Θεομητορικό οδοιπορικό στους Ναούς και στα Μοναστήρια της Βασιλεύουσας

Πἀναγία Χαλκοπρατείων

Ὁ ναὸς τῆς Παναγίας Χαλκοπρατείων βρισκόταν σὲ μικρὴ ἀπόσταση ἀπὸ τὸ ναὸ τῆς Ἁγίας Σοφίας.

Γιὰ τὴν ἀνέγερση τοῦ ναοῦ ἄλλοι λένε ὅτι ἄρχισε νὰ κτίζεται ἀπὸ τὴν Πουλχερία καὶ ὁλοκληρώθηκε ἐπὶ Λέοντος Ἃ (457-474) καὶ ἄλλοι ἴσχυριζονται ὅτι ἔγινε ἐπὶ Θεοδοσίου Β (408-450). Στὸ ναὸ φυλασσόταν ἡ Ἁγία Ζώνη τῆς Θεοτόκου καὶ ἐκεῖ στεγάσθηκε κατὰ τὸ ἔτος 532, γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα, ἡ ἕδρα τοῦ Πατριαρχείου μετὰ τὴν πυρκαϊὰ τῆς Ἁγίας Σοφίας.

Πἀναγία Ἀχειροποίητος

Ἡ Μονὴ τῆς Ἀχειροποιήτου ἦταν ἡ πλέον περίφημη Μονὴ τῆς Κωνσταντινούπολης, ἀφιερωμένη στὴν Παναγία. Κατὰ τὴν παράδοση ἱδρύθηκε ἀπὸ τὸν Μέγα Κωνσταντῖνο διὰ τοῦ Μοναχοῦ Ἀβραμίου . Γι' αὐτὸ λεγόταν καὶ Μονὴ τῶν Ἀβρααμιτῶν . Ἡ Μονὴ πῆρε τὸ ὄνομα Ἀχειροποίητος,γιατί ἐκεῖ φυλασσόταν εἰκόνα τῆς θεοτόκου ἡ ὁποία δὲν ζωγραφίστηκε μὲ ἀνθρώπινο χέρι. Ἡ ἴδια ἡ Παναγία ἀποτύπωσε κατὰ θαυματουργικὸ τρόπο τὴν μορφή της στὴν εἰκόνα .

Πἀναγία τῶν Ὁδηγῶν

Ἤτνα μοναστικὸ κέντρο κοντὰ στὰ ἀνάκτορα τῶν Μαγγάνων. Ὀνομάζεται Μονὴ τῶν Ὁδηγῶν , γιατί ἀπ ' ἐδῶ οἱ Μοναχοὶ ὁδηγοῦσαν τοὺς τυφλοὺς στὸ παρακείμενο θαυματουργὸ ἁγίασμα . Στὸ μοναστηριακὸ αὐτὸ συγκρότημα ὑπῆρχε ἀπὸ τὸν 5ο αἰώνα ναὸς ἀφιερωμένος στὴν Παναγία. Ἡ αὐτοκράτειρα Πουλχερία χάρισε στὴ Μονὴ καὶ θαυματουργῆ εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία εἶχε ἱστορηθεῖ ἀπὸ τὸν Εὐαγγελιστὴ Λουκᾶ καὶ μεταφέρθηκε ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια στὴν Κωνσταντινούπολη. Κατὰ τὴν ἅλωση τῆς Πόλης καταστράφηκε.

Ιἐρὰ Μονὴ τῆς Κεχαριτωμένης

Ἱδρύθηκε ἀπὸ τὴν Αὐτοκράτειρα Εἰρήνη , σύζυγο τοῦ Ἀλεξίου καὶ μητέρα τοῦ Ἰωάννου Β Κομνηνοῦ . Μέσα στὸ μοναστήρι ὑπῆρχαν διάφορα φιλανθρωπικὰ οἰκήματα καὶ ἡ ἐλεημοσύνη πρὸς τοὺς πτωχοὺς ἀποτελοῦσε καθημερινὸ ἔργο .

Ιἐρὰ Μονὴ τῆς Θεοτόκου Εὐεργέτιδος

Ἡ Μονὴ βρισκόταν στὰ δυτικά της Πόλης. Παρεῖχε δὲ στέγη, τροφή, ἐνδύματα καὶ ὑποδήματα στοοὺς πτωχοὺς καὶ στοὺς ἀσθενεῖς .

Πἀναγία ἡ Παντάνασσα

Ἡ Μονὴ τῆς Παντανάσσης , κτίσμα τοῦ 12ου αἰῶνος , βρισκόταν βόρεια τῆς Μονῆς τῶν Ὁδηγῶν . Ἄρχιζε νὰ κτίζεται ἀπὸ τὴν αὐτοκράτειρα Ξένη, χήρα του μανουὴλ Κομνηνοῦ (1143-1180). Μετὰ τὸ θάνατό της συνέχισε τὸ ἔργο ὁ Ἰσαὰκ Ἄγγελος (1185-1195).

Πἀναγία Βεφὰ

Ἡ Παναγία Βεφὰ εἶναι ὑπόγειος Ναὸς ἐπ ' ὀνόματι τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου. Βρίσκεται ἀπέναντι ἀπὸ τὴ Μονὴ τοῦ Παντοκράτορος καὶ ὀνομάζεται Παναγία τοῦ Βεφᾶ , γιατί παλαιότερα κατοικοῦσε ἐκεῖ ὁ φημισμένος τοῦρκος μουσικὸς Vefa .  Ὁ Ναὸς αὐτὸς καταστράφηκε μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Πόλης. Ἀργότερα κτίσθηκε ἄλλος ναὸς ποὺ μὲ τὸ ἁγίασμα παραδόθηκε στὴν Μακεδονικὴ Φιλεκπαιδευτικὴ Ἀδελφότητα τῆς Πόλης. Ἐπισκευάσθηε μετὰ τὶς καταστροφὲς τοῦ 1955 καὶ σήμερα λειτουργεῖ ὁ Ναὸς καὶ τὸ ἁγίασμα ὡς προσκύνημα.

Πἀναγία τῆς Ἐλπίδας

Ὁ Ναὸς τῆς Παναγίας τῆς Ἐλπίδας , ποὺ ἔκτισε ὁ Πατριάρχης Διονύσιος ὁ Δ ὁ Μουσελίμης στὰ 1865 πάνω σὲ ὁμώνυμο Ναὸ ἐρειπωμένο , εἶναι σήμερα ἕνα ἀπὸ τὰ λαμπρότερα κτίσματα τοῦ 17ου αἰῶνος στὴν Πόλη.

Πἀναγία ἡ Παραμυθιώτισσα

Εἶναι ἡ Παναγία τῶν Παλατιῶν , ὅπου ἐγκαταστάθηκε τὸ Πατριαρχεῖο μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσή του ἀπὸ τὴν Παναγία Παμμακάριστο (1587). Σήμερα σώζονται μόνο λίγα ἐρείπια .

Πἀναγία Περίβλεπτος

Ἦταν ἀπὸ τὰ λαμπρότερα μοναστηριακὰ συγκροτήματα τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Βρισκόταν στὴ συνοικία Ψωμαθίων , ὅπου σήμερα βρίσκεται ὁ ναὸς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τῶν Ἀρμενίων . Ὁ μεγαλύτερος ναός, ἀφιερωμένος στὴν Παναγία Περίβλεπτο, κτίσθηκε μὲ φροντίδα τοῦ αὐτοκράτορα Ρωμανοῦ Γ Ἀργυροῦ (1028-1034). Ἡ Μονὴ διαλύθηκε ἀπὸ τοὺς Σταυροφόρους. Μετὰ τὴν ἀνάκτηση τῆς Πόλης ἔγινε καὶ πάλι ὀρθόδοξη Μονὴ καὶ ἀνακαινίστηκε ἀπὸ τὸν Μιχαὴλ Η. Καταστράφηκε ὁλοσχερῶς κατὰ τὴν ἅλωση .

Πηγή: Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος