Περί του αβάτου του Αγίου Όρους

Επειδή για τρίτη φορά μέσα στο χρονικό διάστημα 2003- 2009 ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προέτεινε πρόσφατα μεταξύ άλλων και την κατάργηση της απαγορεύσεως εισόδου γυναικών, δηλ. του λεγομένου «αβάτου» του Αγίου Όρους, η Ιερά Κοινότης Αγίου Όρους Άθω θεωρεί καθήκον της να υπογραμμίση προς κάθε ενδιαφερόμενο τα εξής:

• 1. Το «άβατον» της χερσονήσου του Αγίου Όρους, όπως θεσπίστηκε τον Ι΄ αιώνα και έχει έκτοτε επικυρωθή από όλη την διάδοχη πολιτειακή νομοθεσία (ακόμη και την οθωμανική), αποτελεί ουσιώδες γνώρισμα του Αγιορειτικού Μοναχισμού.
• 2. Το μοναστηριακόν «άβατον», δηλ. η απαγόρευση εισόδου και διαμονής ανδρών σε γυναικεία μονή και γυναικών σε ανδρική μονή, είναι πανάρχαιος θεσμός, απορρέει από αυτή την ίδια την ουσία του μοναχισμού, απαντά ήδη στους κανόνες των Μ. Αντωνίου, Αγ. Παχωμίου και Μ. Βασιλείου (Δ΄ αι.), καθιερώνεται από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό (539), την Πενθέκτη (692) και την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο (787), υιοθετείται από τα περισσότερα μοναστηριακά «τυπικά» και εφαρμόζεται μέχρι σήμερα από πάμπολλα μοναστήρια σε όλο τον χριστιανικό κόσμο. Το εντυπωσιακό της περιπτώσεως του Αγίου Όρους έγκειται στο γεγονός ότι αυτός ο κανόνας του «αβάτου» εφαρμόζεται ομαδικά από είκοσι όμορες μονές με κοινή διοικητική οργάνωση, πάνω σε μία χερσόνησο πολύ ευδιάκριτη στον γεωγραφικό χάρτη, επεκτεινόμενο έτσι πάνω σε ολόκληρη την χερσόνησο, καθώς αυτή διέπεται από ειδικό καθεστώς αυτοδιοικήσεως. Επίσης το ότι αυτή η ομαδική τήρηση του « αβάτου» έχει περιβληθή από την Ελληνική Πολιτεία με ηυξημένο νομικό κύρος, για λόγους ιστορικούς, θρησκευτικούς και πολιτιστικούς. 'Aλλωστε το «άβατον» αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του Αγίου Όρους, που θεμελιώνεται τόσο στο αυτοδιοίκητό του όσο και στις προστατευόμενες από το εθνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο θεμελιώδεις αρχές της θρησκευτικής ελευθερίας και της προστασίας της ιδιοκτησίας και του ιδιωτικού ασύλου.
• 3. Τυχόν απόπειρα καταργήσεως αυτού του συγκεκριμένου « αβάτου» εκ μέρους της οποιασδήποτε κρατικής η υπερκρατικής κοσμικής εξουσίας θα σήμαινε την απαρχή διωγμού κατά του Αγιορειτικού αλλά και του εν γένει Ορθοδόξου Μοναχισμού. Το Άγιον Όρος δηλώνει σύσσωμο ότι ουδέποτε θα αποδεχθή κάτι τέτοιο, ακόμη και αν χρειασθή να υποβληθή σε πολλούς κόπους και αγώνες.
• 4. Η Ιερά Κοινότης Αγίου Όρους Άθω δοξολογεί ευχαριστηρίως τον εν Τριάδι Θεό, διότι η Ελληνική Κοινωνία, διά στόματος των πνευματικών και πολιτικών ταγών της, της εκκλησιαστικής ηγεσίας της, των νομομαθών της, αλλά και αυτών των ιδίων των Ελληνίδων (πλήν της γνωστής λυπηράς εξαιρέσεως), εκφράζει με κάθε ευκαιρία τον σεβασμό και την εκτίμησή της προς τον Αγιορειτικό Μοναχισμό και τις πνευματικές και υλικές αξίες που αυτός διαφυλάσσει. Η Ιερά Κοινότης παρατηρεί με ιδιαίτερη ικανοποίηση ότι οι Έλληνες εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τις σημαντικές διαχρονικές δηλώσεις και επισημάνσεις τους κατανοούν την ειδοποιό αυτή διαφορά της ζωής του Αγίου Όρους.
• 5. Τα συγκεκριμένα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ασφαλώς οφείλονται σε άγνοια βασικών ιστορικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών δεδομένων, χάρη στα οποία, κατά θεία πρόνοια και με την προστασία της Κυρίας Θεοτόκου, το Άγιον Όρος ζει αδιάκοπα περισσότερο από χίλια χρόνια. Η γνώση αυτών των ιστορικών δεδομένων διευκολύνει την κατανόηση του ειδικού προνομιακού καθεστώτος του Αγίου Όρους και της σοφίας αυτών που το θέσπισαν και εκείνων που το σεβάσθηκαν. Δημιουργεί επίσης την υποχρέωση στην Ελληνική Πολιτεία να μεριμνά για την διαχρονική κατοχύρωσή του, πράγμα που της προσθέτει ευθύνη και στο πλαίσιο των τωρινών σχετικών ευρωπαϊκών διεργασιών.

Οι Αγιορείτες στις καθημερινές προσευχές τους υπέρ του σύμπαντος κόσμου, θα προσθέσουν και αυτή την σύντομη αίτηση : Η Κυρία Θεοτόκος, Μητέρα και Υπέρμαχος των Ελλήνων, να φωτίση τους ηγέτες τους, ώστε να φροντίσουν καλύτερα για την προστασία του Περιβολιού Της.

Άπαντες οι εν τη κοινή Συνάξει Αντιπρόσωποι και Προϊστάμενοι τών είκοσιν Ιερών Μονών του Αγίου Όρους Άθω.