Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2018

Ελα και συ στις ενοριακές συντροφιές μας


'Ελα και συ στο Κατηχητικό των Ενηλίκων και στο κύκλο μελέτης Αγίας Γραφής 
του Ιερού μας Ναού!!!
Κάθε Κυριακή απόγευμα και ώρα 16:00 μμ
στον φιλόξενο χώρο του Κέντρου Νεότητος .


Ιησούς Χριστός: η προσδοκία των Εθνών και ο Σωτήρας του κόσμου, του π Γεωργίου Μεταλληνού


Ο Ιησούς Χριστός, ώς Θεάνθρωπος, είναι μοναδικός και ασύγκριτος, όπως αποδεικνύεται σ’ όλη την επίγεια ζωή Του. Είναι ο μόνος άνθρωπος που ήταν γνωστός και αναμενόμενος και πρίν ακόμη από την εμφάνισή Του στη σκηνή της Ιστορίας. Υπήρξε «προσδοκία εθνών» (Γεν. 49, 1), του κόσμου όλου. Διότι ο Χριστός υποσχέθηκε την έλευσή Του ήδη μετά την πτώση των πρωτοπλάστων («πρωτευαγγέλιον», Γεν. 3, 15). Έτσι, η νοσταλγία της ανθρωπότητος προσανατολίσθηκε πρός το μέλλον, στην έλευση του Χριστού, για την ανασύνδεση μαζί Του, τη λύτρωση. Η νοσταλγία αυτή άφησε έντονα ίχνη σ’ όλη την ανθρωπότητα, σ’ Ανατολή και Δύση, ιδιαίτερα όμως στους Ισραηλίτες, οι οποίοι στα πρόσωπα των Αγίων τους, αναδείχθηκαν «περιούσιος λαός τού Θεού», όχι διότι ο Θεός είναι «προσωπολήπτης» (Πραξ. 10, 34), αλλά διότι οι Άγιοί τους έσωσαν την οδό της θεογνωσίας, την «μέθοδο» της θεώσεως.
 Στην προφητεία (το κήρυγμα των θεουμένων της Π.Δ.) είναι τόσο έντονη και βέβαιη η έλευση στον κόσμο του Μεσσία – Χριστού, ώστε να περιγράφεται με εκπληκτική διαύγεια το έργο Του, ώς να επρόκειτο για βιωμένη ήδη πραγματικότητα*. Δεν είναι, έτσι, περίεργο, που ο «μεγαλοφωνότατος» προφήτης Ησαΐας ονομάσθηκε «πέμπτος ευαγγελιστής», διότι εν αγίω Πνεύματι ζεί την εποχή του Μεσσία, όπως οι Ευαγγελιστές – Μαθητές Του.
 Σαφής όμως και ρητή είναι αυτή η προσδοκία και στους άλλους λαούς: στούς Έλληνες, στους Ρωμαίους, τους Κινέζους, τους Ινδούς, τους Ιρανούς, τους Αιγύπτιους. Οι σχετικές μαρτυρίες φθάνουν ώς την Αμερική και τη Σκανδιναβία. Για να περιορισθούμε σε κάποιες εντυπωσιακές μαρτυρίες, ο Κομφούκιος στην Κίνα ανέμενε τον «Άγιον» και «Ουρανάνθρωπον» (Θεάνθρωπον)! Ο Βούδδας Γκοτάμα (ο ιστορικός Βούδδας, στις Ινδίες, 5ος αι. π.Χ.) απέκρουσε τους ισχυρισμούς των οπαδών του ότι η διδασκαλία του είναι ανυπέρβλητη, λέγοντας ότι «μετά πεντακόσια έτη θα χρεωκοπήσει η διδασκαλία» του. Το εκπληκτικότερο, μάλιστα, είναι ότι παρατηρείται σύγκλιση της παγκόσμιας προσδοκίας του Μεσσία πρός την Παλαιστίνη, διότι οι λαοί της Δύσεως Τον ανέμεναν από την Ανατολή, ενώ οι λαοί της Άπω Ανατολής τον ανέμεναν από τη Δύση.
 Ο «σπερματικός λόγος» του Θεού, που εισέδυε στις καρδιές των πνευματικών ανθρώπων σ’ όλο τον κόσμο, κατηύθηνε τις συνειδήσεις πρός τον Χριστό, προετοιμάζοντας, έτσι, την ανθρωπότητα να Τον δεχτεί, όταν θα ερχόταν «το πλήρωμα του χρόνου» (Γαλ. 4, 4), που συνδέθηκε με τη παγκόσμια κοινωνία της «Pax Romana» και κυρίως με το πρόσωπον της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η Παναγία Παρθένος έγινε ο «νέος παράδεισος», μέσα στον οποίο σαρκώθηκε ο Αναμενόμενος Μεσσίας ώς Θεάνθρωπος Κύριος.
 Ο Χριστός είναι «ο προκυρηχθείς» Μεσσίας. Ο Δαβίδ ανήγγειλε τη Γέννησή Του (Ψαλμ. 109, 3 ε.). Ο Σολομών ύμνησε την προαιώνια Σοφία του Θεού ώς Πρόσωπο που θα έλθει στον κόσμο (Παροιμ. 8, 22-26). Ο προφήτης Ησαΐας περιέγραψε τη Γέννησή Του εκ Παρθένου (7, 14) και την ταυτότητά του ώς φωτός των Εθνών (9, 1 ε., 49, 6 ε.), ποιμένος (40, 11), λυτρωτή του κόσμου (25, 6 ε.) που θα εγκαινιάσει μια χρυσή εποχή (35, 6, 11 ε.). Ο Ιερεμίας προείπε την ανατολή από τον Δαβίδ ενός βασιλιά δικαίου, που θα φέρει μια νέα κοινωνία (23, 5-6, 38, 22). Στο βιβλίο του Βαρούχ προφητεύεται η ενσάρκωση της Σοφίας του Θεού («επί τής γής ώφθη καί τοίς ανθρώποις συνανεστράφη», 3, 38). Ο Δανιήλ προείπε την αιώνια Βασιλεία του «υιού τού ανθρώπου» (7, 13-14) κ.λπ. Όλες οι όψεις της εποχής του Μεσσίου περιγράφονται με ενάργεια στα βιβλία της Π.Δ. Τό θαυμαστότερο όμως είναι ότι οι προφητείες αυτές «εκπληρώθησαν». Αυτό κατά τον Πασκάλ είναι «συνεχές θαύμα».
Ο Χριστός, εξάλλου, είναι ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο, που το όνομά Του δόθηκε εκ των προτέρων, ταυτιζόμενο απόλυτα με την αποστολή Του. «Καί καλέσεις τό όνομα αυτού Ιησούν», είπε ο άγγελος στον Ιωσήφ (Ματθ. 1, 21). Και επεξηγεί: «αυτός γάρ σώσει τόν λαόν αυτού από τών αμαρτιών αυτών». Το ίδιο είπε ο άγγελος και στη Θεοτόκο (Λουκ. 1, 31). «Ιησούς» σημαίνει ότι ο Θεός είναι ο αληθινός σωτήρας. Έτσι ζεί τον Χριστό και η Εκκλησία (Πραξ. 4, 12: «ουκ έστιν εν άλλω ουδενί η σωτηρία»). Όλη η ύπαρξη και παρουσία του Ιησού Χριστού κινείται μεταξύ ουρανού και γής, ανταποκρινόμενη πλήρως σ’ αυτό που περικλείει ο όρος «Θεάνθρωπος». Στο Πρόσωπό Του οι επινοημένες «θεοφάνειες» των εθνικών, ώς έκφραση του λυτρωτικού τους πόθου, βρίσκουν την πραγμάτωσή τους. Αλλά και το απαισιόδοξο δόγμα των φιλοσόφων «θεός ανθρώποις οι μείγνυται» (Πλάτων) ανατρέπεται, διότι στο Πρόσωπο του Χριστού «Θεός εφανερώθη εν σαρκί..., εκηρύχθη εν έθνεσιν, επιστεύθη εν κόσμω» (Α΄ Τιμ. 3, 16).

 «Αυτεπάγγελτος» Σωτήρας.

Ο φωτισμένος ποιητής του Ακαθίστου Ύμνου επισημαίνει μία θαυμαστή όψη της Σρακώσεως: «Σώσαι θέλων τον κόσμον ο των όλων κοσμήτωρ, πρός τούτον αυτεπάγγελτος ήλθε». Ο δημιουργός του κόσμου Χριστός γίνεται και σωτήρας του κόσμου. «Αυτεπάγγελτος» όμως! Εισέβαλε λυτρωτικά στην ιστορία και το χρόνο, για να προσφέρει τη δυνατότητα σωτηρίας. Κίνητρο μοναδικό σ’ αυτή την θεοσύλληπτη κίνηση η Αγάπη Του. «Ούτω γάρ ηγάπησεν ο Θεός τόν κόσμον, ώστε τόν υιόν αυτού τόν μονογενή έδωκεν, ίνα πάς ο πιστεύων εις αυτόν μή απόληται, αλλ’ έχη ζωήν αιώνιον» (Ιωάν. 3, 16). «Συνίστησι (αποδεικνύει) δέ τήν εαυτού αγάπην εις ημάς ο Θεός, ότι έτι αμαρτωλών όντων ημών Χριστός υπέρ ημών απέθανε» (Ρωμ. 5, 8). Η Ενσάρκωση είναι η αγαπητική απάντηση του Θεού πρός τη λυτρωτική ζήτηση του κόσμου.
 Ο Χριστός είναι το μέτρο της θείας Αγάπης. Η Σάρκωση και Θυσία του Θεανθρώπου Χριστού είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι ο Θεός αγαπά τον κόσμο. Δεν χρειάζεται η ορθόδοξη πατερική παράδοση δικανικές θεωρίες, για να ερμηνεύσει την «κένωση» του Θεού Λόγου (π.χ. «ικανοποίηση της θείας δικαιοσύνης», Άνσελμος Κανταβρυγίας), αλλ’ έμεινε πιστή στο λόγο των Αποστόλων. Στο Πρόσωπο του Θεανθρώπου αυτοπροσφέρεται ο Θεός «δι’ ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν»∙ «τα πάντα προσίεται (δέχεται), ίνα σώση τον άνθρωπον». Τό «δι’ Αυτού» είναι που βαρύνει περισσότερο στο γεγονός της Θείας Ενσαρκώσεως: «ίνα σωθή ο κόσμος δι’ Αυτού»! Συνιστά μεγαλειώδη αποκάλυψη της θείας αγάπης. Όχι για την πραγμάτωση της σωτηρίας, αλλά διότι ο Θεός γνώριζε πως μόνο «δι’ αυτού» μπορούσε να πραγματωθεί η σωτηρία. «Ουδέν γάρ όνομα εστίν έτερον υπό τόν ουρανόν τό δεδομένον εν ανθρώποις, εν ώ δεί σωθήναι ημάς» (Πράξ. 4, 12: «δεν υπάρχει άλλο όνομα υπό τον ουρανό δοσμένο στους ανθρώπους, δια του οποίου πρέπει -είναι δυνατόν- να σωθούμε»). Μόνο στόν Χριστό, τον μόνο Θεάνθρωπο, είναι δυνατή η σωτηρία. Ο Χριστός μπορεί να σώσει, διότι είναι Θεάνθρωπος. Τί σημαίνει αυτό;
 Τη θεανθρώπινη ιδιότητα του Ιησού δηλώνει το όνομα «Χριστός». Το πλήρες και κανονικό του όνομα για για μάς τους Ορθοδόξους είναι «Ιησούς Χριστός». Λέγεται Θεάνθρωπος ο Χριστός, διότι δεν χωρίζονται ποτέ η θεία και η ανθρώπινη φύση Του. Χριστός σημαίνει «χρισμένος». Κατά τη Σάρκωση ο άνθρωπος εχρίσθη από τον Θεό, η ανθρώπινη φύση από τη θεία. Είναι, συνεπώς, αίρεση και πλάνη να θεωρεί κανείς τον Χριστό μόνο ώς Θεό, ξεχνώντας την ενανθρώπησή Του, ή μόνο ώς άνθρωπο, έστω σοφό και πρότυπο ηθικής, λησμονώντας ότι παραμένει Θεός και μετά την ενανθρώπησή Του. Χωρίς τον Θεάνθρωπο Χριστό δεν υπάρχει Χριστιανισμός ούτε δυνατότητα σωτηρίας. Κατά τον Μ. Βασίλειο «η τού Χριστού προσηγορία (= το όνομα Χριστός) τού παντός εστιν ομολογία∙ δηλοί γάρ τόν τε χρίσαντα Θεόν καί τόν χρισθέντα Υιόν καί τό χρίσμα, τό Πνεύμα...» (Ε.Π. 32, 116). Δεχόμενοι τον Χριστόν ώς Θεάνθρωπο, πιστεύουμε στην Αγία Τριάδα∙ διαφορετικά Την αρνούμεθα.
 Στον Θεάνθρωπο Χριστό ενώθηκε ο άνθρωπος με το Θεό κατά τρόπο τέλειο και μοναδικό. Το κτιστό, έτσι, απέκτησε μία μοναδική δυνατότητα θεώσεως, ενώσεώς Του με το Άκτιστο. Διότι μόνο στην ένωση με τον Θεάνθρωπο μπορεί να συμβεί αυτό. Αυτός είναι και ο σκοπός της Σαρκώσεως. Όχι η βελτίωση των ανθρώπινων πραγμάτων, αλλά η θέωση του ανθρώπου και ο αγιασμός του υλικού κόσμου. Στόν Θεάνθρωπο – Χριστό γνωρίζουμε τον Θεό, όχι αφηρημένα, στοχαστικά, διανοητικά. Ο Χριστός ώς θεάνθρωπος απεκάλυψε τον Θεό των Πατέρων ημών, του Αβραάμ, του Ισαάκ, του Ιακώβ. Ο ιστορικός Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός είναι η ουσία της αποκαλύψεως του Θεού, η ουσία του Χριστιανισμού. Ο Θεάνθρωπος είναι ολόκληρη η Αποκάλυψη, που οδηγεί στην αληθινή θεογνωσία. Γνώση του Θεού έξω από τον Θεάνθρωπο δεν υπάρχει. Και εδώ είναι το διαφοροποιητικό στοιχείο του Χριστιανισμού από κάθε μορφή θρησκείας (θρησκεύματος), αλλά και η υπέρβαση της «θρησκείας» στον Χριστό. Όλοι οι αρχηγοί και ιδρυτές θρησκειών (θρησκευμάτων) παραπέμπουν σε κάποια θεότητα. Ο Χτριστός παραπέμπει στον Εαυτό Του («εγώ ειμί...», «εγώ λέγω υμίν...»). Τα θρησκεύματα προϋποθέτουν κίνηση εκ των κάτω πρός τα άνω, αναζήτηση του Θεού. Ο Θεάνθρωπος είναι «ο εκ τού ουρανού καταβάς» (Ιωάν. 3, 13). Γι’ αυτό και δικαιούται να λέγει: «Ουδείς επιγινώσκει τόν υιόν, ειμή ο πατήρ, ουδέ τόν πατέρα τις επιγινώσκει, ει μή ο υιός» (Ματθ. 11, 27). Ο Χριστός ώς Θεάνθρωπος είναι η αγαπητική κίνηση του Τριαδικού Θεού πρός τον κόσμο. Ένας είναι ο Τριαδικός Θεός, ένας και ο Θεάνθρωπος Σωτήρας του κόσμου. Κατά τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά, «ει μή εσαρκώθη ο τού Θεού Λόγος, ουκ άν εδείκνυτο Πατήρ αληθώς ο Πατήρ∙ ουκ άν αληθώς Υιός ο Υιός∙ ουκ άν τό Πνεύμα τό άγιον προϊόν καί αυτό εκ Πατρός» (Ε.Π. 151, 204).
 Επιλέγοντας ο Χριστός για τον εαυτό Του (πάνω από 80 φορές τον χρησιμοποιεί στα ευαγγέλια) τον τίτλο του Δανιήλ «Υιός τού ανθρώπου» (Δαν. 7, 13), φανερώνει την μεσσινιακή αυτοσυνειδησία Του ως του αναμενόμενου Θεανθρώπου. Αυτό ακριβώς θα δηλώσει ευθέως σε μία παρεξηγημένη μορφή, που θα φωτισθεί από τη Χάρη Του, την Σαμαρείτιδα (και μετά Αγία Φωτεινή), λέγοντάς της: «Εγώ ειμι ο λαλών σοι» (Ιωάν. 4, 26), όταν του υπέβαλε το ερώτημα για τον ερχομό του Μεσσία.
 Ο Χριστός, αναφερόμενος στη σωτηριώδη αποστολή Του, αυτοχαρακτηρίζεται «οδός, αλήθεια και ζωή»: «Εγώ ειμι η οδός καί η αλήθεια καί η ζωή» (Ιωάν. 14, 16) λέγει στον Θωμά, όταν αυτός εκφράζει την απορία: «Κύριε, ουκ οίδαμεν πού υπάγεις∙ καί πώς δυνάμεθα τήν οδόν ειδέναι;» (στ. 5). Ώς «οδός» ο Χριστός είναι ο μοναδικός δρόμος πρός τη σωτηρία – θέωση, την αιώνια πραγμάτωση του ανθρώπου. Ο Μοναδικός «μεσίτης» (Α΄ Τιμ. 2, 5), που γεφυρώνει το χάσμα που χωρίζει τον αμαρτωλό άνθρωπο από τον Θεό και τον συμφιλιώνει («καταλλάσσει», Ρωμ. 5, 10) μαζί Του. Όχι διότι ο Θεός αλλάζει διαθέσεις, φυσικά. «Ουκ έστιν εκείνος ο εχθραίνων, αλλ’ ημείς∙ ο Θεός γάρ ουδέποτε εχθραίνει» (Ιωάνν. Χρυς., Ε.Π., 61, 478). Γι’ αυτό διακηρύσσει ο Χριστός: «Εγώ ειμί η θύρα∙ δι’ έμού εάν τις εισέλθει, σωθήσεται» (Ιωάν. 10, 9). Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον αυτοχαρακτηρισμό του Χριστού ώς «οδού» πρός τον Θεό και τη σωτηρία ονομάσθηκε «οδός» και ο Χριστιανισμός (Πράξ. 9, 2), ώς ο δρόμος (τρόπος ζωής) πρός τη σωτηρία. Είναι η πρώτη γνωστή ονομασία της νέας πίστεως, μέχρι να ονομασθούν οι πιστοί στο Χριστό «χριστιανοί» (Πράξ. 11, 26).
 Ο Χριστός ώς «αλήθεια» είναι Αυτός που έφερε στον κόσμο τον αυθεντικό τρόπο υπάρξεως, που μπορεί να οδηγήσει στην όντως ζωή, την αληθινή ζωή. Βέβαια, όταν ο Πιλάτος ρώτησε τον Χριστό «τί εστιν αλήθεια;» (Ιωάν. 18, 38), δεν ακριβολογούσε. Διότι έπρεπε να ερωτήσει «τις» (ποιά) είναι η αλήθεια. Διότι, όπως είδαμε παραπάνω, ο Χριστός ταυτίζει την αλήθεια με το Πρόσωπό Του. Αυτός είναι η ένσαρκη Παναλήθεια! Οδός και Αλήθεια συνδέονται αχώριστα στον Χριστό. Ο δρόμος πρός τον Θεό περνά μέσα από την Αλήθεια. Άν ο Χριστός, που προσφέρεται από μια χριστιανική κοινότητα που διεκδικεί το όνομα «εκκλησία», δεν είναι ο αληθινός Χριστός, ο ένας και μοναδικός Θεάνθρωπος, τότε η ομάδα αυτή είναι «αίρεση» και δεν μπορεί να οδηγήσει στη σωτηρία. Αυτό είναι το δράμα των αιρέσεων και τον ψευδομεσσιών του κόσμου. Αυτό όμως είναι και το κριτήριο του χριστιανικού «δόγματος», της πίστεως – διδασκαλίας της Εκκλησίας. Το δόγμα δεν είναι σύνολο αφηρημένων «αληθειών» που επιβάλλονται άνωθεν στον άνθρωπο. Είναι η καταγραφή της εμπειρίας των θεουμένων -των Αγίων- και έχει θεραπευτικό χαρακτήρα. Βοηθεί τον πιστό να αναζητήσει σωστά τη σωτηρία και να οδηγηθεί σ’ αυτήν. Ο Χριστός ομολογεί για τον Εαυτό Του: «Εις τούτο ελήλυθα εις τόν κόσμον, ίνα μαρτυρήσω τή αληθεία» (Ιωάν. 18, 37). Όλο το απολυτρωτικό έργο του Χριστού είναι πολύπλευρη φανέρωση της σώζουσας προσωπικής Αλήθειας, του ίδιου του Χριστού. Αυτή είναι η Ορθοδοξία των Πατέρων ημών. Ο Χριστός είναι η ένσαρκη Ορθοδοξία.
 Ώς Αλήθεια ο Χριστός δεν αποκαλύπτει μόνο τον Θεό, αφού «εν αυτώ κατοικεί πάν τό πλήρωμα τής θεότητος σωματικώς» (Κολ. 2, 9), και δεν είναι μόνο τέλειος Θεός, όπως ο Πατέρας και το Πνεύμα, αλλά αποκαλύπτει και τον αληθινό (αυθεντικό) άνθρωπο. Αυτό δήλωσε, άθελά του, κινούμενος από τη Χάρη του Θεού ο Πιλάτος, δείχνοντας τον Χριστό και λέγοντας: «Ίδε ο άνθρωπος» (Ιωάν. 19, 5), διότι είναι ο όντως άνθρωπος, ο τέλειος άνθρωπος και σωτήριο πρότυπο κάθε ανθρώπου.
 Ο Χριστός ώς Αυτοαλήθεια ήταν το περιεχόμενο και της διδασκαλίας Του, του προφητικού κηρύγματός Του. Γι’ αυτό ο «λαός άπας εξεκρέματο αυτού ακούων» (Λουκ. 19, 48: «κρεμόταν από τα χείλη Του»). Και αυτό, διότι «ήν διδάσκων ώς εξουσίαν έχων καί ουχ ώς οι Γραματείς» (Ματθ. 7, 29). Οι σταλμένοι από τους άρχοντες κατάσκοποί Του ομολογούσαν: «ουδέποτε ούτως ελάλησεν άνθρωπος, ως ούτος ο άνθρωπος» (Ιωάν. 7, 46). Η αναζήτηση λοιπόν κοινών τόπων στη διδασκαλία του Χριστού αποβαίνει ματαιοπονία. Η διδασκαλία Του δεν συγκρίνεται με το λόγο κανενός άλλου διδασκάλου, θρησκευτικού αρχηγού ή φιλοσόφου. Η τοποθέτηση: «αυτό το είπε και ο τάδε φιλόσοφος», γιά να μειωθεί ο Χριστός, δείχνει εμμονή στα «λόγια» και άγνοια του «Λόγου Χριστού».
 Οι φραστικές συμπτώσεις δεν αποδεικνύουν και συνολικές ταυτίσεις. Ώς σύνολο η διδασκαλία του Χριστού είναι φανέρωση της μοναδικής ταυτότητάς Του και οδηγεί ή στην αποδοχή Του ώς Σωτήρα ή στην απόρριψή Του. Άλλωστε, η διδασκαλία Του ταυτίζεται με το Πρόσωπό Του. Είναι Εκείνος, που τόλμησε να πεί «εγώ δέ λέγω ημίν...».
 Ο λόγος Του είναι «σπόρος» Χάριτος, που αναζητεί την «γήν την αγαθήν», την καθαρά καρδία, για να καρποφορήσει (Λουκ. 8, 15). Ο λόγος του Χριστού δεν σώζει ώς ηθική παραίνεση, αλλά διότι εμπεριέχει άκτιστη Θεία Χάρη. Είναι λόγος Θεού. «Εν αυτώ ζωή ήν καί η ζωή ήν τό φώς τών ανθρώπων» (Ιωάν. 1, 4).
 Ό,τι υπάρχει στον Χριστό είναι ζωή. Με όλα τα σωστικά Του μέσα ο Χριστός μεταδίδει – προσφέρει τον εαυτό Του. Είναι ο «προσφέρων καί προσφερόμενος» της Θείας Λειτουργίας και Ευχαριστίας. Οι τρείς όροι «οδός – αλήθεια – ζωή», ως χαρακτηρισμός του Χριστού, εκφράζουν μία φυσική συνέχεια. Ο Χριστός οδηγεί στον Θεό, αποκαλύπτοντας τον εαυτό Του ως ένσαρκη Παναλήθεια και εισάγοντας έτσι στην αιώνια ζωή, που είναι η εσωτερική – καρδιακή γνώση του Θεού (Ιωάν. 17, 3), η ένωση μαζί Του.

Ιησούς Χριστός: ο νικητής του θανάτου και Ζωοδότης, του π Γεωργίου Μεταλληνού


Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει εξοικειωθεί με το μυστήριο του θανάτου. Μόνιμος εχθρός του ανθρώπου παραμένει ο θάνατος. Η αγωνία υπερβάσεως του θανάτου φαίνεται στις προσπάθειες της σύγχρονης επιστήμης (κλωνοποίηση, λ.χ., «κρυωνισμός», «αθανασία» κ.λπ.). Και ο Απ. Παύλος λέγει «έσχατος εχθρός καταργείται ο θάνατος» (Α΄ Κορ. 15, 26). Ο θάνατος όμως καταργήθηκε ήδη «δυνάμει» εν Χριστώ. Το «κλειδί» υπερβάσεως του θανάτου είναι η Ανάσταση του Χριστού, η προσωπική νίκη του Θεανθρώπου πάνω στο θάνατο. «...Χριστός εγερθείς εκ νεκρών ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει» (Ρωμ. 6, 9: «...αφού ο Χριστός αναστήθηκε εκ νεκρών, δεν θα πεθάνει πιά, ο θάνατος δεν έχει πλέον εξουσία πάνω Του»).
 Ο μόνος νικητής του θανάτου στην ιστορία είναι ο Χριστός. «Πού σου, θάνατε, τό κέντρον; Πού σου Άδη, τό νίκος;» ερωτά ο Απ. Παύλος (Α΄ Κορ. 15, 55: «Πού είναι, θάνατε το κεντρί σου; Πού είναι Άδη, η νίκη σου;») και συμπληρώνει: «τό δέ κέντρον τού θανάτου η αμαρτία» (στ. 56). Νικά τον θάνατο, συνεπώς, όποιος νικήσει τελεσίδικα την αμαρτία. Και αυτός είναι ο Χριστός, ο μόνος (Θε–)άνθρωπος, ο οποίος «αμαρτίαν ουκ εποίησε, ουδέ ευρέθη δόλος εν τω στόματι αυτού» (Α΄ Πέτρ. 2, 22). Όποιος, λοιπόν, νικά εν Χριστώ την αμαρτία, μετέχει και της νίκης του Χριστού πάνω στο θάνατο και σε όσα αυτός εκφράζει. Οι εν Χριστώ νικητές του θανάτου είναι οι Άγιοι. Όποιος βλέπει τα άγια λείψανα, π.χ. του Αγίου Σπυρίδωνος στην Κέρκυρα ή του Αγίου Γερασίμου στην Κεφαλληνία, άφθαρτα και θαυματουργά, καταλαβαίνει τί σημαίνει νίκη πάνω στο θάνατο και τη φθορά του.
 Η Ανάσταση του Χριστού είναι το οντολογικό θεμέλιο της Εκκλησίας. «Ει Χριστός ουκ εγήγερται, ματαία η πίστις ημών» (Α΄ Κορ. 15, 17). Είναι όμως και ερμηνευτικό κλειδί της παγκόσμιας ιστορίας και της ζωής μας. Η Σάρκωση του Λόγου του Θεού είναι η είσοδος του Αιωνίου και Αφθάρτου στην ιστορία. Σ’ ένα κόσμο που διαλύεται και σήπτεται μέσα στη φθορά, εισβάλλει και εγκαθίσταται η αιωνιότητα, προσωποποιημένη στον Χριστό, ώς δυνατότητα υπερβάσεως του θανάτου. Η Ανάσταση του Χριστού είναι οριστική νίκη πάνω στο θάνατο όχι μόνο ώς συνέχεια της βιολογικής ζωής, αλλά ώς αθανασία, συνέχεια δηλαδή της ζωής μέσα στη Θεία Αγάπη και Χάρη. Αυτό σημαίνει το «αιωνία η μνήμη», που ψάλλεται στα μνημόσυνα και τις κηδείες. Να μείνει ο νεκρός στην αιώνια μνήμη, δηλαδή αιώνια μέσα στη Χάρη του Θεού. Να είναι αιώνια με το Θεό, όπως είπε ο Χριστός στο ευγνώμονα Ληστή: «Σήμερον μετ’ εμού έση εν τώ παραδείσω» (Λουκ. 23, 43). Χωρίς τον Χριστό ο θάνατος είναι φοβερός. Ο Χριστός όμως «διά του θανάτου, κατήργησε τόν τό κράτος έχοντα τού θανάτου, τούτ’ έστι τόν διάβολον» (Εβρ. 2, 14). Ούτε ο θάνατος αλλ’ ούτε και ο «κύριός» του, ο Διάβολος, προκαλούν στον εν Χριστώ άνθρωπο, τον Άγιο, τρόμο. Διότι γνωρίζει πως ο θάνατος δεν μπορεί να διακόψει ή να διαλύσει την εν Χριστώ ζωή και τη συνέχειά της μέσα στην άκτιστη Χάρη του Θεού, παρά μόνο τη βιολογική ζωή, στην ανάπτυξή της μέσα σ’ αυτόν τον φθαρτό και μάταιο κόσμο.
 Η ζωή μας, καί η βιολογική καί η πνευματική, είναι τόσο ζωή, όσο ανήκει στο Χριστό. Και ανήκουμε στον Χριστό, όταν πεθάνουμε και αναστηθούμε μαζί Του. Το εκούσιο πάθος μας (άσκηση) και ο εκούσιος θάνατός μας με τον Χριστό (πρβλ. Ματθ. 16, 24, Μάρκ. 8, 34), η «ακολουθία» δηλαδή του Χριστού με συνέπεια, όπως συμβαίνει με τους μοναχούς, είναι ο μόνος δρόμος συνταφής και συναναστάσεως με τον Χριστό. Στο σημείο αυτό γίνεται αντιληπτό ότι ο Χριστιανισμός δεν είναι μία φιλοσοφία ή ιδεολογία, αλλά ζωή, με όλο το βάθος και το πλάτος του όρου. Είναι εμπειρία. Ή ζείς εν Χριστώ, σε ζωή διαρκούς μετανοίας, ή δεν είσαι του Χριστού. «Οι τού Χριστού (όσοι ανήκουν στον Χριστό) τήν σάρκα εσταύρωσαν σύν τοίς παθήμασι καί ταίς επιθυμίαις» (Γαλ. 5, 24). Χριστιανοί είναι οι συσταυρωμένοι με τον Χριστό, κατά την ομολογία του Παύλου: «Χριστώ συνεσταύρωμαι∙ ζώ δέ ουκέτι εγώ, ζή δέ εν εμοί Χριστός» (Γαλ. 2, 20). Όπως ο νεκρός «διεδικαίωται από τής αμαρτίας» (Ρωμ. 6, 7: έχει ελευθερωθεί από την αμαρτία, δηλαδή παύει να αμαστάνει), έτσι και ο «συσταυρωμένος» με τον Χριστό είναι πιά νεκρός για την αμαρτία. Αυτό σημαίνει ο λόγος της ευχής: «Νέκρωσον τά μέλη ημών τά επί τής γής». Να φθάσει ο άνθρωπος, κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, να γίνει «ανίκανος εις τό αμαρτάνειν»! Γι’ αυτό παρακαλούμε τον Θεό να μας δώσει «τήν ημέραν (εσπέραν) πάσαν... ειρηνικήν καί αναμάρτηρον...». Αυτά είναι δυνατά, όταν με την άσκηση συσταυρωθεί ο άνθρωπος με τον Χριστό.
 Αυτή τη ζωή, ώς νίκη στο θάνατο, την αμαρτία και τον Διάβολο, έφερε ο Χριστός στον κόσμο. Δεν ίδρυσε κάποιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό Ίδρυμα, αλλά μας καλεί στο σώμα Του, την Εκκλησία, για να μπορούμε συνεχώς να νικάμε τον θάνατο, την αμαρτία τον Διάβολο. Διότι μόνο τότε μπορούμε να αγαπάμε αληθινά, δηλαδή ανιδιοτελώς, τον συνάνθρωπό μας και να συμπήξουμε κοινωνία αδελφοσύνης και αγάπης. Οι κοινωνίες τού χωρίς Χριστόν κόσμου είναι συμβατικές και ψευδώνυμες. Γιατί δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, αφού, αγνοώντας ή περιφρονώντας τον Χριστό, δεν την επιζητούν. Η αυθεντική ζωή στην Εκκλησία γίνεται συνεχής πορεία αναστάσεως. Με τα μυστήρια και την πνευματική ζωή, ο συνεπής Χριστιανός νικά συνεχώς το θάνατο και μετέχει στην Ανάσταση του Χριστού. Η «μετάνοια» είναι δυνατότητα εξόδου από την φυλακή της νεκρωμένης φύσεώς μας και συνάντηση με τον Αναστάντα Χριστόν. Γι’ αυτό διδάσκουν μέσα από την εμπειρία τους οι μοναχοί μας: «Εάν πεθάνεις πρίν πεθάνεις, δέν θα πεθάνεις όταν πεθάνεις...»

Τριώδιο !!! Το διόδιον του Παραδείσου


Τι Τριώδιον , τι Διόδιον !Και το Τρι-ώδιον είναι ένα πνευματικό Δι-όδιο, το μοναδικό στο οποίο δεν πληρώνεις, αλλά πληρώνεσαι κιόλας με πνευματικά λεφτά και πνευματικούς καρπούς.Είναι όμως και ένα «παράνομο» βιβλίο ! αφού βρίθει από διάφορες παραβατικές προσωπικότητες!
Ξεκινά με ένα Τελώνη (Αρχικλέφτη Εφοριακό της τότε εποχής) περνά μέσα από πασίγνωστες Ιερόδουλες του πεζοδρομίου ,(όπως η Μαρία η Αιγυπτία) και τελειώνει με έναν αρχισυμμορίτη Λήσταρχο, που δεν άφησε άνθρωπο απείραχτο.Το Βιβλίο του Τριωδίου ξεκινά από έναν Τελωνικό αναστεναγμό «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ» και λαμβάνει πέρας με ένα «Μνήσθητι μου Κύριε εν τη Βασιλεία Σου» ενός σεσημασμένου ληστή πάνω στον σταυρό.
Ως εκ τούτου παρέχει και ηθική αυτουργία για «παράνομες» δραστηριότητες , αφού προβάλει και προωθεί τον Νόμο της Αγάπης Του Θεού, ο οποίος λογίζεται ως παράτυπη και παράνομη συμπεριφορά στην δικονομική ανθρώπινη νοοτροπία, εκεί που λείπει η έννοια της Συγνώμης και της Μετανοίας.
Για τον κώδικα της ανθρωπίνης ποινικής δικονομίας ο Ληστής πάνω στον Σταυρό ήταν το χειρότερο απόβρασμα της καλής κοινωνίας. Για τον Χριστό όμως και την Βασιλεία Του ο πρώτος και επίσημος καλεσμένος του Παραδείσου.
Ας γίνει λοιπόν φέτος και σε εμάς το Τριώδιον , Διόδιον του Παραδείσου.

Μια ευλογημένη οικογένεια


1. Μακάριο το σπίτι, που κυβερνάει ο Χριστός.
2. Μακάριο το σπίτι, που καταστατικό του έχει το Ιερό Ευαγγέλιο.
3. Μακάριο το σπίτι, που όλοι προσεύχονται.
4. Μακάριο το σπίτι, που το ανδρόγυνο ζει με αμοιβαία αγάπη, ανοχή, συνχωρητικότητα και διαφυλάσσει, σαν κόρη οφθαλμού, το συζυγικό του σπίτι.
5. Μακάριο το σπίτι, που τα μέλη του ζουν με αλληλοσεβασμό, αλληλοκατανόηση και ο καθένας υποχωρεί για το χατήρι του άλλου, οπότε κανένα δυσάρεστο μεταξύ τους πρόβλημα.
6. Μακάριο το σπίτι, που τα μέλη του είναι πιστά παιδιά του Θεού και ζουν την πνευματική και μυστηριακή ζωή της Αγίας Του Εκκλησίας, οπότε δεν κινδυνεύουν να γίνουν θύματα της μαγείας.
7. Μακάριο το σπίτι, που τα μέλη του είναι πνευματικώς καλλιεργημένα και θρησκευτικώς κατηρτισμένα, οπότε δεν διατρέχουν το κίνδυνο να παρασυρθούν από τους αιρετικούς και τα κάθε όργανα του Αντίχριστου.
8. Μακάριο το σπίτι, που τα μέλη του ζουν με φρόνηση και αυτοκυριαρχία οπότε δεν κινδυνεύουν να πέσουν θύματα των εμπόρων των ναρκωτικών και του λευκού θανάτου.
9. Μακάριο το σπίτι, που τα μέλη του ζουν με σωφροσύνη, εγκράτεια και γενικά σύμφωνα με τους κανόνες της ηθικής.
10. Μακάριο το σπίτι, που βασιλεύει η Αγάπη και όπου αγάπη ευλογία και όπου ευλογία ο Χριστός και όπου ο Χριστός ευτυχία, χαρά, ειρήνη, γαλήνη.

Όταν τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται...μια ωραία και διδακτική ιστοριούλα


     Δύο άγγελοι που ταξίδευαν, σταμάτησαν να περάσουν την νύχτα στο σπίτι μιας πλούσιας οικογένειας. Η οικογένεια ήταν αγενής και αρνήθηκε στους αγγέλους να μείνουν στο δωμάτιο των ξένων της βίλας. Αντιθέτως, έδωσαν στους αγγέλους ένα μικρό μέρος σε ένα κρύο υπόγειο. Καθώς εκείνοι έφτιαχναν τα κρεβάτια τους στο σκληρό πάτωμα, ο μεγαλύτερος άγγελος είδε μια τρύπα στον τοίχο και την επισκεύασε. Όταν ο μικρότερος άγγελος τον ρώτησε γιατί, ο μεγαλύτερος απάντησε: «Τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται»....
     Την επόμενη νύχτα το ζευγάρι των αγγέλων ήρθε να ξεκουραστεί σε ένα πολύ φτωχικό σπίτι, αλλά ο αγρότης και η γυναίκα του ήταν πολύ φιλόξενοι. Αφού μοιράστηκαν τη λίγη τροφή που είχαν, οι άγγελοι κοιμήθηκαν στο κρεβάτι τους, όπου μπορούσαν να έχουν μια ξεκούραστη νύχτα. Όταν βγήκε ο ήλιος το επόμενο πρωί, οι άγγελοι βρήκαν τον αγρότη και την γυναίκα του να κλαίνε. Η μοναδική τους αγελάδα, της οποίας το γάλα ήταν το μόνο τους εισόδημα, ήταν νεκρή στο λιβάδι.
    Ο μικρότερος άγγελος ήταν αναστατωμένος και ρώτησε το μεγαλύτερο πως ήταν δυνατόν και άφησε να γίνει κάτι τέτοιο.
Ο πρώτος άνδρας είχε τα πάντα και παρ΄όλα αυτά τον βοήθησες, τον κατηγόρησε εκείνος. Η δεύτερη οικογένεια είχε ελάχιστα και όμως ήταν πρόθυμη να μοιραστεί τα πάντα και εσύ άφησες την αγελάδα να πεθάνει...
«Τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται», απάντησε και πάλι ο μεγαλύτερος άγγελος.
Όταν μείναμε στο υπόγειο της βίλας, πρόσεξα πως υπήρχε χρυσός αποθηκευμένος σε εκείνη την τρύπα στον τοίχο Μια και ο ιδιοκτήτης ήταν τόσο άπληστος και δεν είχε τη διάθεση να μοιραστεί την καλή του τύχη, σφράγισα τον τοίχο ώστε να μην μπορεί να βρει το χρυσό. Εχθές τη νύχτα, καθώς κοιμόμασταν στο κρεβάτι του αγρότη, ήρθε ο άγγελος του θανάτου για την γυναίκα του, κι εγώ έδωσα στη θέση της την αγελάδα. Τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται.
Μερικές φορές αυτό ακριβώς συμβαίνει και στη δική μας ζωή όταν τα πράγματα δεν έχουν το αποτέλεσμα που πρέπει. Αν έχεις πίστη στο Θεό μας θα μάθεις να εμπιστεύεσαι και να συνειδητοποιείς ότι το κάθε αποτέλεσμα μπορεί να είναι πάντα προς όφελός σου.

H Γνωριμία μας με τον Θεό, του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου


Δεν χρειάζονται ούτε χρήματα, ούτε τίτλοι για να γνωρίσει κανείς τον Θεό.
Πόση χαρά είναι για μας ότι ο Κύριος όχι μόνο συγχωρεί τα αμαρτήματά μας, αλλά και δίνει στην ψυχή την γνώση Του, αρκεί μόνο να ταπεινωθεί. Κι ο τελευταίος φτωχός μπορεί να ταπεινωθεί και να γνωρίσει τον Θεό με το Άγιο Πνεύμα.Δεν χρειάζονται ούτε χρήματα, ούτε τίτλοι για να γνωρίσει κανείς τον Θεό, αλλά μονάχα η ταπείνωση. Ο Κύριος δίνεται δωρεάν, μόνο χάρη στο έλεος Του.  
Πριν δεν το ήξερα, αλλά τώρα βλέπω καθημερινά κάθε ώρα, κάθε λεπτό ολοφάνερα το έλεος του Θεού. Ο Θεός χαρίζει ειρήνη ακόμη και την ώρα του ύπνου και χωρίς τον Θεό δεν υπάρχει ειρήνη στην ψυχή.

Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου 

Σάββατο 27 Ιανουαρίου 2018

Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου


Μή προσευξώμεθα φαρισαϊκώς, αδελφοί,
 ο γάρ υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ταπεινωθώμεν έμπροσθεν τού Θεού,  
κράζοντες, Ιλάσθητι ημίν ο Θεός, τοίς αμαρτωλοίς.

Νέα πνευματική περίοδος ανοίγει τις πύλες σήμερα αγαπητοί αδελφοί μέσα στη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Είναι η ευλογημένη από τον Τριαδικό μας Θεό  περίοδος του Τριωδίου. Η πιο κατανυκτική, η κατεξοχήν περίοδος μετανοίας και συντριβής του ανθρώπου. Το Τριώδιο δηλαδή, είναι η περίοδος των εβδομήντα ημερών από σήμερα μέχρι το Μεγάλο Σάββατο και καθιερώθηκε από την Εκκλησία μας, για να καλέσει η Εκκλησία ως στοργική και πονεμένη μάνα τα παιδιά της, σε μια εθελοντική επιστράτευση αφού αυτή είναι το στράτευμα του Χριστού , σε μια εγρήγορση σε μια ετοιμότητα, σε μια πνευματική ανάβαση, σε μια βαθύτερη περισυλλογή, σε μια αυτοσυγκέντρωση… σε μια συνεχή και αδιάκοπη επαγρύπνηση, ώστε πνευματικά αναγεννημένοι και κατάλληλα προετοιμασμένοι να υποδεχθούμε τα Σωτήρια και Σεπτά Πάθη του Χριστού και την ένδοξο και λαμπροφόρο Ανάστασή Του.
Έτσι από σήμερα 28 Iανουαρίου μέχρι τις 7 Απριλίου ημέρα του Μεγάλου Σαββάτου, με τις ιερές ευαγγελικές περικοπές και τα θαυμάσια κατανυκτικά τροπάρια των αγίων αυτών ημερών του Τριωδίου, με τα οποία είναι γεμάτες οι Ιερές Ακολουθίες, προετοιμάζονται οι ψυχές μας… για να ζήσουμε θεάρεστα την πιο μεγάλη εορτή της Ορθοδοξίας, την Λαμπροφόρο Ανάσταση του Χριστού μας.
Εκείνο που τονίζει ευθύς εξ αρχής το Τριώδιο, είναι η συντριβή, το χτύπημα του εγωισμού μας, αλλά ταυτόχρονα και η συναίσθηση της αμαρτωλότητός μας, όπως αυτό φαίνεται πολύ παραστατικά με την Παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου που μόλις πριν λίγη ώρα ακούσαμε. Πολλά τα μηνύματα του σημερινού Ευαγγελίου αγαπητοί αδελφοί. Ωστόσο όμως στον ελάχιστο χρόνο που μας απομένει, θα σταθούμε μόνο σε ένα. Στο διαβολικό πάθος του εγωισμού του σύγχρονου και άστατου ανθρώπου. Και θα σταθούμε μόνο στον εγωισμό, διότι το πάθος του εγωισμού, είναι αυτό το οποίο εμποδίζει τη χάρη του Θεού να μας επισκιάσει. Ο εγωισμός είναι αυτός ο οποίος φράζει τον αγωγό της χάριτος του Θεού προς την ψυχή μας. Και χωρίς την χάρη του Θεού δεν είμαστε ικανοί να νικήσουμε τα πάθη, τις αδυναμίες μας, τα ελαττώματά μας. Διότι το ίδιο είπε και ο Κύριός μας προς τους μαθητές του « Χωρίς εμού, ού δύνασθε ποιείν ουδεν »
Και βλέπουμε δυστυχώς στις μέρες και ανθρώπους έξω… αλλά κυρίως και μέσα στον χώρο της Εκκλησίας, να πνίγονται από το πάθος του εγωισμού. Κληρικοί αλλά και λαϊκοί έχουν εγκλωβιστεί στα πλοκάμια αυτού του πάθους και δυστυχώς έχουν απεμπολήσει την χάρη του εν Τριάδι Θεού μας. Ερχόμαστε στην Εκκλησία, κάνουμε μετάνοιες, κάνουμε μεγάλους σταυρούς, διακονούμε την Εκκλησία, ανάβουμε λαμπάδες, φτιάχνουμε αρτοκλασίες, κάνουμε αγιασμούς ευχέλαια και τόσα άλλα και δυστυχώς παραμένει το πάθος του εγωισμού φωλιασμένο μέσα στις καρδιές μας…. και φτάνουμε να αναζητούμε μέσα μας το Χριστό… και αυτός ν απουσιάζει από την ζωή μας, από τα έργα μας και από τις πράξεις μας. Η προσευχή με εγωισμό και  χωρίς ταπείνωση καλύτερα να μη γίνεται, γιατί στο τέλος όχι μόνο δεν μας ωφελεί, αλλά μας ζημιώνει πνευματικά. Αλλά και η ζωή μας ολόκληρη, όταν στερείται ταπεινοφροσύνης, όσο κι αν προσπαθούμε να την κάνουμε να φαίνεται σύμφωνη με τις εντολές του Θεού …το μόνο που καταφέρνει είναι να μας κάνει σαν τον Φαρισαίο, όμορφους εξωτερικά αλλά κενούς εσωτερικά. Γιατί αν θεωρήσουμε, όπως εκείνος, τους εαυτούς μας τέλειους,… τότε μοιραία θα κατακρίνουμε όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους, θα τους βάλουμε απέναντί μας ως ανεπαρκείς και αμαρτωλούς. Και μέσα από μια τέτοια στάση δεν μπορεί να υπάρξει ούτε να καλλιεργηθεί η συμπόνοια, η συγγνώμη, η αγάπη. Ο άνθρωπος που θεωρεί τον εαυτό του τέλειο… καταλήγει ουσιαστικά μόνος, εγκλωβισμένος στο Εγώ του, και πάντως μακριά από την αγάπη και την κοινωνία με τον Θεό και με τον πλησίον.
Αυτό έπαθε και ο Φαρισαίος του σημερινού Ευαγγελίου. Ενώ πρόσεχε τη ζωή του και τηρούσε όλες τις διατάξεις του Μωσαϊκού Νόμου, νήστευε, έκανε φιλανθρωπίες, εκκλησιαζόνταν τακτικά δυστυχώς άφησε απολέμητο και ελεύθερο το θηρίο του εγωισμού μέσα του και δυστυχώς τα έχασε όλα, όλους τους κόπους και τις θυσίες. Αντίθετα ο Τελώνης επειδή ζητούσε ταπεινά το έλεος του Θεού δικαιώθηκε.
Γι αυτό η Εκκλησία μας βάζει στην αρχή της περιόδου του Τριωδίου αυτό το αρνητικό παράδειγμα του Φαρισαίου και το προς μίμηση παράδειγμα του Τελώνη. Για να μας παρακινήσει έντονα.. να αγωνιζόμαστε συστηματικά με τη βοήθεια του Θεού εναντίον του εγωισμού μας και να καλλιεργούμε την ταπείνωση, μη λησμονώντας την αμαρτωλότητα μας και να καταφεύγουμε στο έλεος του Θεού προβάλλοντας  η Αγία μας Εκκλησία και μεγάλα παραδείγματα μετανοίας, όπως  του Ασώτου Υιού της Αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας αλλά και ο σπουδαίος ύμνος μετανοίας που είναι ο περίφημος Μεγάλος Κανόνας του Αγίου Ανδρέου Κρήτης που μας δείχνει ότι ποτέ δεν είναι αργά για μετάνοια για τον αμαρτωλό, όταν υπάρχει όμως ειλικρινής μετάνοια.
Μέσα από τη σημερινή παραβολή ο Χριστός θέλει να μας διδάξει τη σημασία της ταπείνωσης για τη ζωή μας … γιατι η  ταπείνωση στην πραγματικότητα είναι έκφραση αγάπης,  έχει τη δύναμη να ζεστάνει και να μαλακώσει τις καρδιές μας, να μας φέρει πιο κοντά τόσο με τους συνανθρώπους μας όσο και στην προσωπική μας λύτρωση. Ας μη ξεχνάμε άλλωστε ότι μέσα από την άκρα Ταπείνωση του Θεού, που συνέστειλε την θεότητά Του και καταδέχτηκε να γίνει άνθρωπος και να θανατωθεί από αμαρτωλούς ανθρώπους, συντελέστηκε και το έργο της Αναστάσεως και της λύτρωσής μας. ΑΜΗΝ

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής 28/1/2018


Εἶπεν ὁ Κύριος  τὴν παραβολὴν ταύτην·  ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης.  ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης·
 νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι.  καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ.  λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται.

ΑΠΟΔΟΣΗ

Είπεν ο Κύριος αυτή την παραβολή. Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο Ναό για να προσευχηθούν ο ένας ήταν Φαρισαΐος και ο άλλος ήταν τελώνης. Ο Φαρισαΐος στάθηκε και προσευχόταν στον εαυτό του με αυτά τα λόγια: «Θεέ μου, σε ευχαριστώ, γιατί εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους, πού είναι κλέφτες, άδικοι, άτιμοι ή και σαν αυτόν τον τελώνη, νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, δίνω το ένα δέκατο απ' όλα τα εισοδήματα μου». Και ο τελώνης στεκόταν από μακριά και δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, μόνο χτυπούσε στο στήθος του και έλεγε: «Θεέ μου, συγχώρεσε με τον αμαρτωλό». Σας λέγω πώς αυτός κατέβηκε στο σπίτι του συγχωρεμένος παρά ο άλλος. Γιατί όποιος υπερηφανεύεται θα ταπεινωθεί, ενώ όποιος ταπεινώνεται θα ανυψωθεί.

Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2018

Οι Άγιοι Τρείς Ιεράρχες

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής Βύρωνος και Υμμητού κκ Δανιήλ

Η Εκκλησία μας και ιδιαίτερα η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά στις 30 Ιανουαρίου. την Βασίλειον της Εκκλησίας στολήν, τον μέγαν Βασίλειον «τον εν θεολογία περιβόητον Γρηγόριον, το χρυσούν της οικουμένης στόμα, το της σοφίας πέλαγος τον ως αληθώς Χρυσόστομον», όπως γράφει κατά τον ένατο αιώνα ο μέγας και ιερός Φώτιος (Επιστολή ΙΒ Μιχαήλ Θεοσκεπάστω Βασιλεί §16, P.G. τόμος 102, στήλη 729Α).
Οι άγιοι Πατέρες δεν αναδείχθηκαν μόνο υποδειγματικοί αρχιερείς, σοφοί επιστήμονες για την εποχή τους, εμβριθείς συγγραφείς και φωστήρες της θεολογίας, αλλά και μεγάλοι διδάσκαλοι με την ευρεία σημασία της λέξεως.
Οι εκπαιδευτικές αρχές τους επηρέασαν την παιδεία για πολλούς αιώνες. Η συνείδηση της Εκκλησίας τους αναγνώρισε ως διδασκάλους.Γι’ αυτό οι τρεις άγιοι Πατέρες μας από το έτος 1842, ολίγα μόλις έτη μετά την απελευθέρωση του Γένους μας από την επί τέσσερεις αιώνες υποδούλωση στους Τούρκους και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Ελληνικού Κράτους, ορίσθηκαν και προστάτες της ελληνικής παιδείας και των ελληνικών Γραμμάτων.

1. Παιδαγωγοί
Είναι εύκαιρο σήμερα να θυμηθούμε μερικές διδασκαλίες τους που είναι εγκατεσπαρμένες στα συγγράμματά τους, στα κηρύγματά τους, στην δογματική τους και απολογητική διδασκαλία τους, στα ερμηνευτικά έργα τους  και τέλος στις επιστολές τους. Υπήρξαν και οι τρεις άνθρωποι με γνήσια ενδιαφέροντα για την αγωγή του νέου ανθρώπου.
Συνδύασαν την θεωρία με την πράξη. Τα κηρύγματά τους δεν περιείχαν δεοντολογικές παραινέσεις και ηθικολογίες αλλά πλούσια παραδείγματα, ζωντανές εικόνες, αντιληπτές και προσιτές παραστάσεις της σύγχρονης ζωής. Δεν αρκέσθηκαν ως θεωρητικοί θεολόγοι σε σχολαστικά ακαδημαϊκά γυμνάσματα.Αντιθέτως μελέτησαν με πείρα κι έκαναν συγκεκριμένες συστάσεις για την σχολική αγωγή, την παιδική ηλικία και τους νεανικούς κινδύνους, τον τρόπο διδασκαλίας, την πρώτη ανάγνωση και γραφή, τις διάφορες βαθμίδες εκπαιδεύσεως μικρών, νέων και ενηλίκων.Για τους μεγάλους παιδαγωγούς η εκπαίδευση δεν περιορίζεται σε κάποια ηλικία, αλλά είναι υπόθεση όλων των ηλικιών.Δεν δικαιούται να ισχυρισθεί κάποιος, «επί τέλους έφθασα».

2. Η ωφέλιμος παιδεία κατέχει την πρώτη θέση των αξιών της ζωής.
Οι τρεις Ιεράρχες αναγνωρίζουν την τεράστια αξία της αγωγής και μορφώσεως και κατέταξαν την παιδεία μεταξύ των πρώτων αξιών, της ανθρώπινης ζωής. Θεωρούν την μόρφωση της ψυχής και της διάνοιας καθολική υποχρέωση «τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών» (Γρηγορίου Θεολόγου, Λόγος Β , Απολογητικός της εις Πόντον φυγής ένεκεν, P.G. 35,425). Γράφει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ότι «οίμαι δε πάσιν αν ομολογήσθαι των νουν εχόντων παίδευσιν των παρ’ ημίν αγαθών είναι το πρώτον» (Γρηγορίου Θεολόγου, Εις τον Μέγαν Βασίλειον Επίσκοπον Καισαρείας Καππαδοκίας  Επιτάφιος, §11, P.G. 36,508). 
Από όλα τα αγαθά που έχουμε στη διάθεσή μας το πρώτο είναι η εκπαίδευση.Η εκπαίδευση (δηλαδή η μόρφωση) είναι το μόνο που καλλιεργεί εκλεπτύνει, ανυψώνει και καθιστά ελεύθερο το πνεύμα του ανθρώπου. Όχι βέβαια οποιαδήποτε εκπαίδευση. Οι Πατέρες διαχωρίζουν την χρήσιμη από την φθοροποιό παιδεία. Θεωρούν αναγκαίο να αποκτήσει ο άνθρωπος ενσυνείδητη κατανόηση της παιδείας, να μπορεί να εκλέγει την ωφέλιμη και να αποφεύγει την ανώφελη και επιζήμια
«Αναγκαία η της παιδείας επίγνωσις, προς τε την αίρεσιν της ωφελίμου παιδείας, και προς την αποφυγήν της ανονήτου και βλαβεράς» (Μεγάλου Βασιλείου, Ομιλία ΙΒ , Εις την αρχήν των Παροιμιών, P.G. 31, 397).Oι απόψεις των τριών Ιεραρχών για την αναγκαιότητα της παιδείας επηρέασαν τόσο την στάση της Εκκλησίας όσο και της Πολιτείας γι’ αυτό και η παιδεία δεν έγινε προνόμιο μόνο των κληρικών, όπως συνέβη στην μεσαιωνική χριστιανική Δύση, αλλά και των λαϊκών. Οι αυτοκράτορες όπως ο Βασίλειος ο Α ἐξέδωσαν ειδικούς νόμους η άφηναν παρακαταθήκη τονίζοντας την ανάγκη της εκπαιδεύσεως όχι μόνο για τους κρατικούς λειτουργούς αλλά και για όλους τους πολίτες της αυτοκρατορίας. 
«Βιωφελές τι χρήμα και σπουδαιότατον ου μόνον βασιλεύσι, αλλά και ιδιώταις, η παίδευσις. Και γαρ τοις κεκτημένοις, αυτήν και κατά σώμα και κατά ψυχήν τα μέγιστα ωφελεί…ταύτην ουν σε …ηγεμονεύουσαν …την βασιλείαν έχειν νουθετών» γράφει ο αυτοκράτορας Βασίλειος στο διάδοχο γιο του Λέοντα τον Στ τόν Σοφό (P.G. τόμος 107 ΧΧΙΑ). «Της παιδείας η κτήσις τω γεγηρακότι…γίνεται βίου βακτηρία κατά τον ανθούντα την νέαν ηλικίαν εις αρετήν ώρα αλύπους διαβιβάζει παιδείας τοίνυν σοφίαν και αρετήν τους σους παίδας, ίνα και νεάζοντες ωραίαν έχουσιν την βασιλείαν και γεγηρακότες μη δέωνται της ετέρων βοηθείας» συμβουλεύει ο ιερός Φώτιος (Φωτίου επιστολαί εκδ. Ιωάννου Ν. ΒΑΛΕΤΑ, Λονδίνο 1864 σελ. 447). Η παιδεία ομορφαίνει την ζωή των νέων και αποβαίνει στήριγμα και παρηγορία για τους ηλικιωμένους.

3. Ο σκοπός της ωφελίμου παιδείας· Παιδεία προς θέωση.
Οι άγιοι Πατέρες δεν πίστευαν μόνο στην αξία της παιδείας. Πίστευαν και σε ορισμένη φιλοσοφία. Το εκπαιδευτικό ιδανικό τους ήταν συγκεκριμένο, είχε σταθερό σκοπό και κατεύθυνση. Για τους αγίους Πατέρες η διάπλαση και η μόρφωση του ανθρώπου δεν έγκειται στην απόκτηση γνώσεων, πτυχίων και περγαμηνών. Είναι δυνατόν να γίνει κάποιος μεγάλος επιστήμονας η διάσημος πολιτικός, μέγας κοινωνικός η εμπορικός παράγοντας χωρίς να είναι μορφωμένος.Οι Πατέρες μας απέβλεπαν στην δημιουργία ενάρετου ανθρώπου, στην διάπλαση του χαρακτήρα που να περιέχει μερικές θεμελιώδεις πνευματικές αρχές και αξίες, οι οποίες ρυθμίζουν την ζωή του και τις σχέσεις του με την κοινωνία. 
Τα γνωρίσματα του «πεπαιδευμένου» είναι η ικανότητα να κρίνει ψύχραιμα και με περίσκεψη, να καθοδηγείται πάντοτε από την πίστη σε αξίες αλλά και από τον ορθό λόγο.Είναι επίσης η ευγένεια της ψυχής και η ανεκτικότητα, ο σεβασμός προς τα δικαιώματα, την ελευθερία και τα προνόμια των συνανθρώπων.Ο μορφωμένος άνθρωπος είναι μετριόφρονας διατυπώνει αδιάκοπα ερωτήσεις και επιδιώκει να μορφωθεί και να καλλιεργηθεί περισσότερο.Δεν θεωρεί τον εαυτό του κέντρο του κόσμου της κοινωνίας και της οικογένειας μέσα στην οποία ζει. Έχει αυτογνωσία.
Αλλά η εκπαίδευση και η μόρφωση του ανθρώπου δεν πρέπει να αποβλέπουν μόνο στο πως ο άνθρωπος θα καλλιτερεύσει τους όρους της ζωής του και πως θα βελτιώσει τις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του. Σημαντικότερο είναι το πως θα μπορέσει να «αναλάβει» πνευματικά φτερά για να πετάξει προς τον Δημιουργό Του.
Ωραία το διατύπωσε ο διανοούμενος μοναχός Θεόδουλος που γράφει : «Όσον μάλλον ταύτης (της παιδείας) μετέχει (ο άνθρωπος), τοσούτο μάλλον αφίσταται μεν, των ανθρώπων μεθίσταται δε προς Θεόν» (Θεοδούλου Μαγίστρου (περί το 1332 μ.Χ.), Λόγος περί Βασιλείας §ΚΣ P.G. 145,1 στ. 489Β).
Η εκπαίδευση του ανθρώπου «μέχρις ου μορφωθή Χριστός εν αυτώ» (Προς Γαλάτας δ 19) γίνεται συνώνυμο με την παιδεία προς θέωση.Συνεπώς σε τελευταία ανάλυση το εκπαιδευτικό ιδεώδες των Πατέρων ήταν η θέωση του ανθρώπου.
Η απόκτηση όμως του ανώτατου αγαθού της παιδείας είναι ένα δυσχερέστατο και πολύ κοπιαστικό έργο, που απαιτεί συνεχή εξέλιξη και πνευματική επαγρύπνηση.Ο μέγας Βασίλειος υπογραμμίζει ότι «τραχεία μεν πρώτον και δύσβατος, και ιδρώτος συχνού και πόνου πλήρης, η προς αρετήν φέρουσα και ανάντης οδός » (Μεγάλου Βασιλείου, Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων P.G. 31,572).  
Η δυνατότητα της ομοιώσεως με τον Θεό, ήτοι της θεώσεως, δόθηκε στον άνθρωπο κατά τον χρόνο της δημιουργίας, αλλά είναι έργο συνεχούς παιδείας με την οποία η θέωση αρχίζει από την παρούσα ζωή, αλλά ολοκληρώνεται στην μελλοντική. Εκπαιδευόμενος ο άνθρωπος πρέπει να πορεύεται προς την αρετή «Άνθρωποι κατ’ αυτό ομοιούνται Θεώ, όταν μηδέν πάσχουσι παρά των επηρεάζειν βουλομένων, μηδέ υβριζόντων υβρίζονται, μηδέν τυπτόντων τύπτονται, μηδέ καταγελώνται καταγελώντων ετέρων» γράφει ο ιερός Χρυσόστομος (Λόγος Δ , Εις την ερμηνείαν της Προς Ρωμαίους Επιστολής, P.G. 60, 415).

4. Οι άξονες της ωφελίμου Παιδείας.
Oι πηγές από τις οποίες αντλούνται τα στοιχεία του εκπαιδευτικού - μορφωτικού ιδεώδους των Τριών Ιεραρχών είναι η αγία Γραφή και η κλασσική ελληνική Γραμματεία.Το εκπαιδευτικό ιδεώδες είναι η συνισταμένη τουελληνικού ορθού λόγου και της χριστιανικής πίστεως και διαμορφώθηκε με τις αναζητήσεις πολλών αιώνων, ενώ κορυφώθηκε τον τέταρτο αιώνα.Η εποχή των Τριών Ιεραρχών ήταν το τέλος του αρχαίου κόσμου και η ανατολή ενός νέου που έχει τα γνωρίσματα δύο ειδών αναζητήσεων (του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού) που συνέπραξαν και γέννησαν την νέα ταυτότητά μας. Οι Τρεις Ιεράρχες επεξεργάσθηκαν το συγκερασμό του ελληνικού πνεύματος και της χριστιανικής πίστεως και έγιναν οι κλασσικοί μύστες και οι καλύτεροι ερμηνευτές του ανθρωπισμού της Εκκλησίας.Ήταν και εξακολουθούν να παραμένουν οι πιο αυθεντικοί Έλληνες Πατέρες και διδάσκαλοι της αρχαίας Εκκλησίας και μάλιστα της Ελληνικής Ορθοδοξίας μέχρι σήμερα. Η ωφέλεια από την συζυγία χριστιανικής πίστεως και Ελληνικού λόγου ήταν διπλή. Ο χριστιανισμός πλουτίσθηκε και κατέκτησε την οικουμένη. Αλλά και ο ελληνισμός ευεργετήθηκε.
Ο αρχαίος Έλληνας Πολίτης ίσως να είχε εξαφανισθεί αν κατά τον τέταρτο και πέμπτο αιώνα δεν συμφιλιωνόταν με τον Χριστιανισμό. Αυτή η συμφιλίωση οφείλεται στους Έλληνες Πατέρες.Από τους πατερικούς θησαυρούς θα αντλήσουμε τις απαραίτητες αρχές και αλήθειες που θα συντελέσουν στο δύσκολο έργο μας να δημιουργήσουμε κατάλληλη παιδεία για την σημερινή γενιά και για το μέλλον. 
Στα πρόσωπα των αγίων Τριών Ιεραρχών εμείς οι Έλληνες Ορθόδοξοι έχουμε την συνισταμένη της Ελληνικής και Χριστιανικής παρακαταθήκης, τρεις κορυφαίους διδασκάλους για να μιμηθούμε.

Στην κορυφή της Αγιότητος οι Άγιοι προστάτες των γραμμάτων

Οι Τρεις Ιεράρχες πρώτευσαν σε όλους τους τομείς της πνευματικής ζωής. Κατέκτησαν με τον προσωπικό τους αγώνα και την βοήθεια της θείας Χάριτος τις κορυφές της αγιότητος και καλούσαν τους πιστούς να ανεβαίνουν στις ωραίες πνευματικές αναβάσεις. Άσκησαν στον ύψιστο βαθμό την φιλανθρωπία και ανακούφισαν τον πόνο χιλιάδων αναξιοπαθούντων.Δίδασκαν καθημερινά τους πιστούς αναλύοντάς τους τις θεόπνευστες αλήθειες της Πίστεώς μας και διαφωτίζοντάς τους για τα μεγάλα θέματα, που απασχολούν την ψυχή κάθε ανθρώπου.Καθόρισαν συστηματικά την λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, για να μπορούν να λατρεύουν οι πιστοί θεάρεστα τον Κύριο.
Συνέγραψαν θαυμάσια συγγράμματα, τα οποία ξεπέρασαν τη φθορά του χρόνου και ισχύουν και για τις μέρες μας. Ο εθνικός μας ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος γράφει ότι με τα συγγράματά τους οι Τρεις Ιεράρχαι «απετελέσαν εποχήν λόγου νέαν, μεγάλην και ένδοξον διά το ανθρώπινον γένος» (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. 2ος, μέρος Β’ σελ. 1, 6).Πολύ εύστοχα ελέχθη γι’ αυτούς ότι ήταν «εύγλωττοι κατά τον λόγον, ευγλωττότεροι κατά τον βίον, ευγλωττότατοι κατά τον θάνατον».

Άγ. Βασίλειος ο Μέγας & Γρηγόριος ο Θεολόγος
Βασικό στοιχείο της αγιότητος και των τριών είναι ότι ήταν ασυμβίβαστοι με το κακό, την αμαρτία και την αίρεση. Δεν γνώριζαν τη γλώσσα των συμβιβασμών και της διπλωματίας. Προτιμούσαν να χάσουν τη θέση τους και αυτή τη ζωή τους, παρά να συμβιβαστούν σε θέματα αρχών και πίστεως. Δε σκέφτηκαν ποτέ εάν αντίπαλοί τους ήσαν αυτοκράτορες ή σοφοί διάφοροι ή ισχυροί κατά κόσμον. Έμειναν ακλόνητοι στην ορθή πίστη και ζωή αψηφώντας τις συνέπειες.Εμείς, έπαρχε Μόδεστε, είπε στον απεσταλμένο του αρειανού αυτοκράτορα Ουάλη ο Μ. Βασίλειος, είμαστε ήρεμοι και πράοι άνθρωποι και υποχωρούμε όταν πρόκειται για προσωπικά μας θέματα. Όταν όμως πρόκειται για την πίστη μας στον Θεό, «ὅταν Θεός ᾖ τό κινδυνευόμενον» δεν υπολογίζουμε τίποτε, αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου, χωρίς να φοβόμαστε οποιοδήποτε βασανιστήριο. «Ἀκουέτω ταῦτα καί βασιλεύς». Να τα πεις και να τ’ ακούσει αυτά κι ο βασιλιάς (PG 36, 561).
Και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, αφού νίκησε τους αρειανούς και πήρε πίσω τους Ναούς της Κωνσταντινούπολης, που τους είχαν καταπατήσει αυτοί, και ενώ είχε φίλο του τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Μέγα και μαζί του το μεγαλύτερο μέρος του πιστού λαού, όταν μερικοί ζηλόφθονες επισκόπου αμφισβήτησαν την εκλογή του, παρητήθη αμέσως. Δε θέλησε να έλθει σε συμβιβασμούς με μοχθηρούς ανθρώπους. Παρητήθη και από την προεδρία της Β’ Οικουμενικής Συνόδου και από τον Πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως. Αντί της θέσεως προτίμησε την ακεραιότητα και το ασυμβίβαστο του χαρακτήρος του. Δεν γνώριζε τους διπλωματικούς ελιγμούς, αλλά γνώρισμά του ήταν όπως έγραφε, το «μή παρασυρῆναι», να μη παρασύρεται και να έχει «παρρησίαν» (PG 37, 32-33).

Άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος
Και ο ιερός Χρυσόστομος, όταν έγινε Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως και θέλησε να καθαρίσει την Εκκλησία από αναξίους κληρικούς, οι οποίοι είχαν την προστασία της αυτοκράτειρας Ευδοξίας, δεν εδίστασε να ελέγξει και την αυτοκράτειρα  για τη ζωή της. Δεν συμβιβάστηκε μαζί της. Γι’ αυτό και εξορίστηκε και πέθανε εξόριστος μέσα σε αφάνταστες κακουχίες, με πνεύμα όμως απτόητο και αδούλωτο. Χαρακτηριστικό του γενναίου και ασυμβίβαστου φρονήματός του βλέπουμε στην ομιλία, που εκφώνησε φεύγοντας για την εξορία: «Πολλά τά κύματα καί χαλεπόν τό κλυδώνιον· ἀλλ’ οὐ δεδοίκαμεν (δεν φοβόμαστε) μή καταποντισθῶμεν· ἐπί γἀρ τῆς πέτρας ἑστήκαμεν. Μαινέσθω ἡ θάλασσα, πέτραν διαλῦσαι οὐ δύναται· ἐγειρέσθω τά κύματα, τοῦ Ἰησοῦ τό πλοῖον καταποντίσαι οὐκ ἰσχύει» (PG 52, 427).Τέτοιους άγιους, γενναίους και ασυμβίβαστους με το κακό και την αίρεση εκκλησιαστικούς ηγέτες χρειαζόμαστε και σήμερα. Και ας παρακαλούμε την Ιδρυτή της Εκκλησίας μας να μας τους χαρίζει.

Το Μοναστήρι του Αη Συμιού στο Μεοσλόγγι

                                  
Σε λίγες ημέρες το Μεσολόγγι θα γιορτάσει για άλλη μια φορά τον Αι Συμιό. Το Ιστορικό Μοναστήρι απέχει περίπου εννέα χιλιόμετρα από την Πόλη. Είναι  Αγιορείτικου ρυθμού και άρχισε να χτίζεται το 1740 μ.Χ. από τον Ηγούμενο Αρχιμανδρίτη Ταράσιο Τσούμαρη και από τότε έγινε η πνευματική εστία της περιοχής.  Μεσολογγίτες,  Καπεταναίοι και Αρματωλοί του ζυγού, υλοτόμοι, βοσκοί και άλλοι πιστοί  πήγαιναν στο Μοναστήρι για να ανάψουν ένα κεράκι και να προσευχηθούν.
Ο Ηγούμενος Τσούμαρης, θέλησε να γιορτάζεται ο γέροντας Συμεών, ο οποίος έλαβε τη χάρη του Πανάγαθου Θεού να πάρει πρώτος στην αγκαλιά του τον Κύριο Ιησού Χρηστό μας πριν από την βάπτισή του. Αυτό βλέπουμε και στην εικόνα του Προσκυνηταρίου όπου η Θεοτόκος παραδίδει το Θείο Βρέφος στην αγκαλιά του Θεοδόχου Συμεών  μπροστά στα βλέμματα  του  Ιωσήφ  και της Άννης και ο οποίος είπε την ευχή: «Νυν απολύεις το δούλον σου, δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη, ότι  είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου…».  
Η επιβλητικότητα του τοπίου σε κάνει να αντικρίζεις τον Ιερό χώρο του Μοναστηριού με συναίσθημα ευθύνης και γι΄αυτό αιώνες τώρα δεν χάθηκε η Πνευματική του φυσιογνωμία.  Ο Ιερός αυτός τόπος εκπέμπει ζεστασιά και  ταπεινότητα στους επισκέπτες-προσκυνητές και κάθε Κυριακή και τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης πραγματοποιείται Θεία λειτουργία.
Την Μεγάλη Παρασκευή, με κατάνυξη και τον δέοντα σεβασμό, ψέλνονται τα εγκώμια από τις Μοναχές και τους Ιεροψάλτες ενώ  πλήθος πιστών προσέρχεται για να προσκυνήσει και να θαυμάσει τον Επιτάφιο που με αγάπη, πίστη και μεράκι στολίζουν, η Ηγουμένη Βερονίκη, η Μοναχή Θεοκλήτη και η κ. Μαρία Βουλβή. Ο επιτάφιος, που μοιάζει με εικόνα, είναι στολισμένος με πολύχρωμα λουλούδια τοποθετείται μπροστά στο Ιερό Βήμα του Ναού  και ξεχωρίζει από όλους τους άλλους επιταφίους.  
  Προεπαναστατικά ήταν τόπος συνάντησης των κληρικών, των πιστών, των αρματολών, των ραγιάδων. Ήταν η έκφραση για συνεχή αγώνα, για τα ιδανικά του λαού μας, έτσι και σήμερα  λειτουργεί και διατηρεί την παράδοση στην Ιστορία του. Με την Ηρωική Έξοδο της Φρουράς των Ελεύθερων Πολιορκημένων, το Σάββατο του Λαζάρου προς την Κυριακή των Βαΐων 10 Απριλίου 1826, το Μοναστήρι έγινε τόπος συνάντησης των Εξοδιτών.  Το Μοναστήρι   καταστράφηκε από τον Ιμπραήμ και τον Κιουταχή και ανοικοδομήθηκε από τον Ιερομόναχο Αρχιμανδρίτη Ιωαννίκιο Αγγελέτο το 1836. Από τότε άρχισαν οι κάτοικοι-πανηγυριστές στη μνήμη των πεσόντων Εξοδιτών, να συγκεντρώνονται την γιορτή της Υπαπαντής 2 και 3 Φεβρουαρίου, που ονομάζουν χειμωνιάτικο Αι Συμνιό, καθώς και το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος, που είναι ο καλοκαιρινός Αι Συμνιός.  Οι Εορταστικές εκδηλώσεις κορυφώνονται, σύμφωνα με το πρόγραμμα του Δήμου και των Συλλόγων, με το «απόλυτο ξεφάντωμα» από όλες τις  παρέες των Πανηγυριστών.   
Οι πανηγυριστές, αρματωμένοι και καβαλαραίοι, συγκεντρώνονται κατά παρέες με ολιγομελή λαϊκή ορχήστρα, από τσιγγάνους με πίπιζες και νταούλια και αρχίζουν το γλεντοκόπι. Όλοι τους φημίζονται για τις χορευτικές τους θεαματικές αναπαραστάσεις όπως ο χορός του πεθαμένου, το τσάμικο, το χελάκι και άλλους αυτοσχέδιους σχηματισμούς. Οι φορεσιές των αρματωμένων είναι, το πουκάμισο, ο ντουλαμάς, ο σκούφος, τα τσαρούχια, φυσεκλίκι, παλάσκες και άλλα παρελκόμενα ώστε να συμπληρώνεται η αρματωσιά. Το Μεσολόγγι και η γύρο περιοχή, όλες τις ημέρες έχει πανηγυρικό χαρακτήρα. Το απόγευμα της εορτής οι πανηγυριστές συγκεντρώνονται στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου  Σπυρίδωνα  όπου προσκυνούν, παίρνουν την σημαία του Συλλόγου και κατευθύνονται προς τον Κήπο των Ηρώων όπου ψάλλετε επιμνημόσυνη δέηση. Στη συνέχεια όλες οι παρέες πηγαίνουν στο Μοναστήρι τ ΄Αι Συμνιού. Όλη τη νύχτα οι πανηγυριστές τρώνε, πίνουν και χορεύουν. Το πρωί της επόμενης ημέρας  παρακολουθούν την Θεία Λειτουργία στο Μοναστήρι και στο τέλος, οι Αρχές του τόπου και οι πανηγυριστές,  πηγαίνουν στον τόπο του μαρτυρίου των Εξοδιτών για το μνημόσυνο και κατάθεση στεφάνων. Στο σημείο αυτό υπάρχει μεγάλος Σταυρός που κατασκευάστηκε από τον αείμνηστο Χρήστο Ευαγγελάτο, Δήμαρχο Μεσολογγίου. Αργά  το απόγευμα  γυρίζουν στην Πόλη όπου συνεχίζουν το γλέντι. 
 Το πανηγύρι του Αι Συμνιού οι Μεσολογγίτες το αγάπησαν και το ζουν έντονα κάθε χρόνο, όλες  τις ημέρες. Μόνο μια χρονιά ακυρώθηκαν οι εκδηλώσεις, κατά την οποία το Μεσολόγγι πενθούσε το θάνατο του Μεσολογγίτη Πρωθυπουργού Επαμεινώνδα Δεληγιώργη, 1879.   
Το Μοναστήρι έχει κηρυχθεί Ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Είναι τόπος ευλογημένος, εκεί υπάρχει η απόλυτη πνευματική και ψυχική ηρεμία για κάθε Χριστιανό. Από τις 18 Ιανουαρίου 1975 το Μοναστήρι πλαισιώθηκε από Μοναχές και όπως λέει η Ηγουμένη Βερονίκη, «… Η ευλογία του Προστάτη μας Αγίου Συμεών του Θεοδόχου μας δόθηκε πλούσια και εγκαταβιώσαμε στην υπηρεσία του…». 

Ο Αγ Μάρκος ο Ευγενικός ο ομολογητής της Ορθοδόξου πίστεως


Ο Μάρκος ο Ευγενικός (1393-1445), υπήρξε Μητροπολίτης Εφέσου και μια από τις σημαντικότερες εκκλησιαστικές και θεολογικές προσωπικότητες της εποχής του. Υπήρξε ο σημαντικότερος παράγοντας της αποτυχίας της ένωσης της Δυτικής και της Ανατολικής Εκκλησίας στη σύνοδο της Φεράρας, όπου ήταν ο μόνος που αρνήθηκε να υπογράψει. Ήταν πρωτοστάτης του κινήματος των ανθενωτικών. Για το λόγο αυτό εκδιώχτηκε από την αυτοκρατορική αυλή, που επεδίωκε μια συμβιβαστική λύση του ζητήματος για την αντιμετώπιση του οθωμανικού προβλήματος, αλλά και ανακυρύχθηκε σε Άγιο μετά το θάνατό του από τον Πατριάρχη Γεννάδιο, ο οποίος υπήρξε μαθητής του.
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη περί το 1393 και έλαβε θεολογική και φιλοσοφική παιδεία κοντά σε περίφημους σοφούς της εποχής (Γεώργιο Πλήθωνα, Ιωάννη Χορτασμένο, Μανουήλ Χρυσοκόκκο), χάρη στις δυνατότητες που του παρείχε η σχετικά ευκατάστατη οικογένεια του, καθότι ο πατέρας του Γεώργιος κατείχε το υψηλό αξίωμα του «Μεγάλου χαρτοφύλακα του θρόνου». Η προσωνυμία του, Ευγενικός, κληρονομήθηκε από τον πατέρα του, όπως και η κατεύθυνση προς την εκκλησιαστική ζωή. Το 1418 ασπάστηκε τον μοναχικό βίο και μόνασε στη μονή του Αγίου Γεωργίου Μαγγάνων, όπου αφιερώθηκε στη μελέτη και τη συγγραφή. Το 1437 εκλέχθηκε Επίσκοπος Εφέσου, μετά την εκδήλωση σχετικού ενδιαφέροντος και από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγο, με κύριο στόχο να λάβει μέρος στη σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας.Οι θεολογικές ικανότητές του ξεχώριζαν, με αποτέλεσμα να θεωρείται απαραίτητο μέλος για την αποστολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην ενωτική σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας (1438-1439). Ορίστηκε μάλιστα εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αντιοχείας και Ιεροσολύμων.Κύριο επιχείρημα του Μάρκου κατά της ένωσης, και ο λόγος για τον οποίον τελικά αρνήθηκε να υπογράψει τον ενωτικό Όρο της συνόδου, ήταν η προσθήκη στο Σύμβολο της Πίστεως της προσθήκης του Filioque, την οποία ο Μητροπολίτης θεωρούσε αιρετική. Το κοινό αίσθημα στην Κωνσταντινούπολη ήταν μαζί του, αφού μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου «είδε το πλήθος δοξάζον αυτόν ως μη υπογράψαντα, και προσεκύνουν αυτόν οι όχλοι καθάπερ Μωυσεί και Ααρόν και εφήμουν αυτόν και Άγιον εκλάλουν».[εκκρεμεί παραπομπή] Η γενική αντίδραση στην Ανατολή εναντίον των αποφάσεων της ενωτικής συνόδου ανέδειξε τον Μάρκο τον Ευγενικό ως τον κατ' εξοχήν εκπρόσωπο της Ορθοδοξίας της πίστεως, αλλά και στόχο της πολεμικής του αυτοκράτορα και της παράταξης των Ενωτικών. Αρνήθηκε την προσφορά του αυτοκράτορα να ανέλθει στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης και δεν δέχθηκε να συλλειτουργήσει με τον ενωτικό πατριάρχη Μητροφάνη Β΄.
Ο πρώτος μετά την άλωση Οικουμενικός πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος, με συνοδική πράξη, όρισε του 1456 ως ημέρα εορτασμού της μνήμης του την 19 Ιανουαρίου και συντάχθηκε ειδική ακολουθία. Η απόφαση αυτή επιβεβαιώθηκε και με νεώτερη συνοδική πράξη επί Πατριαρχείας Σεραφείμ Α΄
Γράφει ο άγιος Μάρκος: «Την μεν αιτίαν του σχίσματος εκείνοι δεδώκασι, την προσθήκην εξενεγκόντες αναφανδόν, ην υπ' οδόντα πρότερον έλεγον. ημείς δε αυτών εσχίσθημεν πρότεροι, μάλλον δε εσχίσαμεν αυτούς και απεκόψαμεν του κοινού της Εκκλησίας σώματος. Δια τι ειπέ μοι: Πότερον, ως ορθήν έχοντας δόξαν, ή ορθώς την προσθήκην εξενεγκόντας; Και τις αν τούτο είποι, μη σφόδρα τον εγκέφαλον διασεσεισμένος; Αλλά ως άτοπα και δυσσεβή φρονούντας και παραλόγως την προσθήκην ποιήσαντας. Ουκούν ως αιρετικούς αυτούς απεστράφημεν και δια τούτο αυτών εχωρίσθημεν... αιρετικοί εισιν άρα, και ως αιρετικούς αυτούς απεκόψαμεν».
Από το κείμενο αυτό μπορούμε να σχολιάσουμε μερικές αλήθειες.
Πρώτον, ότι οι Λατίνοι φανέρωσαν την αίρεση του Filioque, την οποία προηγουμένως πίστευαν μυστικώς, την έλεγαν κάτω από τα δόντια τους. Δεύτερον, εμείς οι Ορθόδοξοι χωρισθήκαμε με την θέλησή μας από τους Λατίνους, πράγμα το οποίο ισοδυναμεί με το ότι τους απεκόψαμε από το κοινό της Εκκλησίας Σώμα, ως φρονούντας δυσσεβή δόγματα, και επειδή πρόσθεσαν την λέξη Filioque στο Σύμβολο της Πίστεως παραλόγως. Τρίτον, οι Λατίνοι με την προσθήκη του Filioque είναι αιρετικοί και ως αιρετικούς απεκόψαμε από την Εκκλησία. Επομένως, κατά την διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας, όπως το εκφράζει ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, οι Λατίνοι είναι αιρετικοί, αποκεκομμένοι από την Εκκλησία και φυσικά είναι εκτός της Εκκλησίας και δεν έχουν μυστήρια.
Συγγραφικό έργο του Αγ Μάρκου του Ευγενικού

Το αξιόλογο συγγραφικό έργο του Μάρκου του Ευγενικού συνδέεται οργανικά με τους εκκλησιαστικούς αγώνες του και θα μπορούσε να διακριθεί σε θεολογικό και λειτουργικό. Στα θεολογικά έργα κυριαρχεί η αντιρρητική προσπάθεια στις λατινικές καινοτομίες (Filioque, καθαρτήριο κτλ). Τα σημαντικότερα έργα του είναι:
Κεφάλαια συλλογιστικά κατά της αφέσεως των Ακινδυνιστών περί διακρίσεως θείας ουσίας και ενεργείας
Αντίρρησις των λατινικών κεφαλαίων, όπερ αυτού προέτεινον περί του περκατορίου πυρός
Απολογία προς Λατίνους δευτέρα
Αποκρίσεις προς τας επενεχθείσας αυτώ απορίας και ερωτήσεις επί ταις ρηθείσαις ομιλίαις παρά των καρδιναλίων και των άλλων λατινικών διδασκάλων
Συλλογιστικά κεφάλαια προς Λατίνους
Συλλογαί... περί του αγίου Πνεύματος
Διάλογος, ου η επιγραφή Λατίνος ή περί της εν τω Συμβόλω προσθήκης
Συλλογισμοί δέκα, δεικνύοντες ότι ουκ εστί πυρ καθαρτήριον
Ομολογία της ορθής θέσεως, εκτεθείσα εν Φλωρεντία κατά την προς Λατίνους γενομένην σύνοδον

Οι αόρατοι ερημίτες του Αγίου Όρους


Οπωσδήποτε πολλοί εκ των αναγνωστών του παρόντος πονήματος θα έχουν ακούσει ή διαβάσει έστω και μια διήγηση για τους αόρατους Ερημίτες του Άθωνα. Άλλοι τους ονόμασαν «αόρατους ασκητές», άλλοι «γυμνούς ασκητές», άλλοι «μυστικούς γέροντες», άλλοι πάλι «αφανείς αναχωρητές».Πρόκειται για ομάδα ασκητών, οι οποίοι είναι εφτά, κατ' άλλους δώδεκα και κατ' άλλους δέκα, οι οποίοι διατρίβουν στις ερημικότερες περιοχές της αθωνικής ερήμου και είναι αόρατοι από τα μάτια των ανθρώπων.
Εμφανίζονται μόνο σ' όποιον αυτοί θέλουν ως επί το πλείστον απλό και απονήρευτο μοναχό ή και σε ευσεβή και ευλαβή προσκυνητή που έχει καθαρό και χριστιανικό βίο. Εδώ πρέπει να μεταφέρω κάποια υποσημείωση ενός σύγχρονου συγγραφέα μοναχού (Από το βιβλίο του μοναχού Ιωσήφ Διονυσιάτου «Ο Γέρων Αρσένιος ο Σπηλαιώτης», 2002) περί των μυστηριωδών αυτών ασκητών που την βρήκα την πιο κατάλληλη σε περιεκτικότητα και περιγραφή και την πιο σύντομη για το θέμα αυτό:«Γυμνοί ασκητές: Κατά την μακραίωνη ιστορία του Αγίου Όρους υπάρχει η εξής παράδοσις. Μια ομάδα ασκητών τον αριθμόν επτά (κατ' άλλους δώδεκα), ζουν με άκρα άσκηση, με μοναδικό έργο την αδιάλειπτη προσευχή υπέρ όλου του κόσμου. Έχουν λάβει ειδική χάρη από τον Κύριο να ζουν άοικοι και γυμνοί και να είναι αόρατοι από τους οφθαλμούς των ανθρώπων».
Η φήμη των ασκητών αυτών, μάλλον η παράδοση αυτή διασώζεται τα τελευταία διακόσια χρόνια τουλάχιστον και μεταφέρεται από γενιά σε γενιά στον αγιορείτικο μοναχισμό και ιδίως τον ασκητισμό, και όχι μόνο αλλά και σε ολόκληρη την ορθοδοξία ...Συζήτησα με πολλούς αγιορείτες Γέροντες, Σκητιώτες, Κοινοβιότες, Κελλιώτες, Ερημίτες για το θέμα αυτό, δηλαδή την ύπαρξη και σήμερα των αοράτων γυμνών ασκητών και βρήκα πολλούς να πιστεύουν ότι υπάρχουν και σήμερα τέτοιοι ερημίτες. Συνάντησα πράγματι απλούς και ενάρετους και αγωνιστές Μοναχούς και Γέροντες οι οποίο πιστεύουν τη παράδοση αυτή. Δηλαδή ότι υπάρχουν και σήμερα τέτοιοι αναχωρητές σε άβατα αθωνικά μέρη, που ζουν πρωτόγονα, απλά, λιτά και τρέφονται από το Θεό με θαυμαστό τρόπο.Μάλιστα ένας τέτοιος απλός Γέροντας μου διηγήθηκε ότι γνωρίζει μερικούς τέτοιους μυστικούς αναχωρητές οι οποίοι ζουν στη ψηλότερη και αγριότερη περιοχή από αυτόν και ότι τους οικονομεί η θεία Πρόνοια τα προς το ζωή αναγκαία με θαυμαστό και ιδιαίτερο τρόπο. Και ότι τις νύχτες αγρυπνούν προσευχόμενοι όρθιοι. Και για να μην νυστάξουν και πέσουν κάτω - μετά τις μεσονύκτιες ώρες που αποκάμνουν - στηρίζονται με σχοινιά δεμένοι από τις μασχάλες και που κρέμονται από δοκάρια. Και δεν θέλησε να μου πει ούτε τον τόπο που μένουν, ούτε τα περαιτέρω της θαυμαστής ασκητικής των πολιτείας.
Υπάρχουν πάλι άλλοι μοναχοί που πιστεύουν ότι υπάρχει μέχρι σήμερα η ομάδα αυτή των εφτά ασκητών και αναπληρώνεται όταν πεθάνει κάποιος απ' αυτούς με άλλον ενάρετο από τους Αγιορείτες Μοναχούς, ο οποίος προσφεύγει κοντά τους με θαυμαστό τρόπο και γίνονται πάλι εφτά. Υπάρχει και παράδοση μάλιστα, που υποστηρίζει ότι αυτοί οι Εφτά ερημίτες (κατ' άλλους δώδεκα) θα επιτελέσουν την τελευταία Λειτουργία στη κορυφή του Άθωνα στο ναϊδριο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού. Και μετά θα έρθει η συντέλεια του κόσμου, δηλαδή η Δευτέρα Παρουσία. Αυτοί οι εφτά (ή δώδεκα) δεν θα γευθούν θάνατο, αλλά θα μεταμορφωθούν. Δηλαδή θα αλλάξουν μορφή και τα σώματά τους θα γίνουν άφθαρτα και αθάνατα όπως όλων των ευρισκομένων εν ζωή τότε ανθρώπων. Υπάρχουν βέβαια και μερικοί οι οποίοι θεωρούν την παράδοση αυτή των «αοράτων Ερημιτών» σαν θρύλο.

Οι αόρατοι ερημίτες του Άθωνα,Βλασίου μοναχού Αγιορείτου,
Εκδόσεις ΤΕΡΤΙΟΣελίδες 18,19,21,22

H ορθόδοξη φωνή της Ενορίας μας σε όλο τον κόσμο


Η Ορθόδοξη φωνή της ενορίας
του Iερού Ναού Αγίου ενδόξου Αποστόλου Φιλίππου
Γραμματικούς Αιτωλοακαρνανίας
στο διαδίκτυο

Σάββατο 20 Ιανουαρίου 2018

Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στο Ευαγγέλιο της Κυριακής


Πόσογρήγορα, ἀγαπητοί μου, φεύγει ὁ χρόνος! Πότε ἦταν Χριστούγεννα; πότε πρωτοχρονιά; πότε Θεοφάνεια; Εὐτυχεῖς ἐκεῖ­νοι ποὺ ἐκμεταλλεύονται καὶ τὸ τελευταῖο λε­­πτὸ καὶ ἐργάζονται τὰ ἔργα τοῦ Χριστοῦ. Πλησιάζει τώρα ν’ ἀνοίξῃ τὸ Τριῴδιο, ἡ πιὸ κατανυκτικὴ περίοδος τοῦ ἔτους.
Σήμερα, ΙΕ΄ Κυριακὴ τοῦ Λουκᾶ, ἡ Ἐκκλησία μᾶς παρουσιάζει ἕνα ἔξοχο παράδει­γμα μετανοίας. Εἶνε ὁ Ζακχαῖος. Τὸ ἐπάγγελμά του τελώνης. Ὄχι ἁπλῶς τελώνης, «ἀρχιτελώ­νης» (Λουκ. 19,2)· προϊστάμενος δηλαδὴ μιᾶς φορολογικῆς ὑπηρεσίας, ἢ μᾶλλον ἀρχηγὸς μιᾶς σπείρας λωποδυτῶν ποὺ κατέκλεβε τὸ λαό. Κλέφτες ὄχι ὅπως αὐτοὶ πού ’νε στὰ βου­νά, ἀλλὰ κλέφτες ποὺ δροῦν νομίμως μέσα στὴν κοινωνία. Διότι ὑπάρχει λῃστεία ποὺ γίνεται παρὰ τὸ νόμο, καὶ λῃστεία μὲ τὸ νόμο καὶ τὴ σφραγῖδα τοῦ κράτους. Ὁ Ζακχαῖος ἦ­ταν μιὰ ἀράχνη ποὺ ἅ­πλωνε τὰ δίχτυα της καὶ ἀπομυζοῦσε τὸ αἷμα τοῦ λαοῦ. Ἅρπαγας, πλε­ονέκτης, μισητὸς ἀπὸ ὅλους, λύκος.
Καὶ ὅμως αὐτὸς ὁ λύκος ἔγινε ἀρνί! Εἶνε δυνατόν; Καὶ ὅμως. Ἦταν ἕνα θαῦμα ἠ­θικό, ὄ­χι φυσικό, ἀνώτερο ἀπὸ κάθε ἄλλο. Ἡ μετα­βολὴ ἑνὸς ἀνθρώπου ἀπὸ πλεονέκτη σὲ ἐλεήμονα καὶ δίκαιο εἶνε τὸ πιὸ μεγάλο θαῦμα.
Πῶς ἔγινε; Πίστεψε στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, μετανόησε, κι ἀπὸ τότε ἀκολού­θησε τὰ ἴχνη του. Εἶνε ὑπόδειγμα μετανοί­ας. Μακάρι, ἀγαπητοί μου, νὰ ἔχουμε κ’ ἐ­μεῖς τὴ μετάνοια τοῦ Ζακχαίου. Διότι κι ἂν δὲν εἴ­μεθα ἔνοχοι γιὰ ἁμαρτήματα σὰν αὐτὰ ποὺ ἔ­κανε αὐτός, εἴμεθα ὅμως ἔνοχοι σὲ ἄλ­λα· συνεπῶς εἴμεθα κ’ ἐμεῖς ἁμαρτωλοί. Ἂς ἀ­κολουθήσουμε λοιπὸν τὸ παράδειγμά του.
Θὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή μας σὲ τρία σημεῖα τῆς μετανοίας τοῦ Ζακχαίου.
1. Τὸ πρῶτο ποὺ πρέπει νὰ τὸν μιμηθοῦμε γιὰ νὰ ἔχουμε πραγματικὴ μετάνοια, εἶνε τοῦ­το· ὁ Ζακχαῖος εἶχε ἐπιθυμία «ἰδεῖν τὸν Ἰησοῦν» (ἔ.ἀ. 19,3), ἐπιθυμία νὰ γνω­ρίσῃ τὸ Χριστό. Κλεισμένος στὸ τελωνεῖο, ἐ­κεῖ ποὺ μετροῦσε τὰ τριάκοντα ἀργύρια, μὲ τὰ βιβλία καὶ τὰ κατά­στιχα, ἄκουσε τὸ ὄ­νομα τοῦ Χριστοῦ· ὅτι παρουσιάστη­κε ἕνας πάμπτωχος δι­­δάσκαλος ἀνώ­τερος ὅμως ἀπ’ ὅλους, ὅ­τι τὸν ἀκολου­θοῦν παιδιά, γυναῖ­κες, ἀ­γρότες, ψα­ρᾶ­δες, ὅτι ὁ λόγος του ἑλκύει σὰν μαγνή­της, ὅτι κάνει θαύματα καὶ μόνο ἀγγίζον­τας τοὺς ἀρρώστους. Ἄκουγε ὅλ’ αὐ­τά, καὶ ἀποροῦσε· Πῶς αὐτὸς ὁ Ναζωραῖος χωρὶς δραχμὴ στὴν τσέ­πη κατορθώνει νὰ εἶνε τόσο ἰσχυρός; πῶς ὁ ἀπέν­ταρος καὶ ἀκτήμων ἔχει στὰ χέρια του τέτοια ἐξ­ουσία; Θαύμαζε κ’ ἐπιθυμοῦσε νὰ τὸν δῇ.
Ἐμεῖς, ἐρωτῶ, ἔχουμε τέτοια ἐπιθυμία; Πρέ­πει νὰ ἔχουμε. Καὶ ὁ μὲν Ζακχαῖος τὸν γνώρισε προσωπικῶς, ἐμεῖς μποροῦμε ἆ­ραγε νὰ τὸν γνωρίσουμε; Μποροῦμε. Διότι ποῦ εἶνε ὁ Χριστός; Στὴν Ἐκκλησία καὶ στὴν ἁ­γία Γραφή· ἐκεῖ θὰ βλέπῃς τὸ γλυκύτατο πρόσωπό του καὶ θὰ δημιουργῇς πνευματικὴ σχέσι μαζί του.
2. Τὸ ἕνα λοιπόν, νὰ ἔχουμε ἐπιθυμία νὰ δοῦμε τὸν Ἰησοῦν. Τὸ δεύτερο σημεῖο· ὅταν ὁ Ζακχαῖος ἄκουσε ὅτι περνάει ὁ Χριστός, ἀ­μέσως ἔκλεισε τὰ κατάστιχα καὶ τοὺς λογαρι­ασμούς, καὶ πετάχτηκε ἔξω. Στοὺς δρόμους γινόταν συλλαλητήριο αὐθόρμητο, πλημμύρα. Αὐτός, κοντὸς στὸ ἀνάστημα, χανόταν μέσα στὸ πλῆθος· πῶς νὰ δῇ τὸ Χριστό; Ἀλλὰ τί κάνει ὁ πόθος! Προϊστάμενος τόσων ὑπαλλήλων, ἀδιαφορεῖ γιὰ τὴν ἀξι­ο­πρέπειά του. Εἶδε στὸ δρόμο μιὰ συκομουριά, καὶ σὰν γατὶ σκαρφάλωσε στὸ δέντρο. Τὸ ἔκανε σκοπιὰ καὶ παρατηρητήριο, κι ἀπὸ ’κεῖ, μέσ’ ἀπ’ τὰ φυλλώματα, παρατηροῦσε μὲ λαχτάρα νὰ δῇ τὸ Χριστό.
Ὅπως λοιπὸν ἐκεῖνος, ἔτσι κ’ ἐμεῖς ν’ ἀνεβοῦμε στὸ δέντρο. Παραβολικῶς ὁμιλῶ. Ποιό εἶνε τὸ δέντρο, ποὺ ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀ­νεβαί­νει σ’ αὐτὸ δὲν πατάει πλέον τὴ γῆ ἀλ­λὰ ὑ­ψώνεται μέχρι τὸν οὐρανὸ καὶ γίνεται χερουβὶμ καὶ ἄγγελος; Πνευματικὸ δένδρο εἶνε ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία. Ὅποιος μπαίνει στὴν ἐκ­κλησία μὲ φόβο καὶ συναίσθησι τῆς ἁμαρτωλότητός του, ἰδιαιτέρως ἐν ὥρᾳ θείας λειτουργίας, αἰσθάνεται τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ, τὸν βλέπει καὶ συνομιλεῖ μαζί του.
3. Τὸ πρῶτο λοιπόν, νὰ γνωρίσουμε τὸν Ἰησοῦν· τὸ δεύτερο, νὰ ἐκκλησιαζώμεθα συχνὰ καὶ νὰ ἁγιαζώμεθα. Καὶ τὸ τρίτο, τὸ  σπουδαιότερο, ποιό εἶνε; Ὁ Ζακχαῖος δὲν ἀρκέσθηκε μόνο σ’ αὐτά. Ἔκανε κάτι ἄλλο, ἕνα δύσκολο ἔργο· ἄνοιξε τὸ βαλάντιό του. Ὁ Χριστὸς τὸν εἶ­δε καὶ τοῦ λέει· «Ζακχαῖε…» (ἔ.ἀ. 19,5). Πρώτη φορὰ τὸν ἔβλεπε, καὶ τὸν φώναξε μὲ τὸ ὄ­νομά του. (Ὁ Χριστὸς γνωρίζει τὰ ὀνόματά μας. Ὅ­σο ταπεινὸς καὶ ἄσημος κι ἂν εἶσαι, τὸ ὄνομά σου εἶνε γνωστὸ στὸ Θεό). Ζακχαῖε παιδί μου, λέει, «κατέβα κάτω». Ἐκεῖνος ἀμέσως κατ­έ­βη­­κε καὶ τὸν ἀκολουθοῦσε νὰ πᾶνε στὸ σπίτι του. Θὰ πήγαινε λοιπὸν ὁ Χριστὸς στὸ σπίτι τοῦ ἁ­μαρτωλοῦ; δὲν ὑπῆρχαν ἄλλα σπίτια, ἱερέων καὶ φαρισαίων; Ὁ Χριστὸς θέλησε νὰ πάῃ στὸ σπίτι αὐτό, τὸ πιὸ ἁμαρτωλὸ σπίτι! Ὁ Ζακχαῖος, ἔμεινε ἔκπληκτος. Καθὼς πλησίαζαν στὸ σπίτι, συναισθανόταν ὅτι δὲν εἶνε ἄξι­ος νὰ φιλοξενήσῃ τὸ Χριστό. Θὰ ἄνοιγαν οἱ πόρ­τες ἑνὸς σπιτιοῦ ποὺ κάθε πέτρα του ἔ­σταζε αἷμα, νὰ περάσῃ μέσα ὁ Χριστός; (Ἂν κατέβαινε κ’ ἐδῶ ἕνας ἄγγελος κ’ ἔπαιρνε τὰ σπίτια ὅλα, πολυκατοικίες καὶ μέγα­ρα, καὶ τὰ ἔ­σφιγγε, θὰ ἔσταζαν αἷμα! Λίγα σπίτια ἔχουν χτιστῆ μὲ τὸν τίμιο ἱδρῶτα. Τὰ μεγάλα σπίτια δὲν χτίζονται μὲ τὸ Εὐαγγέλιο· μὲ τὸ διάβολο χτίζονται, μὲ τὰ τριάκοντα ἀργύρια, μὲ κλοπές, κομπίνες, ἀπάτες καὶ πλαστογραφίες).
Τὴν ὥρα ἐκείνη λοιπὸν ὁ Ζακχαῖος εἶδε τὸ σπίτι του δι­αφορετικά, μὲ ἄλλα μάτια. Εἶδε, ὅτι τὸ σπίτι αὐτὸ τό ’χτισαν ἡ πλεονεξία καὶ ἡ ἀ­δικία, καὶ τί ἔκανε; Στάθηκε στὴν πόρτα. «Σὲ παρακαλῶ, Κύριε, στάσου μιὰ στιγμή», εἶπε. Καὶ προτοῦ νὰ μπῇ μέσα ὁ Χριστός, πῆ­ρε δυὸ μεγάλες ἀποφάσεις, ποὺ δείχνουν ὅτι ἡ μετά­νοιά του ἦταν εἰλικρινής. Ἐὰν ἔπαιρναν ὅλοι τέτοιες ἀποφάσεις, ὁ κόσμος θὰ ἦταν πολὺ διαφορετικός. Ἡ μία ἀπόφασις· «Τὰ μισά», λέει, «ἀπὸ τὰ ὑ­πάρχοντά μου τὰ δίνω στοὺς φτω­χούς». Δὲν ἔδωσε ὅμως μόνο τὰ μισά· ὅλη τὴν περιουσία του τὴν ἔδωσε. Γιατὶ κατόπιν, μὲ τὴν ἄλλη ἀ­πόφασι ποὺ πῆρε, εἶπε· «Καὶ ἂν κάποιον τὸν ἀ­δίκησα σὲ κάτι, εἶμαι πρόθυμος νὰ τοῦ δώσω τετραπλάσια». Ἕνα ἔκλεψα; τέσ­σερα θὰ δώσω. Δέκα ἔκλεψα; σαράντα θὰ δώσω. Ἑκατὸ ἔ­κλεψα; τετρακόσια θὰ δώσω. Ἕ­να ἀρνὶ ἔ­κλεψα; τέσσερα ἀρνιὰ θὰ δώσω. Αὐτὴ ἦταν ἡ μεγάλη ἀπόφασι. Τί τοῦ ἔμεινε ὕστερα ἀπὸ αὐτά; Τίποτα. Ἔμεινε κι αὐτὸς ὁ Ζακχαῖος φτωχὸς ὅ­πως ὁ Ναζωραῖος.
Συγ­κλονιστικὴ ἡ μετάνοια τοῦ Ζακχαίου. Τὴν χαρακτηρίζουν τὰ δύο μεγάλα αἰτήματα τῆς χριστιανικῆς πίστεως· πρῶτον ἡ δικαιο­σύνη («Δικαιοσύνην μάθετε, οἱ ἐνοικοῦντες ἐ­πὶ τῆς γῆς» Ἠσ. 26,9), καὶ δεύτερον τὸ ἔλεος. Πρῶτα δικαιοσύνη καὶ ἔπειτα ἔλεος. Ἀποζημί­ωσε ὅσους ἀδίκησε. Δὲν πῆρε τὰ κλεμμένα νὰ κάνῃ μ’ αὐτὰ ἐλεημοσύνη, ὅπως κάνουν τώ­ρα μερικοὶ ἐφοπλισταί, ποὺ πήκτωσαν τὴ θάλασσα μὲ τὰ καράβια τους – εἶνε βέβαια αὐτὸ μία ἀπόδειξις τῆς δραστηριότητος καὶ τῆς εὐ­φυΐας τους, ὄχι ὅμως καὶ τῆς χριστιανοσύνης τους. Αὐτοί, ἀπὸ τὰ μεγάλα κέρδη ποὺ πραγμα­τοποιοῦν, κάνουν καὶ μερικὲς ἐλεημοσύνες.
Δικαιοσύνη καὶ ἔλεος. Καὶ δίκαιος καὶ ἐλεήμων ἀπεδείχθη ὁ Ζακχαῖος. Καὶ τότε ὁ Χριστὸς ὕψωσε τὰ χέρια καὶ εἶπε· «Σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο» (Λουκ. 19,9). Τὸ σπίτι αὐτὸ ἦταν ἕτοιμο νὰ καταστραφῇ· δὲν εἶ­χε σωτηρία. Διότι οἱ ἀδικίες εἶνε δυναμίτης. Ὅποιος δη­μιουργεῖ περιουσίες ἀπὸ χρήματα ἄδικα, τινάζει στὸν ἀέρα τὴν οἰκογένειά του.
* * *
Τὸ μεσημέρι στὸ σπίτι ἔχετε τὸ φαγητό σας. Σκεφθῆτε, ἀδέρφια μου, ὅτι ἑκατομμύρια ἄν­θρωποι πάνω στὴ γῆ δὲν ἔχουν ψωμὶ νὰ φᾶνε καὶ πεθαίνουν σὰν τὶς μῦγες ἀπὸ τὴν πεῖνα.
Μπρός, Ζακχαῖοι τῶν ὀρέων καὶ τῶν πόλεων, Ζακχαῖοι μικροὶ καὶ μεγάλοι! Δύο τὰ αἰτήματα· δικαιοσύνη καὶ ἔλεος. Ὅταν τὰ δύο αὐ­τὰ πραγματοποιηθοῦν, τότε ὁ Χριστός, ὅπως στὸ Ζακχαῖο εἶπε «Σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τού­τῳ», τὰ ἴδια λόγια θὰ  ἐπαναλάβῃ γιὰ ὅλο τὸν κόσμο. Πάνω ἀπ’ τὸ σταυρὸ θὰ ὑψώσῃ τὰ ἄ­χραντά του χέρια σ’ ἀνατολὴ καὶ δύσι, βορᾶ καὶ νότο, καὶ θὰ πῇ· «Σήμερον σωτηρία τῷ κόσμῳ».
Ὁ Ζακχαῖος εἶνε ὑπόδειγμα μετανοίας. Ὅ­πως τὸν ἔχουμε μιμηθῆ στὸν βίο τῆς ἁμαρτί­ας, νὰ τὸν μιμηθοῦμε καὶ στὸν βίο τῆς  μετανοίας. Μία γνωριμία ἀξίζει· νὰ γνωρίσουμε τὸ Χριστό. Ἂς ἀνεβαίνουμε στὸ δέντρο τῆς ἁγί­ας του Ἐκ­κλησίας. Ἂς μετέχουμε στὴν θεία λειτουργία. Ἂς ἐκκλησιαζώμεθα τακτικά, ἂς ἀνοί­γουμε τὴν καρδιά μας, ἂς τὴν κάνουμε σαλόνι ὅπου θὰ ὑ­ποδεχώμεθα τὸ Χριστό. Καὶ τότε Ἐκεῖνος θὰ εὐλογήσῃ ἐμᾶς, τὰ ἔργα μας, τὶς οἰ­κογένειές μας, τὰ παιδιά μας, τὴ μαρτυρική μας πατρίδα, καὶ θὰ πῇ· «Σήμερον σωτηρία τῷ κόσμῳ γέγονε», διότι ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου «ἦλ­θε ζη­τῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός» (ἔ.ἀ. 19,10).
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος