογράφο και δημοσιογράφο, A οποίος εξέδιδε τα «Ελληνικά Χρονικά» και διέσωσε για τούς μεταγενεστέρους πολλές λεπτομέρειες από την πολιορκία.
Στον αγώνα και στην αγωνιά πριν από την Έξοδο ήταν παρούσες όλες οι ηλικίες. Αι γενεαί πάσαι. Άνδρες και γυναίκες μάχονται με τον δικό τους τρόπο ο καθένας. ακόμη και οι έφηβοι. Τον γυναικείο ηρωισμό εκπροσωπεί η Τασούλα Γυφτογιάννη. Τούς προχωρημένους στην ηλικία εκπροσωπεί ο Χρήστος Καψάλης πού ανατινάχθηκε ηρωικά , Όπως έκανε μετά από λίγο και A Επίσκοπος. Την ώριμη νεότητα αντιπροσωπεύει επαξίως ο μόλις 26 ετών πρόκριτος Θανάσης Ραζηκότσικας. Και η γενιά των δεκαπεντάχρονων με επικεφαλής τον Νταή Γορίλα οδηγεί τα πριάρια (πλοιάρια) στην λιμνοθάλασσα και μεταφέρει Άνδρες και εφόδια στους υπερασπιστές των μικρών νησιών . Απέναντι τους ο στρατός του Κιουταχή και του Ιμπραήμ και ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος.
Ο ορθόδοξος κλήρος, πάντα πρωτοπόρος στις εθνικές επάλξεις, ήταν εκεί, με τον Επίσκοπο Ιωσήφ, τούς ιερείς, τούς μοναχούς. Βοηθός του Μητροπολίτου Άρτης Πορφυρίου, ο Ιωσήφ έφερε τον τίτλο του Επισκόπου Ρωγών και Κοζύλης, από μία παλαιά επισκοπή στην περιοχή της Πρέβεζας. Ο Επίσκοπος συνέταξε την απόφαση και το σχέδιο της Εξόδου, μαζί με τούς προκρίτους και τούς οπλαρχηγούς και το υπαγόρευσε Στον λόγιο Κοζανίτη Νικόλαο Κασομούλη. Από αυτόν έχουμε και την καλύτερη περιγραφή της Εξόδου Στο τρίτομο έργο του Ενθυμήματα Στρατιωτικά. Λίγες ώρες πριν από την Έξοδο, ο Επίσκοπος μεταδίδει την Θεία Κοινωνία σε όλους μικρούς και μεγάλους πολεμιστές και γυναικόπαιδα. Η Ορθόδοξη Πίστη στήριξε και χαλύβδωσε το φρόνημα των πολιορκημένων και τούς ενεφύσησε ελπίδα και αγωνιστικότητα. Η Έξοδος του Μεσολογγίου είναι η αποκρυστάλλωση των αξιών της ελληνορθόδοξου παραδόσεως. Αυτή η παράδοση μας κράτησε όρθιους μέχρι σήμερα παρά τις πτώσεις, τις αλώσεις, τις διχόνοιες. Είναι μια παράδοση πού αρδεύεται από την συνέχεια και την διαχρονική πορεία του Ελληνισμού, από τον Όμηρο μέχρι τον Κυπριακό Αγώνα. Συνδυάζει ό,τι ηρωικό γέννησε αυτός ο λαός με την Πίστη Στον Χριστό και με την προσευχή προς την Υπέρμαχο Στρατηγό. Είναι μία παράδοση πού διαλαλεί εις το διηνεκές ότι οι ελεύθεροι άνθρωποι δεν παραδίδονται έστω και αν είναι λίγοι απέναντι σε πολλαπλάσιους αντιπάλους. Η φρουρά πέφτει μαχόμενη ή εξέρχεται ηρωικώς . Ου καταισχυνώ όπλα τα ιερά........
Επισκέπτομαι το Μεσολόγγι και αναλογίζομαι την τελευταία σύσκεψη πού έγινε Στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής κοντά Στον σημερινό Κήπο των Ηρώων. Εκεί με σταθερό χέρι, παρά την ψυχική φόρτιση, κατέγραψαν το σχέδιο: «εν ονόματι της Αγίας Τριάδος...... Θεωρούντες ότι μας εξέλιπεν κάθε ελπίς βοηθείας και προμηθείας , τόσον από την θάλασσαν καθώς και από την ξηράν ώστε να δυνηθώμεν να βαστάξωμεν, ενώ ευρισκόμεθα νικηταί του εχθρού, αποφασίσαμεν ομοφώνως: Η έξοδος μας να γίνη βράδυ εις τας δύο ώρας της νυκτός 10 Απριλίου, ημέραν Σάββατο και ξημερώνοντας των Βαΐων, κατά το εξής σχέδιον, ή έλθη ή Δεν έλθη βοήθεια......».

Το Μεσολόγγι σταυρώθηκε, αλλά αναστήθηκε. Και βροντοφωνάζει ανά τούς αιώνες ότι «Χριστός Ανέστη! Η Ελλάς Ανέστη! ».

Η συμβολή της Εκκλησίας στην παλιγγενεσία του 1821


Σε όλη την διάρκεια της Οθωμανικής δουλείας, η ορθόδοξη Εκκλησία υπήρξε η κιβωτός της σωτηρίας του ελληνικού Γένους και η δύναμη εκείνη που, με το ποιμαντικό και εθνικό έργο της, προετοίμασε τον υπόδουλο ελληνισμό να αγωνισθεί και να κερδίσει την ελευθερία του. Αμέσως μετά την υποταγή του Βυζαντίου στους Οθωμανούς, η Εκκλησία διαισθάνθηκε τον κίνδυνο του εξαφανισμού του ελληνικού Γένους και γι’ αυτό αναζήτησε με αίσθημα ευθύνης αποτελεσματικούς τρόπους αντιστάσεως. Αντιλήφθηκε ότι μόνο η διατήρηση της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης θα ενίσχυε την υπομονή, τη συνοχή και την καρτερία του Γένους στα δεινά της μακράς δουλείας• η εμμονή δηλαδή στην πίστη των πατέρων θα διατηρούσε την ιστορική συνέχεια και την αυτοσυνειδησία του ελληνικού έθνους. Έτσι με όλες τις περιορισμένες, λόγω της σκλαβιάς, δυνάμεις της, η Εκκλησία καλλιέργησε το χριστιανικό ήθος και τον ορθόδοξο λειτουργικό τρόπο ζωής. Διατήρησε τη γλώσσα και την ιστορία μαζί με την ελπίδα της ελευθερίας. Η ελληνορθόδοξη πίστη και παράδοση συνιστούν πλέον την ταυτότητα του υπόδουλου ελληνισμού και την ειδοποιό διαφορά έναντι των μουσουλμάνων Οθωμανών.
Αν η Εκκλησία δεν αναλάμβανε τότε να διαπαιδαγωγήσει εκκλησιαστικώς και εθνικώς τα υπόδουλα τέκνα της, όλα αυτά θα ήταν αδύνατον να επιτευχθούν μέσα στο σκοτάδι της αμάθειας που επέφερε η οθωμανική δουλεία. Με τα «κρυφά σχολειά» κατ’ αρχάς, αλλά και με άλλα μεγαλύτερα σχολεία, όταν το επέτρεψαν οι περιστάσεις, προσέφερε τις δυνατότητες μαθήσεως της παλαιάς ελληνικής παιδείας, εκαλλιέργησε και διατήρησε την εθνική συνείδηση και σφυρηλάτησε το εθνικό και θρησκευτικό φρόνημα των υποδούλων Ελλήνων. Έτσι η σχέση ελληνικής παιδείας και Εκκλησίας κατέστη αδιάρρηκτη, η δε «πάτριος πίστις» αποτέλεσε «το μόνον προτιμώτατον και αναγκαιότατον» αγαθό εθνικής σωτηρίας. Για τα ιδανικά αυτά θυσιάσθηκε πλήθος νεομαρτύρων και εθνομαρτύρων, δεκάδες χιλιάδες κληρικοί μαρτύρησαν «υπέρ πίστεως και πατρίδος» και ο μαρτυρικός τους θάνατος συνετέλεσε τα μέγιστα στην προετοιμασία του Γένους για την παλιγγενεσία του 1821 αλλά και στη τροφοδότηση της αγωνιστικότητας και της ελπίδας

Ιερά Πόλις Μεσολογγίου : «Τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι»

Η Ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου αποτελεί ίσως την κορυφαία και την πιο συγκινητική στιγμή του Αγώνα της Εθνικής μας παλιγγενεσίας. Η έξοδος ήταν η κατάληξη ενός άνισου με όρους αριθμητικής σύγκρισης, αγώνα μεταξύ αναρίθμητων Τούρκων και λιγοστών Ελλήνων και φιλελλήνων υπερασπιστών της ιερής πόλης του Μεσολογγίου.
Η θυσία του Μεσολογγίου που επί 12 ολόκληρους μήνες αντιστάθηκε ηρωικά, προώθησε το ελληνικό ζήτημα, όσο καμιά άλλη ελληνική νίκη: πλημμύρισε τους άλλους Έλληνες και τους Ευρωπαίους με αισθήματα θαυμασμού για τους άνδρες της φρουράς και τον ηρωικό πληθυσμό του Μεσολογγίου. Πραγματικά σπάνια συναντά κανείς στις σελίδες της ιστορίας παραδείγματα παρόμοιας υπεράνθρωπης ψυχικής αντοχής οι φλόγες του Μεσολογγίου και η συνειδητή θυσία των αγωνιστών θέρμαναν τις καρδιές των πολιτισμένων λαών και τους ξεσήκωσαν σε μία αληθινή σταυροφορία για την απελευθέρωση ψυχικής αντοχής.
Οι φλόγες του Μεσολογγίου και η συνειδητή θυσία των αγωνιστών θέρμαναν τις καρδιές των πολιτισμένων και τους ξεσήκωσαν σε μια αληθινή σταυροφορία για την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους.Ο εθνικός μας ποιητής ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ , εμπνεύστηκε το κορυφαίο έργο της ποίησης του, τους «Ελευθέρους Πολιορκημένους», από τον αγώνα των εγκλωβισμένων στο Μεσολόγγι και την ηρωική τους έξοδο, παρουσιάζοντας τους αγωνιστές να φτάνουν στο επίπεδο της αγιοποίησης μέσα από το διαρκή αγώνα για την ελευθερία και τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς τους. Πολύ χαρακτηριστικά αφήνει να διαφανεί ένα ανυπέρβλητο εθνικό και ανθρωπιστικό μήνυμα από τη θυσία των μαρτύρων της Εξόδου: η προσήλωση στο χρέος της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας είναι αυτή που καταξιώνει τον άνθρωπο ως ανώτερη ύπαρξη επιβεβαιώνοντας το ηθικό του βάθος και τη δυνατότητα για την προσέγγιση της αυτοσυνειδησίας.
Σήμερα που οι λέξεις ΕΘΝΟΣ και ΠΑΤΡΙΔΑ τείνουν να μπούν στο περιθώριο καθώς το παγκόσμιο αρχίζει να υπερκαλύπτει το εθνικό, ως Έλληνες οφείλουμε να σκεπτόμαστε το εθνικό και ιστορικό μας χρέος απέναντι στους προγόνους μας, έχοντας ως οδηγό ζωής στην ψυχή μας τους μάρτυρες της Εξόδου του Μεσολογγίου.Η σημερινή επέτειος όπως και κάθε επέτειος, πρέπει να είναι αφορμή για να βγάλουμε μερικά χρήσιμα συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον της εθνικής μας ιστορίας. Πρέπει να αναζητήσουμε, πόσο μέλλον έχει το παρελθόν μας και πόσο σημαντικό είναι για μας, σήμερα να το αναδείξουμε και να το προστατεύσουμε, όχι ως μουσειακό είδος αλλά ως ζώσα πραγματικότητα, ως πρότυπο προς μίμηση.
Όλες οι μορφές αυτοεπιβεβαίωσης συνδέονται με μία έντονη ανάγκη συνέχειας. Είναι η αναγκαιότητα να ενταχθεί σε μια συνέχεια η οποία βυθίζει τις ρίζες της σ’ένα απόμακρο παρελθόν και μπορεί έτσι καλύτερα να εγγυηθεί πώς έχει και μέλλον. Μέλλον έχει μόνο όποιος κατορθώνει να είναι ελεύθερος μέσα σε ένα κόσμο που επικρατεί το δίκαιο του ισχυρότερου.
Ίσως όλα αυτά να ακούγονται κοινότυπα και να θεωρούνται αυτονόητα. Σε καιρό όμως ειρήνης και ελευθερίας η υπόμνηση των αυτονοήτων εξασφαλίζει το υπέρτατο αυτονόητο αγαθό, την ίδια τη ζωή και τις αξίες της.Έχοντας κατά νου , το εθνικό και ανθρωπιστικό μήνυμα της Εξόδου, ας το κάνει ο καθένας μας οδηγό για την καθημερινή του ζωή. Η ηθική και εθνική ελευθερία είναι τα προαπαιτούμενα της αξιοπρέπειας που δυστυχώς τόσο λείπει από τις συμπεριφορές της εποχής μας

Η Έξοδος του Μεσολογγίου μέσα στο ψηφιδωτό του χρόνου

Τρία χρόνια μετά την αποτυχημένη απόπειρα κατάληψης του Μεσολογγίου από τους Κιουταχή και Ομέρ Βρυώνη, ο Σουλτάνος επανήλθε με νέο σχέδιο. Ανέθεσε και πάλι στον νικητή της Μάχης του Πέτα, Κιουταχή, να καταλάβει την πόλη, συνδυάζοντας αυτή τη φορά την επιχείρηση με την εκστρατεία του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Με μια πανίσχυρη στρατιά 20.000 ανδρών, ο Κιουταχής ξεκίνησε από τα Τρίκαλα στα τέλη Φεβρουαρίου του 1825 και στις 15 Απριλίου 1825 έφθασε προ του Μεσολογγίου.Αμέσως άρχισε την πολιορκία της πόλεως, η οποία μπορεί να χωρισθεί σε δύο περιόδους: α) 15 Απριλίου έως 12 Δεκεμβρίου 1825 και β) 25 Δεκεμβρίου 1825 έως τις 11 Απριλίου 1826. Χωρίς σημαντική βοήθεια από τους υπόλοιπους Έλληνες, λόγω του εμφυλίου πολέμου, και έχοντας να αντιμετωπίσουν υπέρτερες εχθρικές δυνάμεις, οι 12.000 ψυχές του Μεσολογγίου αντιστάθηκαν καρτερικά επί ένα χρόνο. Την οργάνωση της άμυνας ανέλαβε τριμελής επιτροπή υπό τους Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο, Δημήτριο Θέμελη και Γεώργιο Καναβό.
Το φρούριο της πόλεως μετά την πρώτη πολιορκία είχε βελτιωθεί, κατόπιν των προσπαθειών του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, του Βύρωνα και του μηχανικού Μιχαήλ Κοκκίνη. Η τάφρος έγινε βαθύτερη, ο μικρός περίβολος ενισχύθηκε με πύργους και πολύγωνα προτειχίσματα, πάνω στα οποία τοποθετήθηκαν 48 τηλεβόλα και 4 βομβοβόλα. Η νησίδα Βασιλάδι, μεταξύ της λιμνοθάλασσας και της θάλασσας, έγινε ένα είδος προκεχωρημένου οχυρού. Εκεί τοποθετήθηκαν 6 πυροβόλα και συγκεντρώθηκαν 2.000 γυναικόπαιδα για να μην επιβαρύνουν τη φρουρά της πόλης. Εντός του Μεσολογγίου υπήρχαν 10.000 άτομα, εκ των οποίων 4.000 άνδρες, άριστοι πολεμιστές από την Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία και ακόμη 1.000 άνδρες, δυνάμενοι να φέρουν όπλα.


Κατά την πρώτη φάση της πολιορκίας (15 Απριλίου - 12 Δεκεμβρίου 1825) το Μεσολόγγι πολιορκήθηκε μόνο από τις δυνάμεις του Κιουταχή. Οι επιθέσεις τους συντρίβονταν εύκολα ή δύσκολα από τους υπερασπιστές της πόλης. Εξάλλου, ο από θαλάσσης αποκλεισμός δεν ήταν ισχυρός και επανειλημμένως διασπάσθηκε από τον στόλο του Μιαούλη, ο οποίος ενίσχυε με πολεμοφόδια και τρόφιμα τους πολιορκούμενους. Στις 24 Ιουλίου, 1000 ρουμελιώτες πολεμιστές υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη ανάγκασαν τον Κιουταχή να αποσύρει τις δυνάμεις του στις υπώρειες του όρους Ζυγός, χαλαρώνοντας την πολιορκία του Μεσολογγίου. Αλλά και ο τουρκικός στόλος, παρενοχλούμενος από τον ελληνικό, αναγκάσθηκε να ζητήσει καταφύγιο στην αγγλοκρατούμενη Κεφαλληνία.
Στις 5 Αυγούστου ο Κίτσος Τζαβέλλας, επικεφαλής δυνάμεως Σουλιωτών πολεμιστών, εισήλθε στην πόλη, αναπτερώνοντας το ηθικό των πολιορκουμένων. Όμως, στις αρχές Νοεμβρίου, ο κοινός στόλος Τούρκων και Αιγυπτίων αποβίβασε 8.000 αιγύπτιους στρατιώτες κι ένα μήνα αργότερα κατέφθασε στην περιοχή ο Ιμπραήμ που είχε σχεδόν καταστείλει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Τούρκοι, Τουρκαλβανοί και Αιγύπτιοι αριθμούσαν 25.000 άνδρες, με σύγχρονο πυροβολικό, που διοικούσαν γάλλοι αξιωματικοί. Οι Έλληνες είχαν να αντιπαρατάξουν 4.000 μαχητές.
Στις 25 Δεκεμβρίου 1825 άρχισε η δεύτερη φάση της πολιορκίας του Μεσολογγίου. Όπως και στην πρώτη πολιορκία, πάλι υπήρξε διάσταση απόψεων μεταξύ των δύο πασάδων. Ο αιγύπτιος Ιμπραήμ επεχείρησε με τις δικές του δυνάμεις να καταλάβει το Μεσολόγγι στις 16 Ιανουαρίου 1826. Απέτυχε, όμως, και αναγκάσθηκε να συμπράξει μετά του Κιουταχή. Οι δύο στρατοί κατέστησαν ασφυκτική την πολιορκία με ανηλεή κανονιοβολισμό του Μεσολογγίου και με την κατάληψη των στρατηγικής σημασίας νησίδων Βασιλάδι (25 Φεβρουαρίου) και Κλείσοβας (25 Μαρτίου). Μετά την πτώση των δύο νησίδων, η θέση των πολιορκουμένων κατέστη δεινή, μετά και την αποτυχία του Μιαούλη να διασπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό.
Η κατάσταση πλέον μέσα στην πόλη είχε φθάσει σε οριακό σημείο. Τρόφιμα δεν υπήρχαν και οι πολιορκούμενοι (γυναίκες, παιδιά, τραυματίες, γέροντες και μαχητές) σιτίζονταν με φύκια, δέρματα, ποντίκια και γάτες! Υπό τις συνθήκες αυτές, που καθιστούσαν αδύνατη την αποτελεσματική υπεράσπιση της πόλης, αποφασίστηκε σε συμβούλιο οπλαρχηγών και προκρίτων στις 6 Απριλίου η έξοδος και ορίστηκε γι' αυτή, η νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου προς Κυριακή των Βαΐων (9 προς 10 Απριλίου). Τα μεσάνυχτα, σύμφωνα με το σχέδιο, χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, υπό τους Δημήτριο Μακρή, Νότη Μπότσαρη και Κίτσο Τζαβέλα, με την ελπίδα να διασπάσουν τις εχθρικές γραμμές, επωφελούμενοι από τον αιφνιδιασμό των πολιορκητών. Νωρίτερα είχαν σκοτώσει τους τούρκους αιχμαλώτους, ενώ στην πόλη παρέμειναν τραυματίες και γέροι.
Όμως, το σχέδιο της εξόδου, είτε προδόθηκε, είτε δεν εφαρμόστηκε σωστά κι έτσι οι δυνάμεις του Ιμπραήμ κατέσφαξαν με τα γιαταγάνια τούς μαχητές της ελευθερίας. Στο μεταξύ, μέσα στο Μεσολόγγι είχαν αρχίσει οι σφαγές από τους Τουρκοαιγύπτιους, που είχαν εισβάλει από άλλο σημείο της πόλης. Σε πολλά σημεία σημειώθηκαν δραματικές σκηνές: ο δημογέροντας Χρήστος Καψάλης, όταν κυκλώθηκε από τους εισβολείς στο σπίτι του, όπου είχαν συγκεντρωθεί τραυματίες, γέροντες και γυναικόπαιδα, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη, ενώ ο μητροπολίτης Ρωγών Ιωσήφ ανατίναξε τον Ανεμόμυλο, στην τελευταία πράξη αντίστασης, όταν κυκλώθηκε από τους εχθρούς. Το πρωί της 10ης Απριλίου, ανήμερα των Βαΐων, η οθωμανική ημισέληνος κυμάτιζε στα χαλάσματα του Μεσολογγίου.Οι πληροφορίες για τις απώλειες των Ελλήνων κατά την πολιορκία και την έξοδο είναι αντιφατικές. Πιθανότερο φαίνεται ότι από τους 3.000 που πήραν μέρος στην έξοδο, οι 1.700 έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι. Ανάμεσα στους νεκρούς, ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, ο Μιχαήλ Κοκκίνης, ο Αθανάσιος Ραζηκότσικας, ο Νικόλαος Στορνάρης, ο γερμανός εκδότης της εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά» Ιάκωβος Μάγιερ και άλλοι γερμανοί φιλέλληνες. Γύρω στα 6.000 γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν για να πουληθούν στη Μεθώνη και στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας. Οι απώλειες για τους τουρκοαιγύπτιους εισβολής ανήλθαν σε 5.000 άνδρες.
Η Επανάσταση μετά την πτώση του Μεσολογγίου είχε σχεδόν κατασταλεί. Η φλόγα της, όμως, παρέμεινε άσβεστη, καθώς η ήττα μετατράπηκε σε νίκη. Ένα νέο κύμα φιλελληνισμού αναδύθηκε μετά την αμαύρωση του Αγώνα, εξαιτίας του εμφύλιου σπαραγμού. Αυτό με τη σειρά του επηρέασε εμμέσως την ευρωπαϊκή διπλωματία για τα εθνικά δίκαια των Ελλήνων. Πολλά έργα, ζωγραφικά, λογοτεχνικά και άλλα, απαθανάτισαν τη θυσία των Μεσολογγιτών. Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός έγραψε την ημιτελή ποιητική του σύνθεση «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», με τους γνωστούς στίχους :

Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει
Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει.
Τα μάτια η πείνα εμαύρισε' στα μάτια η μάνα μνέει'
Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει:
«Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ΄έχω γω στο χέρι;
Οπού συ μου ΄γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει»
Αμέσως μετά την κατάληψη του Μεσολογγίου, ο Κιουταχής με τον στρατό του κατευθύνθηκε προς την Ανατολική Στερεά Ελλάδα, με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη της Αττικής. Ο Ιμπραήμ επανήλθε στην Πελοπόννησο για να εξαλείψει και τις τελευταίες εστίες αντίστασης σε Μάνη και Αργολίδα.Το Μεσολόγγι απελευθερώθηκε στις 11 Μαΐου 1829. Το 1937 αναγνωρίστηκε ως «Ιερά Πόλις» και η Κυριακή των Βαΐων ορίστηκε ως επέτειος της εξόδου

Ἑρμηνεία τῆς Εἰκόνας της Αναστάσεως του Λαζάρου

Ἡ Εἰκόνα εἶναι ζωγραφισμένη τό 1546 ἀπό τόν Θεοφάνη καί εἶναι βασισμένη στήν Εὐαγγελική περικοπή πού ἀναφέρεται στό θαῦμα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου ἀπό τόν Χριστό (Ἰωάν. 11, 144).Ἡ ἑορτή τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου ἀνάγεται στά πρῶτα χριστιανικά χρόνια καί θεωρεῖται ὡς προτύπωση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί μελλούσης ἀναστάσεως -κατά τήν Δευτέραν Παρουσίαν- ὅλων τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ παράσταση εἰκονίζεται ἀνάμεσα σέ δυό βουνά. Στό ἕνα ἀπό αὐτά βρίσκεται λαξευμένος ὁ τάφος τοῦ Λαζάρου. Οἱ κορυφές τῶν βουνῶν κλίνουν πρός τά μέσα, σάν νά προσπαθοῦν νά περικλύσουν τό μυστήριο, τό ὁποῖο, ἄν καί ἄλογα, παρατηροῦν μέ ἔντονο ἐνδιαφέρον, προσπαθώντας νά κατανοήσουν τά τελούμενα καί νά προσκυνήσουν τόν Κύριο τοῦ θανάτου καί τῆς ζωῆς. Σύμφωνα μέ ἄλλους ἑρ μηνευτές, ἡ κλίση τῶν βουνῶν εἰκονίζει τό χῶρο τοῦ θανάτου, πού βασίλευε πρίν ἀπό τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Χριστός μέ μεγαλοπρέπεια καί θεϊκή δύναμη, πορεύεται μαζί μέ τούς Μαθητές πρός τόν τάφο τοῦ Λαζάρου. Βρίσκεται ἀκόμα ἐν κινήσει, καθώς ἀντι λαμβανόμαστε ἀπό τό ὑψωμένο δεξί Του πόδι, ἐνῶ μέ τό δεξί Του χέρι πού τό τείνει ἔντονα πρός τά ἐμπρός, ἀπευθύνει τό λόγο πρός τόν νεκρό Λάζαρο «ἐν δυνάμει καί ἐξουσία» καί τόν προστάζει νά βγεῖ ἀπό τόν τάφο.
Ὁ Χριστός εἶναι ντυμένος μεγαλόπρεπα μέ τό κλασσικό ἐσωτερικό πορφυρό χιτῶνα, πού συμβολίζει τή Θεϊκή-βασιλική Του φύση. 'Εξωτερικά φοράει τό σκουροπράσινο ἔνδυμα, μέ τό ὁποῖο συμβολίζεται ἡ ἀνθρώπινη φύση, αὐτή πού προσέλαβε, γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο. Αὐτά τά χρώματα εἶναι τά δυό βασικά πού συναντοῦμε καί στά ἐνδύ ματα τῆς Θεοτόκου, μέ τήν διαφορά ὅτι σ' Ἐκείνην τά χρώματα τῶν ἐνδυμάτων εἶναι ἀντίστροφα, δηλαδή τό πρά σινο μέσα καί τό κόκκινο ἐξωτερικά. Αὐτό δείχνει ὅτι ἡ Θεοτόκος ἦταν συνη θισμένος ἄνθρωπος (φύση χοϊκή-πρά σινο ἐσωτερικό ἔνδυμα), ἡ Ὁποία ὅμως μέ τήν ἅγια ζωή Της, θεώθηκε «κατά χάριν»(Θεϊκή φύση κόκκινο-ἐξωτερικό ἔνδυμα). Μέ τό ἐσωτερικό ἔνδυμα δηλώνεται ἡ «φύσις» καί μέ τό ἐξωτερικό «τό πρόσλημα».
Στήν εἴσοδο τοῦ κενοῦ πλέον μνη μείου ξεπροβάλλει ὁ Λάζαρος ζωντα νός καί ὀρθός, φέροντας φωτοστέφανο -δεῖγμα τῆς ἅγιας ζωῆς του- χλωμός καί μέ καταβεβλημένο πρόσωπο, πού προδίδει τήν ἐξ Ἅδου προέλευσή Του.Ὁ Λάζαρος εἶναι ζωσμένος ἀκόμα τά συνήθη στούς Ἰουδαίους νεκρικά ὀθό νια καί τά σουδάρια, ἀπό αὐτά προσπαθεῖ ἐναγώνια νά τόν ἐλευθερώσει κάποιος νέος. Κάποιος ἄλλος ἀπό αὐτούς πού παραβρίσκονταν τήν ὥρα τοῦ, ἐνῶ ἄλλος κρατάει ἀκόμα τήν βαριά ταφόπετρα πού μόλις εἶχε ἀνασύρει.Στά πόδια τοῦ Χριστοῦ προσπίπτουν μέ καταφανή ὀδύνη οἱ ἀδελφές τοῦ Λαζάρου Μάρθα καί Μαρία, ἔχοντας καλυμμένα τά χέρια τους, σέ ἔνδειξη τιμῆς καί σεβασμοῦ πρός τόν Μεγάλο Ἑπισκέπτη. Ἡ στάση καί τῶν δυό ἀδελφῶν, σεμνή καί τεθλιμμένη, ἄν καί μέ διαφορετική θέση τοῦ σώματος, φανε ρώνει τήν εὐγνώμονα καί σεβαστική πρός τόν Κύριον στάση τῆς καρδιᾶς τους.Ὁ Χριστός συνοδεύεται ἀπό τούς Ἀποστόλους, οἱ ὁποῖοι ἦσαν παρόντες καί βεβαιοῦντες τό θαῦμα. Στό βάθος διακρίνονται τά κτίρια τῆς πόλης. Ἔτσι καταδείχνεται ὅτι τό θαῦμα ἔγινε ἔξω τῆς πόλεως, ὅπου συνήθως, σέ ἰδιόκτητα ἀγροκτήματα, ἦταν καί οἱ τάφοι
Κοντά στά κτίρια παριστάνεται ἡ σκηνή τῆς προσέλευσης πλήθους ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι παραβρέθηκαν τήν ὥρα τοῦ θαύματος. 'Από αὐτούς ὁ πρῶτος καλύπτει μέ τήν ἄκρη τοῦ ἐνδύματός του τή μύτη του. Ἔτσι παριστάνεται ζωγραφικά καί ἡ βαριά μυρωδιά πού σκόρπιζε ἡ ἀρχή τῆς ἀποσύνθεσης τοῦ νεκροῦ σώματος τοῦ Λαζάρου καί ἐπιβεβαιώνεται ὅτι τό θαῦμα εἶναι «μέγα» καί ἔγινε δημοσία.Τό πλῆθος τοποθετεῖται πίσω ἀπό τήν κλίση τοῦ βράχου ἔτσι, ἐνῶ ἡ εἰκόνα ἔχει πολλά πρόσωπα, ὅμως διαχωρίζεται ἰσόμετρα καί γι' αὐτό δέν κουράζει τό θεατή μέ τόν ὄγκο της.
Μέ τήν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου προεικονίζεται καί προαναγγέλεται τόσο ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ πού θά ἀκολουθήσει σέ λίγο, ὅσο καί ἡ ἐκ νεκρῶν ἀνάσταση κάθε ἀνθρώπου, καθώς λέει καί τό τροπάριο τῶν Αἴνων πού ψάλλουμε ἐκείνη τήν ἡμέρα.

Παρασκευή 30 Μαρτίου 2018

Θεία Λειτουργία στο Κοιμητήριο του χωριού μας


Αύριο το πρωί επί τη εορτή της του τετραημέρου Λαζάρου εγέρσεως εκ του τάφου, στο Κοιμητήριο του χωριού μας και στο εξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων Γραμματικούς θα τελεσθεί η Ακολουθία του Όρθρου και εν συνεχεία Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία. 
Σήμερα το απόγευμα ο Εσπερινός ώρα 18:30 μμ

Την κοινήν Ανάστασιν προ του σου Πάθους πιστούμενος, 
εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεός. 
Όθεν και ημείς ως οι παίδες, τα της νίκης σύμβολα φέροντες, 
Σοι τω νικητή του Θανάτου βοώμεν. Ωσαννά εν τοις υψίστοις, 
ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου.

Mια εβδομάδα πριν την Αγία και Μεγάλη του Χριστού εβδομάδα... Πλησιάζει η ώρα του Χριστού !!!


H έκτη και τελευταία εβδομάδα της Μεγ. Σαρακοστής ονομάζεται "Εβδομάδα των Βαϊων". Για έξι μέρες πριν το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαϊων η λατρεία της Εκκλησίας μας ωθεί ν’ ακολουθήσουμε το Χριστό καθώς πρώτος αναγγέλει το θάνατο του φίλου Του και κατόπιν αρχίζει το ταξίδι Του στη Βηθανία και στην Ιερουσαλήμ. Στο κέντρο της προσοχής είναι ο Λάζαρος – η αρρώστεια του, ο θάνατός του, ο θρήνος των συγγενών του και η αντίδραση του Χριστού σ’ όλα αυτά. Η τελευταία εβδομάδα δηλαδή περνάει με πνευματική περισυλλογή πάνω στην ερχόμενη συνάντηση του Χριστού με το θάνατο – πρώτα στο πρόσωπο του φίλου Του Λαζάρου, έπειτα στο θάνατο του ίδιου του Χριστού. Πλησιάζει η “ώρα του Χριστού” για την οποία τόσο συχνά μιλούσε και προς αυτήν προσανατολιζόταν όλη η επίγεια διακονία Του. Η ανάσταση του Λαζάρου έγινε για να βεβαιωθούμε για “Την κοινήν ανάστασιν”. Είναι κάτι το συναρπαστικό να γιορτάζουμε κάθε μέρα για μια ολοκληρη εβδομάδα αυτή τη συνάντηση ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, που αργά αργά πλησιάζει, να γινόμαστε μέρος της, να νιώθουμε με όλο το είναι μας αυτό που υπονοεί ο Ιωάννης με τα λόγια του:”Ιησούς ως είδεν αυτήν κλαίουσαν και τους συνελθόντας… ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν… και εδάκρυσεν” (Ιωάν. 11, 33-35) .Μέσα στη λειτουργική ορολογία, το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαϊων είναι η”έναρξη του Σταυρού”. 
Παρά ταύτα ο ευσεβής λαός μας αποκαλεί την εβδομάδα αυτή «κουφή» η «βουβή» με μοναδική δικαιολογία ότι την Εβδομάδα αυτή δεν τελούνται Ακολουθίες και ως εκ τούτου δεν σημαίνει ούτε η καμπάνα οπότε ούτε λέμε(Ακολουθία) ούτε ακούμε(Καμπάνα)αυτήν την Εβδομάδα. Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη. Αρκεί μια ματιά στα Λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας για να μας πείσει ότι,όχι «βουβή» και «κουφή»δεν είναι αυτή η Εβδομάδα αλλά αντίθετα όπως είδαμε και πιο πάνω είναι πλήρης μηνυμάτων και Θεολογικών εννοιών γύρω από το Μυστήριο του θανάτου. Παλαιότερα αυτό εκαλλιεργείτο και από τους ίδιους τους ιερείς σαν μια δικαιολογημένη ίσως!! προσπάθεια για λίγη ξεκούραση λίγο πρίν τον μεγάλο κόπο της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος. Το Τυπικό της Εκκλησίας μας, υπαγορεύει και αυτήν την Εβδομάδα τις Ακολουθίες που τελούνται καθ’ όλη την Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Δηλ.Μεσονυκτικό Όρθρο,Ώρες και Εσπερινό το πρωί,το Μεγάλο Απόδειπνο το απόγευμα, την Προηγιασμένη Θ.Λειτουργία την Τετάρτη και την Παρασκευή καθώς και το Μικρό Απόδειπνο με τον κανόνα του Αγίου Λαζάρου την Παρασκευή το απόγευμα. Η μοναδική Ακολουθία που απουσιάζει είναι η Ακολουθία των Χαιρετισμών της Παναγίας η οποία αποτελεί και την μοναδική χαρμόσυνη νότα στην πένθιμη περίοδο που διανύουμε. Τό ότι δεν τελείται η χαρμόσυνη Ακολουθία των Χαιρετισμών την Εβδομάδα αυτή οδήγησε στην παρεξήγηση ; Ίσως!
Η τελευταία εβδομάδα της Σαρακοστής (αφού από την Κυριακή ξεκινά η Μεγάλη Εβδομάδα με την δική της νηστεία), είναι η τελική αποκάλυψη του νοήματος της Μεγάλης Σαρακοστής που είναι η μετάνοια, η νηστεία από την αμαρτία, η χαρμολύπη και η επαναβίωση του λατρευτικού στοιχείου της Εκκλησίας! Ας φροντίσουμε να μην χάσουμε τα όσα έχει να μας προσφέρει και αυτήν την Εβδομάδα η Εκκλησία μας ξεφεύγοντας από επιπόλαιες και ανυπόστατες συμβουλές γύρω από την Λατρευτική μας ζωή.
Επίκαιρος και εύστοχος όπως πάντα ο λόγος του π.Μωυσέως του Αγιορείτου για τις Άγιες Αυτές και Μεγάλες Ημέρες. «Πάντα τη Μεγάλη Παρασκευή, να ‘σαι μόνος σαν το Χριστό προσμένοντας το τελευταίο καρφί, το ξύδι, τη λόγχη. Τις ζαριές ν’ ακούς ατάραχα στο μοίρασμα των υπαρχόντων σου, τις βλαστήμιες, τις προκλήσεις, την αδιαφορία. Πριν την Παρασκευή δεν έρχεται η Κυριακή, τότε λησμονάς τα μαρτύρια των δρόμων της Μεγάλης Παρασκευής της ζωής μας. Μην ξαφνιαστείς, μη φοβηθείς στ’ απρόσμενο σουρούπωμα. Οι μπόρες του ουρανού δε στερεύουν. Η ξαστεριά θα ’ρθεί το Σαββατόβραδο. Τότε λησμονάς τα μαρτύρια των δρόμων της μεγάλης Παρασκευής της ζωής μας».

Εγώ ειμι η ανάστασις και η ζωή, ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται

Το Σάββατο της ΣΤ΄ Εβδομάδος των Νηστειών η Αγία μας Εκκλησία όρισε να εορτάζουμε την θαυμαστή ανάσταση του Λαζάρου. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Διότι, πρώτον το μεγάλο και θαυμαστό αυτό γεγονός συμπίπτει χρονικά με την είσοδο του Κυρίου μας στην αγία πόλη της Ιερουσαλήμ. Και δεύτερον, ότι το γεγονός της εκ νεκρών αναστάσεως του φίλου του Κυρίου είναι μια τρανή απόδειξη ότι ο Χριστός μας είναι ο κύριος της ζωής και του θανάτου, ότι αυτός που ανάστησε από τους νεκρούς το Λάζαρο θα αναστήσει και τον Εαυτό του, αφού θα σκυλέψει τον Άδη και θα νικήσει τον θάνατο!
Σύμφωνα με το ευαγγελικό ανάγνωσμα ο Λάζαρος με τις αδελφές του Μάρθα και Μαρία, που κατοικούσαν στην κώμη Βηθανία, είχαν εγκάρδιες φιλικές σχέσεις με τον Κύριο. Φαίνεται ότι πολλές φορές είχαν την ύψιστη τιμή και χαρά να δεχτούν και να φιλοξενήσουν το Χριστό στον ευλογημένο οίκο τους (Λουκ.10:38-42).
Ξαφνικά ο Λάζαρος ασθένησε βαριά. Οι δυο αδερφές έστειλαν μήνυμα στον Ιησού ότι ο αγαπημένος Του φίλος ο Λάζαρος αρρώστησε. Ο Χριστός διαβεβαίωσε τους απεσταλμένους πως «αύτη η ασθένεια ούκ έστι προς θάνατον, αλλ’ υπέρ της δόξης του Θεού, ίνα δοξασθή ο υιός του Θεού δι΄ αυτής» (Ιωάν.11:4). Όμως ο Λάζαρος πέθανε και ετάφη σε σπηλώδες μνημείο, σύμφωνα με τις ιουδαϊκές συνήθειες. Ο Χριστός αφού έμεινε δύο ημέρες στον τόπο που βρισκόταν πήρε τους μαθητές του και γύρισε στην Ιουδαία κατευθύνθηκε στη Βηθανία, παρ’ όλο ότι οι μαθητές Του τον προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο να τον λιθοβολήσουν οι Ιουδαίοι. Καθ΄ οδόν τους διαβεβαίωνε πως «Λάζαρος ο φίλος ημών κεκοίμηται΄ αλλά πορεύομαι ίνα εξυπνίσω αυτόν. Είπον ουν οι μαθηταί αυτού΄ Κύριε, ει κεκοίμηται, σωθήσεται. Ειρήκει δε ο Ιησούς περί του θανάτου αυτού΄ εκείνοι δε έδοξαν ότι περί της κοιμήσεως του ύπνου λέγει. Τότε ουν είπεν αυτοίς ο Ιησούς παρρησία΄ Λάζαρος απέθανε, και χαίρω δι’ ημάς, ίνα πιστεύητε, ότι ουκ ήμην εκεί» (Ιωάν.11:12-15).
Η ενθουσιώδης Μάρθα, όταν έμαθε ότι ο Χριστός έρχεται στην βυθισμένη στο πένθος Βηθανία, έτρεξε να Τον προϋπαντήσει και με απόλυτη εμπιστοσύνη σε Αυτόν του είπε: «Κύριε, ει ης ώδε, ο αδελφός μου ουκ αν ετεθνήκει. Αλλά και νυν οίδα ότι όσα αν αιτήση τον Θεόν, δώσει σοι ο Θεός». Ο Ιησούς της λέει ξεκάθαρα: «αναστήσεται ο αδελφός σου» (Ιωάν.11:24) και διαβεβαιώνει πανηγυρικά: «Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται΄ και πας ο ζων και πιστεύων εις εμέ ου μη αποθάνη εις τον αιώνα» (Ιωάν.11:26). Μετά ζήτησε να τον οδηγήσουν στο μνημείο και να άρουν τον λίθο από την θύρα του σπηλαίου. Τότε η Μαρία τον προειδοποίησε: «Κύριε, ήδη όζει΄ τεταρταίος γαρ εστι». Ο Χριστός της είπε πως «ουκ είπον σοι ότι εάν πιστεύσης όψει την δόξαν του Θεού;» (Ιωάν.11:40). Αφού κύλησαν το λίθο ο Κύριος στάθηκε μπροστά στο μνημείο και σήκωσε τα μάτια στον ουρανό και είπε: «Πάτερ, ευχαριστώ σοι ότι ήκουσάς μου. Εγώ δε ήδειν ότι πάντοτέ μου ακούεις ΄ αλλά δια τον όχλον τον παρεστώτα είπον, ίνα πιστεύσωσιν ότι συ με απέστειλας» (Ιωάν.11:41). Κατόπιν φώναξε με δυνατή φωνή: «Λάζαρε δεύρο έξω». Το θαύμα έγινε, ο Λάζαρος έζησε και εξήλθε του μνημείου δεμένος με τα νεκρικά ενδύματα. Ο Χριστός έδωσε εντολή να τον λύσουν και να περπατήσει.
Το μεγάλο αυτό γεγονός έκανε πολλούς να πιστέψουν στο Χριστό. Κάποιοι άλλοι έτρεξαν στους Φαρισαίους και ανήγγειλαν το θαύμα. Οι σκληρόκαρδοι και υποκριτές εκείνοι άνθρωποι, μαζί με το ιουδαϊκό ιερατείο, όχι μόνο δεν συγκινήθηκαν και δεν πίστεψαν στα θαύμα και τη δύναμη του Ιησού, αλλά σκληρύνθηκαν έτι περισσότερο οι καρδιές τους. Ο αρχιερέας Καϊάφας είπε το εξής καταπληκτικό: «Υμείς ουκ οίδατε ουδέν, ουδέ διαλογογίζεσθε ότι συμφέρει ημίν ίνα εις άνθρωπος αποθάνη υπέρ του λαού και μη όλον το έθνος απόληται» και σχολιάζει ο ιερός ευαγγελιστής: «Τούτο δε αφ’ εαυτού ουκ είπεν, αλλά αρχιερεύς ων του ενιαυτού εκείνου προεφήτευσεν ότι έμελλεν ο Ιησούς αποθνήσκειν υπέρ του έθνους, και ουχ υπέρ του έθνους μόνον, αλλ’ ίνα τα τέκνα του Θεού τα διεσκορπισμένα συναγάγη εις εν» (Ιωάν.11:49-52).
Η ανάσταση του Λαζάρου είναι το μεγαλύτερο θαύμα του Κυρίου. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι δεν έσπευσε αμέσως με την είδηση του θανάτου του φίλου Του, αλλά πήγε στη Βηθανία ύστερα από τέσσερις ημέρες για να φανεί το μέγεθος του μεγάλου θαύματος και της υπέρτατης δυνάμεως του Θεού. Ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει πως «Έμεινεν, ίνα αποπνεύση (ο Λάζαρος) και ταφή, ίνα μηδείς έχη λέγειν ούπω τλευτήσαντα αυτόν ανέστησεν΄ ότι κάρος ην, ότι έκλυσις ήν, ότι καταγωγή ήν και ου θάνατος» (παρά Π. Τρεμπέλα Υπόμνημα εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, Αθήναι 1969,σελ.401). Αν και ο νεκρός άρχισε να αποσυντίθενται ο Χριστός τον ανάστησε, φανερώνοντας το μεγαλείο της θείας δυνάμεώς Του. Είναι ο κύριος της ζωής, διότι είναι ο ίδιος η ζωή. Κανένας ποτέ δεν τόλμησε να ισχυριστεί αυτό που φανέρωσε στη Μάρθα «Εγώ ειμι η ανάστασις και η ζωή, ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται» (Ιωάν.11:25).
Αυτή η διαβεβαίωση ότι ο ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είναι η πηγή της ζωής και η μακάρια ανάστασή μας είναι η μεγάλη μας παρηγοριά και η άρρητη δύναμη που μας κάνει να υπερνικάμε όλες τις αντιξοότητες της επίγειας ζωής μας. Χάρη σ’ Αυτόν δεν θα πεθάνουμε ποτέ, έστω και αν το φθαρτό σώμα μας αποτεθεί στη γη και αποσυντεθεί. Αυτό είναι ένα απλό βιολογικό γεγονός, το οποίο δεν έχει ουδεμία οντολογική επίπτωση για μας τους πιστούς του Χριστού. Η ψυχή μας θα εξακολουθεί να ζει και χωρίς το σώμα μας, μια ζωή ασύγκριτα ανώτερη από την επίγεια. Αλλά όχι για πάντα μόνη της, διότι «έρχεται ώρα, και νυν εστιν, ότε οι νεκροί ακούσονται της φωνής του υιού του Θεού και οι ακούσαντες ζήσονται» (Ιωάν.5:25). Τα σώματά μας θα ζήσουν και θα ενωθούν και πάλι με τα πνεύματά μας για να μην ξαναχωρίσουν ποτέ πια, αλλά να ζουν αιώνια την όντως ζωή και να συνδοξάζονται με το Χριστό.
Το μέγα θαύμα της Αναστάσεως του Λαζάρου δείχνει ξεκάθαρα ότι όπως ο Χριστός ανάστησε με γοερή φωνή Του εκείνον, κατά τον ίδιο τρόπο θα αναστήσει και μας. Με τη δική Του ανάσταση νίκησε κατά κράτος το θάνατο. Δια της Αναστάσεως του Χριστού « έσχατος εχθρός καταργείται ο θάνατος» (Α΄Κορ.15:26), διακηρύττει πανηγυρικά ο απόστολος Παύλος.
Η μεγάλη αυτή εορτή λειτουργεί ως πνευματική ανάταση στις ψυχές ημών των πιστών, οι οποίοι συν-οδοιπορούμε με τον Κύριο προς το εκούσιο πάθος και το σταυρικό Του θάνατο. Αυτό το αποδίδει θαυμάσια το ιερό τροπάριο της εορτής: «Την κοινήν ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος, εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον Χριστέ ο Θεός΄ όθεν και ημείς ως οι παίδες, τα νίκης σύμβολα φέροντες σοι το νικητή του θανάτου βοώμεν΄ Ωσαννά εν τοις υψίστοις, ευλογημένος ο ερχόμενος, εν ονόματι Κυρίου».

Ούτος ο Λάζαρος εξεπήδησεν έκ του κόλπου του άδου αινών και ευλογών και δοξάζων τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν

Ο γαρ άδης έχων τον Λάζαρον
ήδη τέσσαρας ημέρας έν τοις ιδίοις χωρίοις πανταχόθεν διαλυθέντα,
ώς αγόμφωτον σκάφος, λοιπόν αμέριμνος ήν.
Αί κάτω δυνάμεις ούκ είχον έννοιαν, ώς Λάζαρος των καταχθονίων ανασπασθήσεται λοιπόν.
Ώς δε αθρόον η δεσποτική φωνή εν τω τάφω κατελθούσα
συν φωτισμώ πολλώ, ήρξατο θάττον τας μέν τρίχας του Λαζάρου αντιφυτεύειν τη κεφαλή, τον μυελόν ενθηκιάζειν τη κενότητιτων καλάμων, των δε φλεβών την μέστωσιν
πρός ζωτικόν κατευθύνειν αίμα, κατεπλάγησαν αι κάτω δυνάμεις πρός αλλήλας βοώσαι:
τίς ούτος ο καλών;τίς ούτος ο αυθεντών;τίς ούτος ο εξυπνίζων νεκρόν ώς έξ ύπνου;
τίς ο αδαμαντίνας πύλας διαρρήσων; τίς ο βών, Λάζαρε, δεύρο έξω;Η φωνή μέν ανθρωπόφθογγος, και η δύναμις θεοδύναμος! Τίς ο καλών; ούκ έστιν άνθρωπος.
Το μέν σχήμα ανθρώπου, η δέ φωνή Θεού!Προπέμψωμεν Λάζαρον, οξέως αυτόν αναφορήσωμεν, μή κατέλθη ώδε ο καλών αυτόν,μή βραδύνοντος τούτου ώδε κατέλθη ο καλών.
Ήρξαντο σαλεύεσθαι οι νεκροί και κινείσθαι.Ένα ζημιωθώμεν, φησί, και μή άπαντας απωλέσωμεν.
Ούτος ο Λάζαρος εξεπήδησεν έκ του κόλπου του άδου αινών και ευλογών και δοξάζων τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.Ενταύθα τον λόγον σφραγίσωμεν.
Τα βαία αναλεγόμενοι εις απάντησιν του Κυρίου εξέλθωμενβοώντες και λέγοντες,
Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος έν ονόματι Κυρίου. Αυτώ η δόξα και το κράτος είς τους αιώνας. Αμήν

Δευτέρα 26 Μαρτίου 2018

Πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα στον Ιερό μας Ναό.


Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ιερού Ναού Αποστόλου Φιλίππου Γραμματικούς Αιτωλ/νίας, ανακοινώνει στο ευσεβές και χριστεπώνυμο πλήρωμα της Ενορίας μας, το πρόγραμμα των Ιερών Ακολουθιών που θα τελεσθούν στον άνωθι Ιερό Ναό την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ
  • Την παραμονή της Αναστάσεως του Λαζάρου και συγκεκριμένα την Παρασκευή 30 Mαρτίου 2018, η Ακολουθία του Εσπερινού στον Ιερό Ναό Αγίων Θεοδώρων (Κοιμητήριο) .Το Σάββατο του Λαζάρου το πρωί στον Κοιμητήριο του χωριού η Ακολουθία του Όρθρου και Θεία Λειτουργία
  • To Σάββατο του Λαζάρου το απόγευμα ο Μέγας Εσπερινός
  • Την Κυριακή των Βαίων το πρωί η Ακολουθία του Όρθρου και εν συνεχεία Θεία Λειτουργία-διανομή βαιων στους πιστούς
  • Την Κυριακή των Βαίων εσπέρας περί ώραν 19:30 μμ η ακολουθία του Νυμφίου
  • Τη Αγία και Μεγάλη Δευτέρα περι ώραν 07:00 πμ Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αποστόλου Φιλίππου
  • Τη Αγία και  Μεγάλη Δευτέρα εσπέρας περί ώραν 19:30 μμ η ακολουθία του Νυμφίου
  • Τη Αγία και Μεγάλη Τρίτη εσπέρας περί ώραν 19:30 μμ η ακολουθία του Νυμφίου
  • Τη Αγία και Μεγάλη Τετάρτη το πρωί περί ώραν 07:00 πμ Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία ενώ περί ώραν 10:00 πμ το μέγα και Ιερό Μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου
  • Τη Αγία και Μεγάλη Τετάρτη εσπέρας περί ώραν 19:30 μμ η ακολουθία του Νιπτήρος
  • Τη Αγία και Μεγάλη Πέμπτη περί ώραν 07:00 πμ ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου στον Ιερό Ναό Αποστόλου Φιλίππου
  • Τη Αγία και Μεγάλη Πέμπτη εσπέρας περί ώραν 19:00 μμ η ακολουθία των Αγίων και Αχράντων Παθών του Κυρίου - έξοδος του Εσταυρωμένου και εναπόθεσή του επί του Σολέα, περί ώραν 21:00μμ
  • Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή πρωί ώραν 08:00 πμ η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών, ο Εσπερινός μετά της Ιεράς Αποκαθηλώσεως περί ώραν 10:30 πμ - εναπόθεση ιερού Επιταφίου εντός του Κουβουκλίου
  • Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή εσπέρας η ακολουθία του Επιταφίου περί ώραν 19:30 μμ- έξοδος του Επιταφίου και περιφορά περί ώραν 21:30 μμ
  • Το Αγίω και Μεγάλο Σάββατο πρωί περί ώραν 07:30 πμ ο όρθρος και η Θεία Λειτουργία της πρώτης Αναστάσεως
  • Το Μεγάλο Σάββατο περί ώραν 23:00 μμ η ακολουθία της Παννυχίδος- Όρθρου και η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως του Ιησού Χριστού. Η Ανάσταση  ώραν 00:00 νυκτερινήν
  • Τη Αγία και χαρμοσύνω Κυριακή του Πάσχα ώραν 18:00 μμ ο εσπερινός της Αγάπης

Η συμβολή της Εκκλησίας στην παλιγγενεσία του 1821

Σε όλη την διάρκεια της Οθωμανικής δουλείας, η ορθόδοξη Εκκλησία υπήρξε η κιβωτός της σωτηρίας του ελληνικού Γένους και η δύναμη εκείνη που, με το ποιμαντικό και εθνικό έργο της, προετοίμασε τον υπόδουλο ελληνισμό να αγωνισθεί και να κερδίσει την ελευθερία του. Αμέσως μετά την υποταγή του Βυζαντίου στους Οθωμανούς, η Εκκλησία διαισθάνθηκε τον κίνδυνο του εξαφανισμού του ελληνικού Γένους και γι’ αυτό αναζήτησε με αίσθημα ευθύνης αποτελεσματικούς τρόπους αντιστάσεως. Αντιλήφθηκε ότι μόνο η διατήρηση της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης θα ενίσχυε την υπομονή, τη συνοχή και την καρτερία του Γένους στα δεινά της μακράς δουλείας• η εμμονή δηλαδή στην πίστη των πατέρων θα διατηρούσε την ιστορική συνέχεια και την αυτοσυνειδησία του ελληνικού έθνους. Έτσι με όλες τις περιορισμένες, λόγω της σκλαβιάς, δυνάμεις της, η Εκκλησία καλλιέργησε το χριστιανικό ήθος και τον ορθόδοξο λειτουργικό τρόπο ζωής. Διατήρησε τη γλώσσα και την ιστορία μαζί με την ελπίδα της ελευθερίας. Η ελληνορθόδοξη πίστη και παράδοση συνιστούν πλέον την ταυτότητα του υπόδουλου ελληνισμού και την ειδοποιό διαφορά έναντι των μουσουλμάνων Οθωμανών.
Αν η Εκκλησία δεν αναλάμβανε τότε να διαπαιδαγωγήσει εκκλησιαστικώς και εθνικώς τα υπόδουλα τέκνα της, όλα αυτά θα ήταν αδύνατον να επιτευχθούν μέσα στο σκοτάδι της αμάθειας που επέφερε η οθωμανική δουλεία. Με τα «κρυφά σχολειά» κατ’ αρχάς, αλλά και με άλλα μεγαλύτερα σχολεία, όταν το επέτρεψαν οι περιστάσεις, προσέφερε τις δυνατότητες μαθήσεως της παλαιάς ελληνικής παιδείας, εκαλλιέργησε και διατήρησε την εθνική συνείδηση και σφυρηλάτησε το εθνικό και θρησκευτικό φρόνημα των υποδούλων Ελλήνων. Έτσι η σχέση ελληνικής παιδείας και Εκκλησίας κατέστη αδιάρρηκτη, η δε «πάτριος πίστις» αποτέλεσε «το μόνον προτιμώτατον και αναγκαιότατον» αγαθό εθνικής σωτηρίας. Για τα ιδανικά αυτά θυσιάσθηκε πλήθος νεομαρτύρων και εθνομαρτύρων, δεκάδες χιλιάδες κληρικοί μαρτύρησαν «υπέρ πίστεως και πατρίδος» και ο μαρτυρικός τους θάνατος συνετέλεσε τα μέγιστα στην προετοιμασία του Γένους για την παλιγγενεσία του 1821 αλλά και στη τροφοδότηση της αγωνιστικότητας και της ελπίδας

Σάββατο 24 Μαρτίου 2018

ΣΤ' Κατανυκτικος Εσπερινός σε Ι.Π Μεσολογγίου και Αγρίνιο


Την Κυριακή 25 Μαρτίου 2018, λόγω της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου δεν τελείται η ακολουθία του Κατανυκτικού Εσπερινού, αλλά ο μεθέορτος Εσπερινός της Εορτής.
Η ακολουθία θα τελεσθεί εν μονοεκκλησιά:
  • στην Ιερά Πόλη Μεσολογγίου, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος, με ομιλητή τον αιδεσιμολογιώτατο πρωτοπρ. Νικόλαο Σταμάτη, εφημέριο του Ιερού Ναού Αγίου Αθανασίου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.
  • στο Αγρίνιο, στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, με ομιλητή τον αιδεσιμολογιώτατο πρωτοπρ. Βασίλειο Μπρέσιακα, προϊστάμενο του Ιερού Ναού Αποστόλου Θωμά Αγρινίου.

Η Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου στο χωριό μας

Στον Ιερό Ναό Aποστόλου Φιλίππου Γραμματικούς της Δημοτικής Ενότητας Μακρυνείας του Δήμου Αγρινίου Αιτωλοακαρνανίας τελέστηκε σήμερα το απόγευμα η ακολουθία του μικρού Αποδείπνου και η Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου προς την Υπεραγία Θεοτόκο.
    Την ακολουθία τέλεσε ο Αρχιερατικός Επίτροπος Μακρυνείας της Ι.Μ. Αιτωλίας και Ακαρνανίας και εφημέριος του Ναού π. Σπυρίδων Ιωάννου.Πλήθος κόσμου για μια ακόμη φορά με κατάνυξη και την δέουσα λαμπρότητα που αρμόζει προς την Υπεραγία Θεοτόκο κατέκλυσαν τον Ιερό Ναό προκειμένου με ευλάβεια να συμμετέχουν στην ακολουθία του Ακαθίστου Υμνου.
  Ο Εφημ.ριος του Ναού,  λίγο πριν την απόλυση μίλησε στους πιστούς για το πρόσωπο της Παναγίας αλλά και για τον λόγο που καθιέρωσε η Εκκλησία μας την Ακολουθία αυτή.Και συγκεκριμένα ανεφέρθη για τις μεσιτίες της Υπεραγίας Θεοτόκου στο διαβα της ιστορίας αλλά και ότι Αυτη είναι τὸ γλυκύτερο ὄνομα στὰ χείλη κάθε Χριστιανοῦ, τὸ ὄνομα ποῦ φέρνει δάκρυα χαρᾶς, τὸ ὄνομα ποὺ ἐγκωμιάστηκε ἀπὸ Ἀγγέλους καὶ Ἁγίους, ὑμνήθηκε ἀπὸ ἐγκωμιαστὲς καὶ ὑμνογράφους, τιμήθηκε ἀπὸ διδασκάλους, Ἱεράρχες και ἐξαιρετικὲς προσωπικότητες στὸ πέρασμα του χρόνου.Πόσες καὶ πόσες γενεὲς δέος, σεβασμό, κατάνυξη, συντριβή, ἐλπίδα, ἐν ὥρᾳ θλίψεως καὶ ὀδύνης αὐτὸ τὸ γλυκὺ ὄνομα!Πόσα δάκρυα και πόσα μάτια δακρυσμένα καταφεύγουν στα άγια εικονίσματά της και στις θαυματουργές εικόνες της.Πόσες χιλιάδες τάματα και καντήλια προσφέρονται στην Κυρία των Αγγέλων και να εκφράσουν τον πόνο, το δάκρυ την ελπίδα και την παρηγοριά.
Τοῦτες τὶς ἡμέρες τῆς Ἁγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς,  ἂς ἀτενίσουμε κι ἐμεῖς τὸ γλυκύτατο πρόσωπο τῆς Θεοτόκου μὲ πίστη, ἐλπίδα καὶ αἰσιοδοξία καὶ νὰ ζητήσουμε τὴν σκέπη καὶ τὴν προστασία Της.Τέτοια ἀποστολὴ ἔχει ἡ Παναγία μας, ποὺ βρίσκεται μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς, νὰ μᾶς θεραπεύει τὴ λύπη, νὰ μᾶς ἀνακουφίζει ἀπὸ τὸν πόνο καὶ νὰ εἶναι ὄχι μόνο τῶν «Ἀγγέλων χαρμονή», ἀλλὰ καὶ χαρμονή όλου του κόσμου.








Ιεροί Ναοι και Ιερές Μονές που εορτάζουν σήμερα και αύριο στην Ιερά μας Μητρόπολη


Πανηγυρίζουν σήμερα επί τη εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, οι ομώνυμοι Ιεροί Ναοί που βρίσκονται: στα Όχθια , στη Νέα Αβώρανη Αγρινίου, στο Νεοχώρι, όπως επίσης και το ιερό παρεκκλήσιο της Ευαγελίστριας του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Αγρινίου 
Επίσης εορτάζει και πανηγυρίζει και η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Παραβόλας Αγρινίου

«Ο Υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι»


Ο Κύριος με τους Δώδεκα Αποστόλους Του, αγαπητοί μου αδελφοί, σήμερα ανεβαίνει προς τα Ιεροσόλυμα. Προχωρά μπροστά από τους μαθητές Του, που είναι κυριευμένοι από δέος και Τον ακολουθούν φοβισμένοι. Κι ενώ τους μιλά για τα όσα θα του συμβούν, Τον πλησιάζουν οι Απόστολοι Ιάκωβος και Ιωάννης και Του λένε: «Κύριε, θέλουμε να μας κάμεις την χάρη, σ’ αυτά που θα σου ζητήσουμε.
Όταν θα εγκαταστήσεις την ένδοξη βασιλεία Σου, θα θέλαμε να μας βάλεις να καθίσουμε ο ένας στα δεξιά Σου και ο άλλος στα αριστερά Σου». Κι ο Ιησούς χωρίς καμιά περιστροφή, τους απαντά: «Δεν ξέρετε τι ζητάτε. Μπορείτε να πιείτε από το ποτήρι του πάθους, που θα πιω εγώ ή να βαπτιστείτε με το βάπτισμα με το οποίο θα βαπτιστώ εγώ;» Και οι δύο Απόστολοι απαντούν ότι μπορούν. Όταν όμως ακούν αυτά οι υπόλοιποι Απόστολοι, αρχίζουν ν’ αγανακτούν με τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη. Και τότε απαντά ο Ιησούς ότι «Όποιος θέλει να γίνει μεγάλος ανάμεσά σας θα πρέπει να γίνει υπηρέτης σας και όποιος από σας θέλει να είναι πρώτος, πρέπει να γίνει δούλος όλων. Γιατί ο Υιός του ανθρώπου δεν ήλθε για να Τον υπηρετήσουν, αλλά για να υπηρετήσει και να προσφέρει την ζωή Του λύτρο για όλους. Αυτήν ακριβώς την άγια διακονία του Κυρίου, θα δούμε στη συνέχεια, με σκοπό να εμπνευσθούμε κι εμείς σε ανάλογη συμπεριφορά.
Και πρώτα ας δούμε τι είναι διακονία. Είναι μια λέξη που μέσα στα οκτώ της γράμματα περικλείει μια ολόκληρη ζωή, τη ζωή του Θεάνθρωπου Ιησού. Γιατί αν φέρουμε στο νου μας τα διάφορα περιστατικά της ζωής του Χριστού, από τη Φάτνη μέχρι τη Σταύρωση, θα δούμε ότι όλη η ζωή του Κυρίου, είναι ένα παράδειγμα ταπεινής διακονίας. Από τη στιγμή που καταδέχτηκε κι έγινε άνθρωπος κι έλαβε μορφή δούλου (Φίλιπ. Β΄7), άρχισε και την εκπληκτική ζωή της διακονίας Του. Ήλθε και διακόνησε εμάς τους αμαρτωλούς, που δεν είμαστε άξιοι να θεωρούμαστε ούτε ακόμα και δούλοι Του. Ήλθε κι έγινε δούλος όλων. Κι έζησε ζωή ταπεινή, χωρίς καμιά κοινωνική προβολή και χωρίς πολιτικό και θρησκευτικό αξίωμα. Έμεινε μέχρι τέλους ο άσημος που για τους άρχοντες του Ισραήλ εθεωρείτο σαν ανάξιος λόγου (Ιωάνν. Θ΄29-30). Κι έτσι μας έδειξε τον άλλο δρόμο, το δρόμο της διακονίας, της ταπείνωσης και της αγάπης. Γι’ αυτό και ζητά από όλους μας, αν θέλουμε να γίνουμε κατά Θεόν, πρώτοι και μεγάλοι, να γίνουμε διάκονοι των συνανθρώπων μας και όχι εξουσιαστές τους. Συμπαραστάτες και δούλοι τους, να γίνουμε δηλαδή άνθρωποι ταπεινοφροσύνης.
Γι’ αυτό και στην καθημερινή μας ζωή, πρότυπό μας θα πρέπει να είναι ο Κύριος που εξυπηρέτησε τον άνθρωπο, όσον ουδείς ουδέποτε. Απ’ όπου πέρασε ευεργέτησε και γιάτρεψε, όλους όσους κατατυραννούσε ο διάβολος (Πράξ. Ι΄,38).
Εθεράπευσε ασθενείς και έκαμε κοπιαστικές οδοιπορίες για να φέρει το μήνυμα της ελπίδας και λύτρωσης σ’ αυτούς που δοκίμαζαν τις θλίψεις της ζωής της αμαρτίας. Εδίδαξε και κήρυξε επί πολλές ώρες τον Θείο Λόγο για να εξυπηρετήσει τις πνευματικές ανάγκες του λαού. Έμεινε άγρυπνος και νηστικός ο ίδιος, για να διακονήσει τους άλλους. Κι Εκείνος που εποίησε τις λίμνες και τις πηγές και τις θάλασσες έφτασε στο σημείο να πλύνει τα πόδια των μαθητών Του, ακόμα και τα πόδια αυτού του Ιούδα, που θα Τον πρόδιδε σε λίγο. Τέλος, σήκωσε το βαρύ και ατιμωτικό Σταυρό και πρόσφερε το Σώμα Του για να μας μεταγγίσει τη νέα ζωή, τη ζωή της αγιότητας και της αθανασίας. Εμπνεόμενοι, λοιπόν κι εμείς από τις θεμελιώδεις και κορυφαίες πράξεις του, θα πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να υπηρετούμε και να εξυπηρετούμε τους συνανθρώπους μας, όποιοι και να είναι.
Να ταπεινωνόμαστε και να κουραζόμαστε κι εμείς για χάρη τους, για να τους ανακουφίζουμε στις ανάγκες τους.
Κι ενώ πρόσφερε όλα αυτά στον άνθρωπο ο Κύριος, ποτέ δεν ζήτησε καμιά αναγνώριση της προσφοράς και διακονίας Του αυτής. Γι’ αυτό κι εμείς, όταν πρόκειται να προκύψει ένα καλό, που θα εποικοδομήσει τους περισσότερους θα πρέπει να διαθέτουμε και χρόνο και κόπο και στην ανάγκη να απαρνούμαστε και αυτά τα δικαιώματά μας και αυτό τον εαυτό μας. «Με αγάπη να υπηρετείτε ο ένας τον άλλο» (Γαλ. Ε΄,13), μας συνιστά ο απόστολος Παύλος και να γινόμαστε δούλοι μεταξύ μας. Κι αυτή η δουλεία δεν είναι κάτι που υποτιμά και υποβαθμίζει, αλλά που εξυψώνει, εξαγνίζει και εξαγιάζει τον άνθρωπο. Γιατί γίνεται κατά μίμηση του Χριστού. Εκείνος εταπεινώθη για μας και τόσο πολύ μας αγάπησε, ώστε δεν ήλθε να διακονηθεί, αλλά να μας διακονήσει. Ήλθε κι έγινε διάκονος και δούλος μας.
Και όταν έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του, μας έδωσε μεγάλο παράδειγμα προς μίμηση. Παράδειγμα που μας προτρέπει να γινόμαστε κι εμείς διάκονοι των άλλων. Όποια θέση και όποιο αξίωμα κι αν έχουμε, μπορούμε να γίνουμε διάκονοί τους. Δεν είναι δύσκολο να τους εξυπηρετούμε πρόθυμα και ταπεινά. Να τους διευκολύνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο. Να τους ανακουφίζουμε με πρόθυμη διάθεση. Έτσι, μιμούμαστε πράγματι τον Κύριό μας, που έλεγε στους μαθητές Του ότι «εγώ είμαι σαν τον υπηρέτη ανάμεσά σας» (Λουκ. ΚΒ΄,27).
Πόσο ωραία, πόσο ειρηνική θα ήταν πράγματι η ζωή μας, αν είχαμε όλοι το πνεύμα αυτό της διακονίας. Πόσο ευχάριστη θα ήταν και η πλέον βαριά εργασία αν είχαμε τη συναίσθηση ότι με αυτή εξυπηρετούμε και διακονούμε τους εν Χριστώ αδελφούς μας, αυτούς με τους οποίους μας συνδέει μια πίστη και ένα βάπτισμα (Εφέσ. Δ΄,4). Μια τέτοια διακονία είναι η προσφορά του ευσυνείδητου εκπαιδευτικού που μοχθεί για να μορφώσει αληθινά τους μαθητές του. Διακονία είναι επίσης και η αγάπη και η φροντίδα που δείχνουν τα πρόσωπα που εργάζονται στα νοσοκομεία προς τους πονεμένους αδελφούς μας. Αφορμές για διακονία έχουν ακόμα και όλοι εκείνοι που εργάζονται στην Δημόσια Υπηρεσία γιατί δεν είναι λίγοι αυτοί που περνούν από μπροστά τους και ζητούν τη βοήθεια και εξυπηρέτησή τους.
Αδελφοί μου! Όσοι θέλουμε να γευόμαστε αυτή τη μυστική και απερίγραπτη χαρά, ας αρχίσουμε από τώρα να διακονούμε τους άλλους, μικρούς και μεγάλους. Ας παρακαλούμε δε τον Κύριο, το αιώνιο και απαράμιλλο πρότυπο διακονίας, να μας ενδυναμώνει στις δυσκολίες του ιερού αυτού έργου, για να το φέρουμε πάντοτε εις πέρας προς δόξαν του Θεού και τη σωτηρία μας.

Τὸ τελευταῖο λαδάκι Παναγία μου τὸ βάζω στὸ καντήλι σου! (Μία ἀληθινὴ ἱστορία)


Ἦταν παραμονὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, 24 Μαρτίου τοῦ 1942 καὶ ἤμασταν στὴ Δράμα, στὴν ἰδιαιτέρα μου πατρίδα, ἡ ξένη κατοχὴ ἦταν Βουλγάρικη. Οἱ στερήσεις, οἱ ἀρρώστιες καὶ ἡ πείνα εἶχαν πάρει τρομακτικὲς διαστάσεις καὶ ὁ Θάνατος θέριζε κάθε μέρα μικροὺς καὶ μεγάλους καὶ ἰδιαιτέρως τὰ παιδιά.
Μεταξὺ τῶν συγγενῶν μου εἶχα καὶ μία μακρινὴ θεία, χήρα μὲ πέντε παιδιά. Τὸν ἄνδρα της τὸν εἶχαν σκοτώσει οἱ κατακτητὲς πρὶν ἀπὸ ἔξι μῆνες στὶς σφαγὲς τῆς 29ης Σεπτεμβρίου τοῦ 1941. Ἀπὸ τρόφιμα τῆς εἶχαν ἀπομείνει ἕνα δάκτυλο ἐλαιόλαδο καὶ μία "χούφτα" καλαμποκάλευρο.
Ἐκεῖνο λοιπὸν τὸ ἀπόγευμα, σκέφθηκε ὅτι αὔριο, τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, εἶχε ἔστω καὶ κάτι λίγο γιὰ τροφὴ στὰ παιδιά: ἑκατὸ δράμια ἀλευράκι κι ἕνα δάκτυλο λαδάκι.
Ξαφνικὰ τὰ μάτια της ἔπεσαν πάνω στὸ σβησμένο κανδήλι, πού ἦταν κρεμασμένο μπροστὰ στὸ εἰκονοστάσι. Καὶ τότε μπῆκε στὸ δίλημμα: Τὸ λαδάκι στὰ νηστικὰ παιδιά της, ἢ στὸ εἰκονοστάσι μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ;
Ἀποφασιστικὰ ὅμως ἔκαμε τὸν Σταυρό της καὶ εἶπε στὴν Παναγία: "Παναγία μου! Ἐγὼ θὰ Σοὺ ἀνάψω τὸ καντήλι, γιατί ἡ μέρα πού ξημερώνει εἶναι πολὺ μεγάλη γιὰ τὴν πίστη μας, ἀλλὰ καὶ Σὺ ὅμως ἀνάλαβε νὰ μού θρέψης τὰ παιδιά".
Πῆρε τὸ λιγοστὸ λαδάκι καὶ μ' αὐτὸ ἄναψε τὸ καντήλι τῆς Παναγίας. Τὸ ἱλαρό του φῶς φώτισε τὸ φτωχικὸ σπίτι καὶ ἡ καρδιὰ της γέμισε ἀπὸ γαλήνη. Αὐτὸ τοὺς συνόδευσε στὴ...
βραδινή τους προσευχὴ καὶ στὸν ὕπνο τους ὅλο ἐκεῖνο τὸ ἀξέχαστο βράδυ.
Τὴν ἄλλη μέρα, μετὰ τὴ Θεία Λειτουργία, ἡ θεία μου ἄνοιξε τὸ ντουλάπι, γιὰ νὰ πάρει τὸ λιγοστὸ ἀλεύρι, καὶ ἔμεινε ἄφωνη. Τί βλέπει; Τὸ "λαδερὸ" γεμάτο λάδι μέχρι πάνω, καὶ δύο σακοῦλες γεμάτες ἀλεύρι καὶ μακαρόνια!...
Σταυροκοπήθηκε ἡ γυναίκα πολλὲς φορές, δοξάζοντας καὶ εὐχαριστώντας τὸν Θεὸ καὶ τὴν Παναγία γιὰ τὸ μεγάλο θαῦμα, ἀλλὰ δὲν εἶπε σὲ κανένα τίποτα. Γιὰ δύο χρόνια οὔτε τὸ λάδι ἄδειαζε ἀπὸ τὸ μπουκάλι, οὔτε καὶ τὸ ἀλεύρι "σώθηκε" ποτέ, παρὰ τὴν καθημερινή τους χρήση γιὰ ἔξι στόματα, γιὰ ἀνταλλαγὴ μὲ ἄλλα τρόφιμα καὶ γιὰ κρυφὴ ἐλεημοσύνη. Ἄλλα καὶ τὸ κανδήλι παρέμεινε ἀπὸ τότε μέρα - νύχτα ἀναμμένο, μαρτυρώντας μὲ τὸ ἄσβεστο φῶς του τὴ ζωντανὴ πίστη αὐτῆς τῆς εὐλογημένης γυναίκας.

Μακρυγιάννης:''Κι' αυτείνη η πατρίδα δεν λευτερώθη με παραμύθια, λευτερώθη μ'αίματα και θυσίες..."

Κι όσα σημειώνω τα σημειώνω γιατί δεν υποφέρνω να βλέπω το άδικο να πνίγει το δίκιο. Για κείνο έμαθα γράμματα στα γεράματα και κάνω αυτό το γράψιμο το απελέκητο, ότι δεν είχα τον τρόπον όντας παιδί να σπουδάξω: ήμουν φτωχός κι έκανα τον υπηρέτη και τιμάρευα άλογα, άλλες πλήθος δουλειές έκανα, να βγάλω το πατρικό μου χρέος που μας χρέωσαν oι χαραμήδες,και να ζήσω κι εγώ σε τούτη την κοινωνία,όσο έχω ταμανέτι του Θεού στο σώμα μου.Κι αφού ο Θεός θέλησε να κάμει νεκρανάσταση στην Πατρίδα μου, να τη λευτερώσει από την τυραγνία των Τούρκων,αξίωσε κι εμένα να δουλέψω κατά δύναμη, λιγότερον από τον χερότερο πατριώτη μου Έλληνα.Γράφουν σοφοί άντρες πολλοί, γράφουν τυπογράφοι ντόπιοι,και ξένοι διαβασμένοι για την Ελλάδα.
Ένα πράμα μόνο με παρακίνησε κι εμένα να γράψω: ότι τούτη την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί, και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι.Όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί να τη φυλάμε κι όλοι μαζί, και να μη λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ», ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»;Οταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε στο «εμείς» κι όχι στο «εγώ».Και στο εξής να μάθομε γνώση, αν θέλομε να φκιάσομε χωριό να ζήσομε όλοι μαζί.
Έγραψα γυμνή την αλήθεια, να ιδούνε όλοι οι Έλληνες ν αγωνίζονται για την πατρίδα τους, για τη θρησκεία τους· να ιδούνε και τα παιδιά μου και να λένε:
«Έχομε αγώνες πατρικούς, έχομε θυσίες -αν είναι αγώνες και θυσίες-. Και να μπαίνουν σε φιλοτιμία και να εργάζονται στο καλό της πατρίδας τους, της θρησκείας τους και της κοινωνίας- ότι θα είναι καλά δικά τους...

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Σε σας μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, που εμείς ελευθερώσαμε

...Όταν αποφασίσαμεν να κάμωμεν την επανάσταση, δεν εσυλλογιστήκαμε τότε ούτε πόσοι είμαστε,ούτε πως δεν έχομεν άρματα,ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις,ούτε κανένας μας είπε, πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιτοκάραβα βατσέλα;Αλλά ως μία βροχή έπεσεν σ’ όλους η επιθυμία της ελευθερίας μας και όλοι, και οι κληρικοί και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι συμφωνήσαμεν σ’αυτό το σκοπόκαι κάναμεν την επανάσταση.
Στον πρώτο χρόνον είχαμεν μεγάλη ομόνοιαν και όλοι τρέχαμε σύμφωνοι.Ο ένας πήγαινε στον πόλεμο, ο αδελφός του έφερνε ξύλα, η γυναίκα του εζύμωνε, το παιδί του εκουβαλούσε ψωμί και μπαρουτόβολα στο στρατόπεδο κι αν αυτή ομόνοια βαστούσε ακόμη δυο χρόνους, ηθέλαμεν κυριεύσει και την Θεσσαλίαν και την Μακεδονίαν και ίσως φτάναμε κι ως την Κωνσταντινούπολη.Τόσο τρομάξαμε τους Τούρκους, οπού άκουαν Έλληνα και φεύγαν χίλια μίλια μακριά.Εκατόν Έλληνες έβαζαν πέντε χιλιάδες εμπρός κι ένα καράβι μια αρμάδα.Αλλά δεν εβάσταξε.Ήρθαν μερικοί και θέλησαν να γενούν μπαρμπέρηδες στου κασίδη το κεφάλι.Μας πονούσε το μπαρμπέρισμά τους μα τι να κάνουμε;Από τότε άρχισε η διχόνοια και χάθηκε η πρώτη προθυμία κι ομόνοια.Κι όταν έλεγες του Κώστα να δώσει χρήματα διά τας ανάγκας του έθνους, ή να πάει στον πόλεμο, τούτος πρόβαλλε το Γιάννη.
αι μ’αυτό τον τρόπο κανείς δεν ήθελε να συντράμει, μήτε να πολεμήσει.Και τούτο έγινε επειδή δεν είχαμε έναν αρχηγό και μια κεφαλή,μα ένας έμπαινε πρόεδρος έξι μήνες, σηκωνόταν ο άλλος και τον έριχνε και καθόταν αυτός άλλους τόσους.Κι έτσι ο ένας ήθελε τούτο κι ο άλλος τούτο.Ίσως όλοι θέλαμε το καλό, πλην καθένας κατά τη γνώμη του. Όταν προστάζουνε πολλοί, ποτέ το σπίτι δεν κτίζεται ούτε τελειώνει.Ο ένας λέει ότι η πόρτα πρέπει να βλέπει στο ανατολικό μέρος, ο άλλος στο αντικρυνό κι ο άλλος στο βοριά, σαν να ήταν το σπίτι στον αραμπά και να γυρίζει καθώς λέγει ο καθένας.Με τούτον τον τρόπο δεν κτίζεται ποτέ το σπίτι, αλλά πρέπει να είναι αρχιτέκτονας, οπού να προστάζει πώς θα γίνει.Παρομοίως κι εμείς χρειαζόμαστε έναν αρχηγό κι έναν αρχιτέκτονα, όστις να προστάζει κι οι άλλοι να υπακούνε και ν’ ακολουθάνε.Αλλά επειδή είμαστε σε τέτοια κατάσταση, εξαιτίας της διχόνοιάς μας,έπεσε η Τουρκιά πάνω μας και κοντέψαμε να χαθούμε και στους στερνούς επτά χρόνους δεν κατορθώσαμε μεγάλα πράγματα.Σ’αυτή την κατάσταση έρχεται ο βασιλιάς, τα πράματα ησυχάζουν και το εμπόριο κι η γεωργία κι οι τέχνες αρχίζουν να προοδεύουν και μάλιστα η παιδεία.Αυτή η μάθηση θα μας αυξήσει και θα μας ευτυχήσει.Αλλά για να αυξήσουμε, χρειάζεται κι η στερέωση της πολιτείας μας, που γίνεται με την καλλιέργεια και με την υποστήριξη του θρόνου.πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και να τη στεριώσετε, γιατί σαν πιάσαμε τ’ άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως κι ύστερα υπέρ πατρίδος.Όλα τα έθνη του κόσμου έχουν και φυλάνε μια θρησκεία.
Να μην έχετε πολυτέλεια, να μην πηγαίνετε στους καφενέδες και στα μπιλιάρδα.Να δοθήτε στις σπουδές σας και καλύτερα να κοπιάσετε λίγο, δυο και τρεις χρόνους και να ζήσετε λεύτεροι στο υπόλοιπο της ζωής σας, παρά να περάσετε τέσσερις-πέντε χρόνους τη νεότητά σας και να μείνετε αγράμματοι,να σκλαβωθείτε στα γεράματά σας.Ν’ακούτε τις συμβουλές των δασκάλων και γεροντοτέρων και κατά την παροιμία «μύρια ήξευρε και χίλια μάθαινε».Η προκοπή σας και η μάθησή σας να μη γενεί σκεπάρνι μόνο για το άτομό σας, μα να κοιτάζει το καλό της κοινότητας, γιατί μέσα στο καλό αυτό βρίσκεται και το δικό σας.Εγώ, παιδιά μου, κατά κακή μου τύχη, εξαιτίας των περιστάσεων,έμεινα αγράμματος και διά τούτο σας ζητώ συγχώρεση γιατί δεν μιλάω καθώς οι δάσκαλοί σας.Σας είπα όσα ο ίδιος είδα, άκουσα και γνώρισα για να ωφεληθήτε απ’τα περασμένα κι απ’ τα κακά αποτελέσματα της διχόνοιας,που να την αποστρέφεστε και να έχετε ομόνοια.Εμάς μη μας τηράτε πια.Το έργο μας κι ο καιρός μας πέρασε κι οι μέρες της γενιάς που σας άνοιξε το δρόμο, θέλουν σε λίγο περάσει.
Σε σας μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο που μεις λευτερώσαμε

Οι ολίγοι θυσιάστηκαν για τους πολλούς, του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου

25 Μαρτίου 1821.Μεσολογγίτες και Μεσολογγίτισσες,Έλληνες και Φιλέλληνες,η αποψινή συγκλονιστική βραδιά μετέχει και του θρύλου και του θρήνου.Aπόψε η ιστορία κυοφορεί ιερούς και μεγάλους πόθους απέναντι στους οποίους,εδώ μπροστά στον ιερό Τύμβο,με προσοχή, με σεβασμό και τιμή και με προσευχή στεκόμαστε όλοι.Αισθάνομαι αδύνατες τις δυνάμεις μου να αναλύσω, στην αγάπη σας, απόψε τα του θρύλου που είναι συνυφασμένος με την ιστορία της Εξόδου, αλλά και δεν θέλω κατ’ ουδένα τρόπο να ηγηθώ του θρήνου για όσα συνέβησαν σε βάρος των προγόνωνμας εκείνη την ιστορική βραδιά της Εξόδου.Γι’ αυτό και θα περιοριστώ, με την άδειά σας, με πολύ αγάπη,να επισημάνω δυό - τρεις σκέψεις που έχω,ις οποίες θέλω να κοινοποιήσω σε όλους σας.
Η πρώτη μου σκέψη είναι ότι, όπως στην Αρχαία Ελλάδα και στην ιστορία της, σημάδεψε την ιστορική της πορεία η μεγάλη εκείνη εποποιία, θα έλεγα, στις Θερμοπύλες, έτσι και στην Νεότερη Ελλάδα σηματοδότησε την ιστορική μας πορεία η Έξοδος του Μεσολογγίου.Και οι δυό αυτές επέτειοι ήταν, θα έλεγα, ταυτόσημες, γιατί και στις δυό αυτές κάποιοι λίγοι ετόλμησαν να τα βάλουν με τους πολλούς, κάποιοι γενναίοι ετόλμησαν να υψώσουν το ανάστημά τους εμπρός σε υπέρτερες δυνάμεις και με τον τρόπο αυτό μπήκαν μέσα στην αθανασία.Μια δεύτερη σκέψη μου είναι ότι, όπως τότε, έτσι και στην Έξοδο, οι ολίγοι θυσιάστηκαν για τους πολλούς και θέλησαν να μην αφήσουν τους Ασιάτες βαρβάρους να περάσουν εδώ στην πατρίδα.
Και αυτοί που ήσαν εδώ έπρεπε να την εγκαταλείψουνγια να ξαναβρεί η Ελλάδα την ελευθερία που της ανήκε.Έτσι συμβαίνει πάντοτε, λίγοι θυσιάζονται χάριν των πολλών και εμείς οι Έλληνες έχουμε συνηθίσει, αυτή είναι η παράδοσή μας, αυτή είναι η ιστορία μας, χωρίς να το σκεφτόμαστε, με αποκοτιές θα έλεγα, να θυσιαζόμαστε πάντοτε εμείς οι λίγοι για τους πολλούς και αυτό να το θεωρούμε τίτλο τιμής μας.Μια τρίτη σκέψη μου είναι ότι τότε οι Εξοδίτες, οι άνθρωποι που με ελάχιστες σωματικές και βιολογικές δυνάμεις απεφάσισαν την ηρωική έξοδο από τούτη εδώ την μικρή χώρα.Εκείνο το οποίο έκαμαν ήταν η αντίσταση, η αντίσταση η οποία τους οδήγησε σε απονενοημένο διάβημα.Η αντίσταση όμως η οποία απετέλεσε ένα φωτεινό ορόσημο για την μετέπειτα ιστορία μας, εμπλούτισε την πνευματική μας φαρέτρα, και αυτή η αντίσταση απέναντι στο ποικίλο κακό έγινε για όλους εμάς μια πηγή εμπνεύσεως, κάτι το οποίο διαχρονικά το έχουμε όλοι μας ανάγκη.
Μια τέταρτη σκέψη μου, προτελευταία, είναι ότι αυτή την αντίσταση που έδειξαν εκείνοι οφείλουμε σήμερα και όλοι εμείς να δείχνουμε για κάθε μορφή του κακού και της διαφθοράς, για κάθε τι το οποίο έρχεται πραγματικά να αφαιρέσει τη γνησιότητα από την καθημερινή μας ζωή.Η ευτέλεια της κοινωνικής και της δημόσιας ζωής είναι κάτι που απαιτεί από όλους μας αντίσταση, μια αντίσταση η οποία θα φανεί όχι με τα αιτήματα της διόρθωσης των άλλων, αλλά με την ιδίκη μας πνευματική, πρώτα απ’ όλα, διόρθωση, γιατί αν αυτή η διόρθωση δεν αρχίσει από μας δεν πρόκειται ποτέ να αρχίσει από κανέναν.Σήμερα, που οι λέξεις χάνουν την αξία και τη σημασία τους, όλοι έχουμε ανάγκη να επιζήσουμε και η ουσιαστική μας επιβίωση εξαρτάται από το αν θα υποταχθούμεστις προστακτικές της εποχής μας και των μεγάλων και ισχυρών δυνάμεων,που επιβάλλουν εις τους μικρούς λαούς τις θελήσεις των, έστω και αν αυτές κείνται μακριά από την δικαιοσύνη και την αλήθεια, η αντίθετα θα υψώσομε τη σημαίατης αντίστασης για να φανούμε πως είμαστε γνήσια παιδίαεκείνων των αείμνηστων προγόνων,οι οποίοι και όρισαν ποιά είναι η αληθινή ζωή και πως πρέπει να ζούνε οι άνθρωποι.
«Εις το όνομα της Αγία και Ομοουσίου Τριάδος».Έτσι πίστευαν οι αγωνιστές και με αυτή την πίστη προχώρησαν μπροστά,γιατί άνθρωποι που δεν πιστεύουν, άνθρωποι, οι οποίοι δεν είναι σε συνάφειαμε τις λαϊκές μάζες, με τις μάζες του λαού μας, δεν τα καταλαβαίνουν αυτά και νομίζουν ότι είναι οπισθοδρομικότητες.Αυτά όμως είναι τα ζώπυρα του έθνους, επάνω σε αυτά στηρίξαμε την ελευθερία μας και αυτά πρέπει να τα τιμήσουμε, γιατί αν τα εγκαταλείψουμε τότε θα χαθούμε.
Οι ελίτ πολλές φορές των κοινωνιών ευρίσκονται σε διάσταση με τις κοινωνικές μάζες. Οι κοινωνικές μάζες είμαστε όλοι εμείς εδώ πέρα, όλοι εμείς που γονατίζουμε μυστικά, μπροστά στον ιερό αυτό Τύμβο,για να δώσουμε όχι μόνο τιμή στους νεκρούς, αλλά για να επαναλάβουμε τους όρκους μας, ότι πιστεύουμε σε Θεό, ότι αγαπάμε την Πατρίδα, ότι πίσω από όλα αυτά βρίσκεται η αληθινή μας ελευθερία, η αληθινή μας πρόοδος και η αληθινή μας ευτυχία.