Θεοφάνεια, η παρουσία της Αγίας Τριάδος

Σήμερον η κτίσις φωτίζεται, σήμερον τα πάντα ευφραίνονται, τα ουράνια και τα επίγεια».
Σήμερα, ο αναμάρτητος σπεύδει να βαπτισθεί, ο Δεσπότης ζητεί ο δούλος του να του γίνει βαπτιστής, «ο αναβαλλόμενος φως ως ιμάτιον» περιβάλλεται «ρείθρα τού Ιορδάνου».
Κατεβαίνει ο Ιησούς στον Ιορδάνη κι εκείνος στρέφεται προς τα πίσω «ευθύς ανεβαίνει από του ύδατος» γιατί δεν έχει αμαρτίες να εξομολογηθεί. Οι ουρανοί σχίζονται και το άγιο Πνεύμα κατεβαίνει στην κεφαλή του Λυτρωτή ενώ ταυτόχρονα η παντοκρατορική φωνή ακούγεται από τον ουρανό να λέγει: «ούτος εστίν ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω ηυδόκησα».
Δικαιολογημένα όμως προβάλλεται το ερώτημα: Γιατί ο Χριστός, αφού ήταν αναμάρτητος βαπτίστηκε;

Επτά είναι, οι σκοποί, τους οποίους επεδίωκε ο Χριστός με τη βάπτιση του.

• Ο πρώτος: Βαπτίστηκε ο Χριστός για να καθαρίσει την ανθρώπινη φύση που ολόκληρη την είχε φορέσει με τη σάρκα Του, την «εκ Μαρίας της Παρθένoυ». «Ο μεν γαρ Χριστός αυτοκάθαρσις ην και ουκ εδείτο καθάρσεως, άλλα σοι-δηλαδή προς χάριν όλων των ανθρώπωνκαθαίρεται» λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος και ο ιερός Υμνογράφος επαναλαμβάνει «καθαρσίων δε ως Θεός μη δεομένος τω πεσόντι καθαίρεται εν τω Ιορδάνη».
• Ο δεύτερος: Βαπτίστηκε ο Χριστός για να συντρίψει τη δύναμη των δαιμόνων και του αρχηγού τους, πράγμα που έγινε βέβαια σύμφωνα με το Δαυϊτικό λόγιο: «Συ συνέτριψας τας κεφαλάς των δρακόντων επί του ύδατος, συ συνέθλασας την κεφαλήν τού δράκοντος». Υπέροχα ερμηνεύει την αλήθεια αυτή η βυζαντινή αγιογραφία: Παρουσιάζει δηλαδή το Χριστό μέσα στα νερά του Ιορδάνη και κάτω από τα νερά δεμένους με αλυσίδες τους δαίμονες με μορφή ανθρώπινη και ψαλίδες του κάβουρα στο κεφάλι.
• Ο τρίτος: Βαπτίστηκε ο Χριστός για να καταχώσει την αμαρτία κάτω από τα νερά και για να θάψει το νεκρό από την αμαρτία άνθρωπο μέσα σ’ αυτά, ώστε μόνο το καλό να επικρατεί και μόνον ο ανακαινισμένος άνθρωπος να ευδοκιμεί. Στον κατακλυσμό του Νώε ετάφησαν οι άνθρωποι «υπό τα ύδατα» αλλά στο δεύτερο κατακλυσμό, στη Βάπτιση δηλαδή τού Χριστού ετάφησαν οι αμαρτίες των ανθρώπων κάτω απ’ αυτά.
• Ο τέταρτος: Βαπτίστηκε ο Χριστός για να αγιάσει τον Bαπτιστή. Γι’ αυτό και ο Βαπτιστής είναι ο μεγαλύτερος προφήτης και ο «μείζων εν γεννητοίς γυναικών», κατά τον Ευαγγελιστή, γιατί αξιώθηκε να βαπτίσει τον Κύριο Ιησού και αντί να μεταδώσει αυτός χάρη και ευλογία στο βαπτιζόμενο, αξιώθηκε να λάβει αυτός αγιότητα από τον βαπτισθέντα.
• Ο πέμπτος: Βαπτίστηκε ο Χριστός για να εκπληρώσει το Νόμο, για να τηρήσει δηλαδή κι’ εκείνος τα εντάλματα του Πατέρα Του μέχρι κεραίας. Αυτό εξ άλλου είπε και στον Πρόδρομο όταν εκείνος δίσταζε να τον βαπτίσει «άφες άρτι, ούτω γάρ πρέπον ημίν εστί πληρώσαι πάσαν δικαιοσύνην».
• Ο έκτος: Βαπτίστηκε ο Χριστός για να φανερώσει στον Πρόδρομο και Βαπτιστή και σ’ όλους όσοι θα παρευρισκόταν εκεί το μυστήριο της Αγίας Τριάδος, για να αποκαλύψει δηλαδή την μία θεότητα με τις τρεις της Υποστάσεις, τον Πατέρα στον ουρανό «βοώντα και λέγοντα» «ούτός εστίν ο υιός μου ο αγαπητός εν ω ηυδόκησα», το άγιο Πνεύμα «εν είδει περιστεράς κατερχόμενον και μένον επ’ αυτόν» και τον Υιό και Λόγο τού Θεού βαπτιζόμενο στον ιερό ποταμό. Πολύ όμορφα ο άγιος Κοσμάς ο Μελωδός αναφέρεται στην εμφάνιση, κατά τη Βάπτιση, της Αγίας Τριάδος « Τριάδος η φανέρωσις, λέγει, εν Ιορδάνη γέγονεν, αύτη γάρ υπέρθεος φύσις ο Πατήρ εφώνησεν ούτος ο βαπτιζόμενος Υιός ο αγαπητός μου το Πνεύμα το άγιον συμπαρήν τω ομοίω ον ευλογούσι λαοί, και υπερυψούσιν εις πάντας τους αιώνας».
• Ο έβδομος: Bαπτίστηκε ο Χριστός, για να γίνει το πρότυπο το ιδικό μας, για να μάς υποδείξει δηλαδή ότι πρέπει κι’ εμείς να βαπτιζόμαστε, αλλά όχι το βάπτισμα του Ιωάννη του Βαπτιστή, που ήταν βάπτισμα μετανοίας, αλλά το βάπτισμα του Χριστού που είναι βάπτισμα «αφέσεως αμαρτιών», βάπτισμα «ύδατος και πνεύματος». Εξ’ άλλου ο ίδιος ο Χριστός είπε ότι «εάν μη τις γεννηθεί εξ ύδατος και πνεύματος ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν των ουρανών», και πολύ δικαιολογημένα γιατί κατά τον σοφό Κλήμη: «Βαπτιζόμενοι, φωτιζόμεθα φωτιζόμενοι υιοθετούμεθα υιοθετούμενοι τελειούμεθα, τελειούμενοι απαθανατιζόμεθα».

Ώστε λοιπόν επτά ήταν οι σκοποί που επεδίωκε ο Χριστός με το Βάπτισμα. Ας τους ακούσομε και πάλι όπως συνοπτικά τους εκθέτει ο κλασσικός δογματικός της Εκκλησίας μας, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: «Βαπτίζεται δε ο Χριστός, ουχ ως αυτός χρήζων καθάρσεως, αλλά την εμήν οικειούμενος κάθαρσιν, ίνα συντρίψη τας κεφαλάς των δρακόντων επί του υδατος, ίνα κλύση την αμαρτίαν και πάντα τον παλαιόν Αδάμ ενθάψη τω ύδατι, ίνα αγιάση τον Βαπτιστήν, ίνα πληρώση τον νόμον, ίνα το της Τριάδος αποκαλύψη μυστήριον, ίνα τύπος και υπογραμμός ημίν προς το βαπτίζεσθαι γένηται».
Και βέβαια βαπτιστήκαμε κι’ εμείς στο όνομα της Αγίας Τριάδος και απαλλαχθήκαμε από το προπατορικό αμάρτημα και τις προσωπικές μας αμαρτίες. Αλλ’ αλίμονο! Όλοι μας μολύναμε τον πάλλευκο χιτώνα της ψυχής μας, πέσαμε στην αμαρτία, χάσαμε τη χάρη τού αγίου Πνεύματος και περιπέσαμε στη δυστυχία. Γι’ αυτό κλαίμε τις αμαρτίες μας.
Ας τις εξομολογούμεθα στον πνευματικό μας και να είμαστε βέβαιοι ότι τα δάκρυά μας θα μεταστραφούν σε χαρά και η ευτυχία θα πλημμυρίσει τις ψυχές μας και μάλιστα σήμερα που «η κτίσις φωτίζεται και τα πάντα ευφραίνονται, τα ουράνια άμα και τα επίγεια».