Ο ίδιος ο Σωτήρας Χριστός μας νήστεψε 40 ημέρες στην έρημο. Νήστεψε ο Χριστός, όχι γιατί ο Ίδιος είχε ανάγκη να νηστέψει, αλλά για εμάς νήστεψε, θέλοντας να μας δώσει το παράδειγμα της νηστείας, και να αναιρέσει το παράδειγμα του Αδάμ ο οποίος, επειδή άκουσε την Εύα και για την γαστριμαργία, εξέπεσε. Γι' αυτό λοιπόν μας δόθηκε και σε εμάς η νηστεία για αναίρεση και κατάλυση της επιθυμίας της γαστρός, για τη μίμηση του Σωτήρος Χριστού μας, αλλά και για την κάθαρση και ανέγερση των ψυχών μας. Στο τέλος της νηστείας ακολουθεί η έγερση του Χριστού, ο Οποίος έζησε αναμάρτητα, νήστεψε και πέθανε για μας και όταν αναστήθηκε, μας συνανέστησε μαζί Του.
Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή λέγεται Μεγάλη γιατί διακρίνεται από τις άλλες νηστείες και ως προς την διάρκεια και ως προς την αυστηρότητα και ως προς τα γεγονότα. Είναι περίοδος της ταπεινώσεως της ψυχής δια της νηστείας, της προσευχής, της αγρυπνίας, των τακτικών και κατανυκτικών ακολουθιών, όπως είναι οι προηγιασμένες θείες Λειτουργίες, οι Χαιρετισμοί της Παναγίας μας, οι κατανυκτικοί εσπερινοί και τα Μεγάλα Απόδειπνα, που συντελούν στην πνευματικά ανάταση κι επικοινωνία του ανθρώπου με το Θεό.
Τεσσαρακοστή ονομάζεται ήδη από τους Αποστόλους, και όπως το Πηδάλιο και πολλοί Πατέρες αναφέρουν, η μεγάλη Τεσσαρακοστή αποτελεί τον πνεύμονα ολοκλήρου του έτους. Δεν περιλαμβάνει όμως μόνο 40 ημέρες, διότι η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδος, αν και είναι η συνέχεια αυτής της περιόδου από την Καθαρά Δευτέρα και μετά, θεωρείται ξεχωριστή νηστεία. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή αρχίζει από την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Παρασκευή το βράδυ της 6ης εβδομάδας των νηστειών. Αποτελεί δε την αποδεκάτωση του χρόνου, σύμφωνα με τον γλαφυρό λογαριασμό που αναφέρει ο Ιερομόναχος Ματθαίος Βλάσταρης, ο οποίος ασχολήθηκε τον 14ο αι. ειδικά με το Κανονικό Δίκαιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας: ο χρόνος έχει 365 ημέρες, και η Τεσσαρακοστή έχει επτά εβδομάδες, από τις οποίες αν αφαιρέσουμε τα Σάββατα και τις Κυριακές όπου καταλύεται το λάδι, μένουν 35 ημέρες. Προσθέτουμε και το Μεγάλο Σάββατο που είναι το μοναδικό Σάββατο του έτους όπου δεν καταλύεται το λάδι και οι μέρες γίνονται 36. Προσθέτουμε και τις λίγες ώρες του Μεγάλου Σαββάτου έως το πρωί της Αναστάσεως και γίνεται η τελεία αποδεκάτωση του χρόνου.
Ο Ιερός Χρυσόστομος, αναφερόμενος στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μας λέει ότι, την Αγία Τεσσαρακοστή νηστεύουμε όχι για το Πάσχα, όχι για το Σταυρό, αλλά για τις αμαρτίες μας, επειδή το Πάσχα δεν είναι υπόθεση νηστείας και πένθους, αλλά χαράς και ευφροσύνης. Τη Μεγάλη Εβδομάδα νηστεύουμε και συμπενθούμε και συμμετέχουμε στο εκούσιο Πάθος του Σωτήρος Χριστού μας με μία νηστεία πένθους και μετανοίας. Καθημερινά από Δευτέρα έως και την Παρασκευή τρώγουμε άλαδο φαγητό, ενώ το Σάββατο και την Κυριακή τρώμε λάδι, γίνεται δηλαδή όπως λένε οι Πατέρες "κατάλυσις οίνου και ελαίου". Την Κυριακή των Βαΐων σε κανένα χειρόγραφο δεν αναφέρεται να τρώμε ψάρι, αλλά όπως λέει ο Aγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης ότι είναι νεώτερο χέρι εκείνο που έγραψε στα τυπικά και στα τριώδια να καταλύουμε ψάρι την Κυριακή των Βαΐων. Υπήρξαν επίσης διάφορα μοναστηριακά τυπικά που συνιστούσαν την κατάλυση ιχθύος (ψαριού) για να τιμηθεί ο θρίαμβος του Χριστού, διότι η Κυριακή των Βαΐων λογίζεται Δεσποτική εορτή. Γι αυτό έχει επικρατήσει η κατάλυση ιχθύος μόνο για το μεσημέρι, προαιρετικά, γιατί από το βράδυ αρχίζει η Μεγάλη Εβδομάδα.
Όπως ο άρρωστος δεν μπορεί να βρει την υγεία του αν δεν εφαρμόσει ακριβώς τις οδηγίες του γιατρού και δεν παίρνει ακριβώς τα φάρμακα και τη θεραπευτική αγωγή που αυτός του συνέστησε, έτσι ακριβώς και με μεγαλύτερη ευλάβεια, διότι εν προκειμένω πρόκειται για την ψυχή και όχι για το σώμα, πρέπει να τηρούν οι άνθρωποι το νόμο της νηστείας, έτσι όπως τον έχει ορίσει ο Θεός, που είναι ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων. Η νηστεία είναι το σωματικό και ψυχικό φάρμακο. Είναι το φάρμακο που καταπολεμά τα πάθη του σώματος και οπλίζει και ελευθερώνει το πνεύμα που απαλλαγμένο από τις ηδονές, την ακράτεια, τις καταχρήσεις, το φθόνο, το θυμό και κάθε κακία πλησιάζει τις αρετές, το καλό, την αγάπη, με μία λέξη τον Θεό.
Aναδημοσίευση από το περιοδικό Ορθόδοξη Μαρτυρία, τεύχος 116
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου