Οι Πατέρες διδάσκουν ότι, ενώ το Άγιον Πνεύμα ενεργεί σε ολόκληρη την κτίση και σε όλους τους ανθρώπους, εν τούτοις κάθε άνθρωπος μετέχει των ενεργειών Του κατ’ αναλογία, και μάλιστα ανάλογα με την δεκτικότητά του. Πρέπει κανείς να έχη δεκτικό όργανο για να λάβη τα πολυποίκιλα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.
Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, αναφερόμενος σε αυτό το θέμα, λέγει ότι οι άγιοι αποκτούν διάφορα χαρίσματα όχι από την φυσική τους δύναμη, αλλά από την θεία δύναμη. Δηλαδή, όλα τα χαρίσματα δίνονται από το Άγιον Πνεύμα, αλλά αυτό γίνεται ανάλογα με την δεκτικότητά τους. Το Άγιον Πνεύμα δεν ενεργεί σοφία στους αγίους, χωρίς τον νού που δέχεται σοφία, ούτε γνώση, αν δεν υπάρχη η δύναμη του λογικού, ούτε πίστη, χωρίς την πληροφορία του νού και του λογικού περί των μελλόντων, ούτε χαρίσματα ιαμάτων, χωρίς την φυσική φιλανθρωπία. Αυτό σημαίνει ότι οι άγιοι λαμβάνουν το χάρισμα της θεολογίας, το χάρισμα της γνώσεως, το χάρισμα των ιαμάτων, εάν υπάρχη δεκτικό όργανο για την λήψη αυτού του χαρίσματος.
Αυτό δεν συμβαίνει μόνο για τα χαρίσματα της θεολογίας, αλλά και για άλλα χαρίσματα. Λέγονται χαρίσματα γιατί χαρίζονται από τον Θεό, αλλά ανάλογα με την πνευματική κατάσταση του κάθε ανθρώπου. Ο άγιος Μάξιμος και πάλι επισημαίνει ότι κάθε πιστός δέχεται την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος ανάλογα με την πίστη και την κατάσταση της ψυχής του.
Ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης μετά την ερμηνεία του κανόνος κάθε Δεσποτικής εορτής κάνει υπαρξιακές προεκτάσεις, τονίζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο Χριστιανός θα αξιωθή να ζήση αυτό το γεγονός στην προσωπική του ζωή. Συνήθως χρησιμοποιεί μια χαρακτηριστική φράση: "Πώς και κατά τίνα τρόπον". Θεωρώ αυτήν την φράση πολύ σημαντική, γιατί κάνει το κήρυγμα της Εκκλησίας συγκεκριμένο και όχι αφηρημένο. Λέγεται αυτό γιατί είναι δυνατόν να ομιλούμε για θεολογικά ζητήματα κατά τρόπο θεωρητικό, που δεν αγγίζουν την ψυχή μας. Μια τέτοια αναφορά δεν είναι ορθόδοξη. Γιατί, όταν διαβάζουμε τις ομιλίες των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας διαπιστώνουμε ότι αναλύουν τα γεγονότα μέσα από την προοπτική του "πώς και κατά τινα τρόπον".
Έτσι και στο τέλος των ερμηνευτικών αναλύσεων των κανόνων της Πεντηκοστής, ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης παρουσιάζει πώς και εμείς μπορούμε να αποκτήσουμε το Άγιον Πνεύμα αισθητώς στην καρδιά μας. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των Αποστόλων, οι οποίοι υπακούοντας στην εντολή του Χριστού επέστρεψαν στα Ιεροσόλυμα και παρέμειναν διαρκώς εκεί, έως ότου έλαβαν το Άγιον Πνεύμα, λέγει ότι αυτός είναι ο τρόπος δια του οποίου μπορούμε να γίνουμε μέτοχοι της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος. Θα πρέπη να καταφρονήσουμε όλα τα του κόσμου, και αφού επιστρέψει ο νούς μέσα στην καρδιά, σαν σε ιερό, να προσευχόμαστε συνεχώς κατά τον λόγο του Αποστόλου Παύλου "αδιαλείπτως προσεύχεσθε" (Α' Θεσ. ε', 17). Θα πρέπη, δηλαδή, να σηκωθούμε υψηλά από τα γήινα, επάνω από κάθε φιληδονία, φιλαργυρία και φιλοδοξία και κάθε άλλο πάθος, και να ευρισκόμαστε συνεχώς στο υπερώο, στον καθαρό νού. Τότε, η καρδιά θα είναι απηλλαγμένη από πάθη και η ψυχή ειρηνική από βλασφήμους, πονηρούς και αισχρούς λογισμούς. Ο Μ. Βασίλειος θα πη ότι είναι αδύνατον να γίνουμε χωρητικοί της θείας Χάριτος, εάν δεν βγάλουμε από την ψυχή μας όλα τα πάθη της κακίας. "Δεί τοίνυν εκχυθήναι τα προϋπάρχοντα, ίνα δυνηθή χωρηθήναι τα επαγόμενα".
Ο άγιος Διάδοχος Φωτικής διδάσκει ότι με το άγιον Βάπτισμα λάβαμε το Άγιον Πνεύμα μέσα στην καρδιά και γίναμε μέλη του Σώματος του Χριστού. Όμως, με τα πάθη καλύψαμε αυτήν την Χάρη, η οποία δεν χάνεται τελείως, αλλά καλύπτεται από αυτά. Πρέπει, όμως, αφ’ ενός μεν να βγάλουμε την στάχτη των παθών, αφ’ ετέρου δε να βάλουμε ως ξύλα την εργασία των εντολών. Αλλά, για να ανάψουν τα ξύλα από την σπίθα της θείας Χάριτος πρέπει να φυσήσουμε δυνατά με την προσευχή, "Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ και Λόγε του Θεού, ελέησόν με", με την επιστροφή του νοός μας στην καρδιά. Αυτή η προσευχή ονομάζεται "νοερά και αγία προσευχή".
Αναλύοντας την σκέψη του ο άγιος Διάδοχος Φωτικής λέγει ότι όταν αυτή η προσευχή χρονίζη στην καρδιά όχι μόνο την καθαρίζει από τα πάθη, αλλά αφού βρη τον σπινθήρα της θείας Χάριτος αναπτύσσει ένα ξένο και θαυμαστό πύρ, το οποίο κατακαίει τις προσβολές των πονηρών λογισμών, γλυκαίνει την καρδιά και όλο τον εσωτερικό κόσμο και φωτίζει τον νού. Και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει ότι εκείνος που συνάγει τον νού του στην καρδιά και τον ανυψώνει στον Θεό υφίσταται την καλή αλλοίωση.
Πραγματικά, με την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, όταν ο άνθρωπος καταστή χωρητικό δοχείο, ανάπτεται μέσα στην καρδιά το πυρ της θείας Χάριτος. Ο Μ. Βασίλειος λέγει ότι υπάρχει πραγματική "πύρωσις του Πνεύματος η αναζωπυρούσα καρδίαν". Και μάλιστα ισχυρίζεται ότι αυτό το πυρ που φωτίζει τις ψυχές και καταστρέφει την καλάμη και τα αγκάθια, αυτό ενήργησε στους Αποστόλους που μιλούσαν με πύρινες γλώσσες, αυτό περιέλαμψε τον Απόστολο Παύλο, αυτό θέρμανε τις καρδιές του Κλεόπα και των σύν αυτώ, αυτό το πυρ είναι φυγαδευτήριο των δαιμόνων, αλλά και δύναμη αναστάσεως, ενέργεια αθανασίας, φωτισμός των αγίων ψυχών, σύσταση των λογικών δυνάμεων.
Οπότε, η Πεντηκοστή έγινε μια φορά ιστορικά, αλλά επαναλαμβάνεται στην ζωή των αγίων. Όταν οι θεούμενοι φθάνουν σε μια κατάσταση πνευματικής ζωής, τότε μετέχουν της Πεντηκοστής και γίνονται απόστολοι Ιησού Χριστού. Η Πεντηκοστή είναι το κορυφαίο σημείο του δοξασμού και της θεώσεως. Όσοι ακολουθούν την ίδια πορεία με τους Μαθητάς ανέρχονται σε αυτήν την θεωρία και μετέχουν της Χάριτος και της ενεργείας της Πεντηκοστής.
Δεν υπήρχε σκοπός να αναλυθούν όλα τα σχετικά με το Πρόσωπο του Αγίου Πνεύματος και τις ενέργειές Του. Υπάρχουν οπωσδήποτε πολλές και ενδιαφέρουσες πλευρές, αλλά εκείνο που επιδιώχθηκε να φανή είναι ότι η χριστολογία δεν μπορεί να αποδεσμευθή από την πνευματολογία, ούτε η πνευματολογία από την χριστολογία. Υπογραμμίσαμε κυρίως τα χριστολογικά γεγονότα της εορτής της Πεντηκοστής, που συνδέονται στενά με το Άγιον Πνεύμα.
Ο Απόστολος Παύλος είναι σαφής όταν λέγη: "όσοι γαρ Πνεύματι Θεού άγονται ούτοι εισίν υιοί Θεού" (Ρωμ. η', 14). Παιδιά του Θεού δεν είναι όλοι οι άνθρωποι που δημιουργήθηκαν από τον Θεό, αλλά όσοι οδηγούνται από το Άγιον Πνεύμα. Η υιοθεσία συνδέεται με την εσωτερική νοερά προσευχή: "εν ω κράζομεν, αββά ο πατήρ" (Ρωμ. η', 15). Το πνεύμα του Θεού που θα υπάρχη στην καρδιά του ανθρώπου "συμμαρτυρεί τω πνεύματι ημών ότι εσμέν τέκνα Θεού" (Ρωμ. η', 16). Δηλαδή, είναι υιός του Θεού αυτός που έχει μέσα του το Άγιον Πνεύμα, το οποίο συμμαρτυρεί και επιβεβαιώνει ότι ο άνθρωπος είναι τέκνο Θεού. Η ύπαρξη, όμως, του Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά επιβεβαιώνεται από την εσωτερική καρδιακή προσευχή που γίνεται με κραυγή.
Αν κάποιος άνθρωπος δεν έχη το Πνεύμα του Θεού μέσα του, δεν ανήκει στον Χριστό, που σημαίνει δεν είναι ζωντανό μέλος του Σώματος του Χριστού. Και αν ακόμη έχη κάποτε βαπτισθή, η Χάρη του βαπτίσματος παραμένει ανενεργός, και ο άνθρωπος είναι νεκρό μέλος της Εκκλησίας. Αυτό λέγεται από τον Απόστολο Παύλο σε ένα σημαντικό και αποκαλυπτικό χωρίο: "ει δε τις Πνεύμα Χριστού ουκ έχει, ούτος ουκ έστιν αυτού" (Ρωμ. η', 9). Δεν ανήκει κανείς στον Χριστό, αν δεν έχη το Άγιον Πνεύμα, με τις προϋποθέσεις που είδαμε προηγουμένως. Αντίθετα, αν κανείς έχη μέσα του το Άγιον Πνεύμα, είναι πραγματικό μέλος του Σώματος του Χριστού αφού δεν ζη "εν σαρκί, αλλά εν πνεύματι" (Ρωμ. η', 8-9). Και από το χωρίο αυτό φαίνεται πόσο στενά συνδέεται η χριστολογία με την πνευματολογία.
Σκοπός της ενανθρωπήσεως του Λόγου του Θεού είναι να λάβουν οι άνθρωποι το Άγιον Πνεύμα και να γίνουν μέλη του Σώματος του Χριστού, και έτσι να γίνουν κατοικητήριο του Τριαδικού Θεού. Γι’ αυτό και σκοπός της πνευματικής ζωής είναι η μέθεξη του Αγίου Πνεύματος, δια του οποίου γινόμαστε ζωντανά μέλη της Εκκλησίας, ζωντανά μέλη του Σώματος του Χριστού και έχουμε κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό.
Η χριστολογία που δεν οδηγεί στην μέθεξη του Παναγίου Πνεύματος, μέσα στο πραγματικό Σώμα του Χριστού, είναι θεωρητική και δεν ωφελεί. Πρέπει να γίνεται ανάλυση των χριστολογικών όρων, ακριβώς για να διασφαλίζεται ο τρόπος της θεραπείας και να υποδεικνύεται ο δρόμος για την κάθαρση, τον φωτισμό και την θέωση. Όταν, όμως, δεν οδηγή στην προσωπική μέθεξη του αγιασμού, τότε είναι ανώφελη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου