Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου

   
  Η περίοδος της μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι περίοδος πνευματικού αγώνα και περισυλλογής. Σκοπός η σωστή προετοιμασία για τα μεγάλα γεγονότα των Παθών και της Αναστάσεως του Κυρίου, που θα γιορτάσουμε σε λίγο. 
     Η προσευχή είναι ένα από τα μέσα της ολοκληρωμένης εν Κυρίω προετοιμασίας. Αυτή την περίοδο η Αγία μας Εκκλησία έχει πλήθος προσευχών, που προσφέρει στα μέλη της. Μια απ' αυτές είναι και η προσευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου. «Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου....». Μικρή σε μέγεθος, αλλά γεμάτη πνευματική δύναμη αγγίζει βαθειά την ψυχή των ανθρώπων και προκαλεί κατάνυξη και συντριβή. Απαγγέλλεται σε όλες τις ακολουθίες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής εκτός Σαββάτου και Κυριακής. Το αξιοσημείωτο είναι ότι η προσευχή αυτή συνοδεύεται από μεγάλες μετάνοιες που κάνουν οι Ιερείς και οι πιστοί. Από την μελέτη του περιεχομένου της προσευχής παρατηρούμε ότι ζητάμε από το Θεό να μας φυλάττει από τέσσερα κακά πνεύματα και να μας χαρίζει τέσσερα καλά πνεύματα, τις αρετές.Τα τέσσερα κακά πνεύματα δεν είναι άλλα, από τα πνεύματα του πονηρού που ασταμάτητα μας πολεμούν και θέλουν να μας υποτάξουν στο διάβολο και την αμαρτία. Ζητάμε από τον Κύριο να μην επιτρέψει την υποδούλωσή μας σ' αυτά. Η υποδούλωση αυτή θα μας φέρει στην αιώνιο κόλαση. Γιατί όμως ο Άγιος Εφραίμ αναφέρει μόνο τέσσερα; Η επιλογή δεν έγινε χωρίς λόγο. Θα το δείξουμε στη συνέχεια. Πνεύμα αργίας: Δεν αναφέρεται στη σωματική αργία. Ο Άγιος έχει υπ' όψη του μια άλλη αργία που είναι βλαβερή και καταστροφική για την πνευματική ζωή. Είναι η μη εκτέλεση των εντολών του Θεού. Ο άνθρωπος πλάστηκε να γίνει άγιος. Το ότι δεν φθάνουν πολλοί άνθρωποι στην αγιότητα, στη θέωση, αυτό οφείλεται στην οκνηρία, την αργία, που οδηγεί στην πνευματική στασιμότητα. Πνεύμα περιεργείας: Η περιέργεια κατά τους Αγίους Πατέρες δεν έχει την έννοια, που της δίδουμε σήμερα. Είναι η προσκόλληση στα υλικά αγαθά. Η περιέργεια είναι συνδεδεμένη με την αργία. Αφού ο άνθρωπος αδιαφορεί για τα πνευματικά, αναζητά μια απατηλή ολοκλήρωση στα γήινα, στα φθαρτά, στα εγκόσμια. Πνεύμα φιλαρχίας: Είναι το πνεύμα που αλλάζει την συμπεριφορά μας έναντι του συνανθρώπου. Είναι το πνεύμα της τυραννίας και του ατομισμού. Η αληθινή εξουσία είναι διακονία και υπηρεσία στον αμπελώνα του Κυρίου. Όταν η φροντίδα του ανθρώπου είναι στραμμένη στα υλικά γίνεται δούλος των υλικών αγαθών και μεταβάλλεται σε πράγμα χωρίς αξία και περιεχόμενο. Πνεύμα αργολογίας: Σύμφωνα με τους πατέρες της Εκκλησίας είναι ο εξευτελισμός του πιο πολύτιμου δώρου του ανθρώπου, του χαρίσματος του λόγου. Η ακατάσχετη φλυαρία δείχνει ένα ακατάστατο ψυχικό κόσμο. Ο Κύριος μας λέγει ότι θα δώσουμε λόγο και για ένα αργό λόγο μας. 

     Τα τέσσερα κακά πνεύματα συνδέονται μεταξύ τους και σχηματίζουν ένα κατήφορο που οδηγεί στην πνευματική καταστροφή. Από την αργία για τη σωτηρία, ο άνθρωπος επιδίδεται στην απατηλή περιέργεια, από την περιέργεια στην φιλαρχία, που οδηγεί στην αργολογία. Στο δεύτερο μέρος της προσευχής ο Άγιος αναφέρει τα χαρακτηριστικά της αληθινής ζωής. Ζητάμε από το Θεό πνεύμα ταπεινοφροσύνης, σωφροσύνης, υπομονής και αγάπης. Η σωφροσύνη: Δηλώνει την αγνότητα από τα αμαρτήματα της σάρκας. Το σώμα του ανθρώπου είναι ναός του Θεού και σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται ο μολυσμός του με την αμαρτία. Η αγνότητα του σώματος προϋποθέτει την αγνότητα της ψυχής, που είναι το πρώτο βήμα της απαθείας, της καθαρής από τα πάθη ψυχής. 
       Πνεύμα ταπεινοφροσύνης: Είναι το ταπεινό φρόνημα έναντι του Αγίου και τελείου Θεού. Όλα είναι του Θεού και τίποτε δικό μας. «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι», λέγει ο Κύριος. Η ταπείνωση φέρει τη χάρη του Κυρίου και τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Πνεύμα υπομονής: Η υπομονή συνδέεται με την ταπεινοφροσύνη. Ο άνθρωπος υπομένει με πίστη όλες τις δυσκολίες, θλίψεις, πόνους και αντιξοότητες της ζωής. «Διά πολλών θλίψεων δει εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού». Προσβλέπει με εμπιστοσύνη και αγάπη στην πρόνοια του Κυρίου. Τέλος, η αγάπη είναι η ολοκλήρωση όλων των αρετών. Όποιος έχει σωφροσύνη, έχει και ταπείνωση και υπομονή και αγάπη. Όπου υπάρχει η αληθινή αγάπη, υπάρχει ο ίδιος ο Θεός. 
       Οι τέσσερις αυτές αρετές - χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος - σχηματίζουν μια σκάλα που μας ανεβάζει στον ουρανό. Η αγνότητα θεραπεύει την άρρωστη από την αργολογία ψυχή μας, η ταπεινοφροσύνη μας ενώνει με τους άλλους, η υπομονή μας προφυλάσσει από την υποδούλωση στα πράγματα και τέλος η αγάπη θεραπεύει την αδιαφορία για τον Κύριο και τη σωτηρία. Για τον άνθρωπο της αγάπης όλα αρχίζουν από τον Θεό και τελειώνουν σ' Αυτόν. Αδελφοί μου, η περίοδος που διανύουμε είναι περίοδος προετοιμασίας και κατανύξεως. Ο Άγιος Εφραίμ στην προσευχή του προτρέπει όλους μας να ζητάμε από τον Κύριο δύο τινά: 1ον να μας απαλλάξει από τα κακά πνεύματα που απομακρύνουν τη χάρη του Θεού και 2ον να μας χαρίσει τις δωρεές και τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Ας είναι καθημερινό και επίμονο το αίτημα αυτό. Μόνο λουσμένοι μέσα στη χάρη του Παναγίου Πνεύματος θα γιορτάσουμε αληθινά τα Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου μας.